door: Leo Aquina | 26 maart 2015

Aan de eerste editie van de Dam tot Damloop in 1985 stonden 4300 deelnemers aan de start. Dertig jaar later is het deelnemersaantal vertienvoudigd. Het vat de kracht van sport aardig samen. Het wekt dan ook geen verbazing dat Marije Baart de la Faille-Deutekom als lector 'Kracht van Sport’ aan de Hogeschool van Amsterdam/Inholland dit evenement heeft aangegrepen om onderzoek te doen naar de gezondheidseffecten van een dergelijk sportevenement. De onderzoekers werken samen met organisator Le Champion en Sportzorg. Het onderzoek richt zich op vijf onderwerpen: karakteristieken van de deelnemers, gezondheidseffecten, gebruik van apps, informatievoorziening en de bedrijvenloop. “Ik wil mensen door middel van het onderzoek ervan overtuigen wat de waarde is van een dergelijk evenement”, aldus Baart de la Faille.

Aan de Hogeschool van Amsterdam (domein Economie en Management) werd al eerder onderzoek gedaan naar de maatschappelijke kosten en baten van de Dam tot Damloop. “Daar is een rapport uitgekomen, maar het blijft altijd lastig de maatschappelijke waarde in geld uit te drukken”, zegt Baart de la Faille. “Ik wil vooral kijken naar de gezondheidseffecten. Als je dat wil omrekenen naar maatschappelijk rendement stuit je op de vraag wat gezondheid waard is. Daar kunnen aannames over gedaan worden maar het exacte antwoord heb ik niet. We proberen wel scherp in beeld te brengen wat de daadwerkelijke gezondheidseffecten van deelname aan en trainen voor het evenement zijn op de deelnemers.”

Organisator Le Champion heeft een vijfjarig convenant met de samenwerkende lectoraten 'Topsport en Onderwijs' en 'Kracht van Sport'. “In die vijf jaar proberen we meer inzicht te krijgen in de positieve effecten van het trainen voor de Dam tot Damloop”, vertelt Baart de la Faille.

In hoeverre is er nog sprake van onafhankelijk onderzoek als er een dergelijke afspraak is met de organisator van het evenement? “Het is een onbezoldigde opdracht”, aldus Baart de la Faille. “Dus in die zin is er geen sprake van belangenverstrengeling. De toegevoegde waarde is dat wij gebruik mogen maken van de data die Le Champion voorhanden heeft en zij vinden het op hun beurt interessant om beter inzicht te krijgen in de gezondheidseffecten, mede vanuit het samenwerkingsverband dat Le Champion heeft met Sportzorg.

Reguliere loper minder interessant
Baart de la Faille begon met het in kaart brengen van de karakteristieken van de deelnemers. Daaruit bleek onder meer dat er bij de 4 Engelse mijl meer vrouwen (75%) dan mannen meededen, terwijl er bij de 10 Engelse mijl meer mannen (61%) dan vrouwen meededen. Ruim de helft van de deelnemers maakt deel uit van een gezin met thuiswonende kinderen, het gemiddelde inkomen van de deelnemers is relatief hoog. Al te veel conclusies verbindt Baart de la Faille niet aan deze weinig verassende uitkomst.

“Ik vind het interessanter om te kijken welke groepen meer in beweging komen door het evenement. De reguliere hardlopers zijn niet zo spannend, maar hoe kijken mensen die voor het eerst aan het evenement meedoen er tegenaan. Hoe kun je bij die groepen het bewegen meer stimuleren en structureren? En wat is bijvoorbeeld de rol van apps en technologie bij de motivatie van die mensen?”

Subjectief
Het meten van de gezondheidseffecten is ingewikkelder. Baart de la Faille vertelt dat ruim de helft (55%) van alle deelnemers aangeeft zich gezonder te voelen door het trainen voor de Dam tot Damloop. Maar je gezonder voelen is subjectief. Zijn die mensen ook daadwerkelijk gezonder? “Een lastige vraag”, beaamt Baart de la Faille. “Om dat goed in kaart te kunnen brengen willen we een voor- en een nameting doen en ook op de wat langere termijn. Natuurlijk is ‘zich gezond voelen’ een subjectief gegeven, maar uit onderzoek is wel gebleken dat de vraag hoe gezond mensen zich voelen over het algemeen een reëel beeld oplevert van hun daadwerkelijke gezondheidssituatie.”

In het onderzoek besteedt Baart de la Faille specifiek aandacht aan het gebruik van apps. “Bij het onderzoeken van de data stuitte ik vorig jaar toevallig op een statistisch verband”, legt Baart de la Faille uit. “Het gebruik van apps blijkt een belangrijke voorspeller voor een positieve gedrags- of leefstijlverandering. Daar heb ik geen directe verklaring voor en we moeten ons ook goed realiseren dat het een statistisch verband is en geen causaal verband, maar het is wel interessant genoeg om nader te onderzoeken.”

Het gebruik van apps als hulpmiddel bij het hardlopen blijkt bovendien snel toe te nemen. Afgelopen jaar maakte al ongeveer de helft van het deelnemersveld gebruik van een app. Runkeeper bleek een van de populairste apps te zijn. “We willen weten welke functies mensen in die apps waarderen. Wat doen mensen er nu precies mee. Welk type hardloper heeft behoefte aan welk type functies?”

Op zoek naar succeselementen
Het zijn allemaal vragen die Baart de la Faille en haar collega’s de komende jaren op basis van data hopen te beantwoorden. “Uiteindelijk draait mijn lectoraat om het verhogen van beweeggedrag, dus ik ben op zoek naar de succeselementen in zo’n evenement. Die succeselementen kunnen op andere plaatsen ook weer bijdragen tot een fitter Nederland.”

Voor meer informatie: Evaluatie Dam tot Damloop 2014 (pdf)