‘Power to the Performers’

De Tour de France van 2007 was een dieptepunt voor iemand met een sporthart. 's Middags zie je hoe Michael Rasmussen op een ongelooflijke manier de zwaarste berg etappe wint, na in de drie weken er voor de dopingtests te hebben doorstaan. Dat was dus op eigen kracht, in die etappes.

Wat gebeurt er? De Rabo-ploeg ontdekt dat hij niet eerlijk is geweest over zijn verblijfplaats en ontslaat hem op staande voet, en ontneemt zo een gedreven sporter de kans om in de zwaarste competitie die bestaat aan het eind de hoofdprijs in ontvangst te nemen. Niets wordt er gezegd over andere vergrijpen. De druk van de Franse pers, de Tour-organisatie, Credit Agricole (de Franse Rabo) is de heren op het hoofdkantoor te veel geworden- men heeft liever een andere winnaar dan een schriele Deen, met weinig uitstraling.

De collega-renners zijn kapot, de Nederlandse wielerfans snappen het evenmin, de manager van de ploeg kan het niet uitleggen op televisie, maar Michael moet naar huis.

In het prachtige programma van Mart Smeets, uitgezonden op de avond dat de Rabobank Michael uit de Tour nam, zien we een renner die bekent verboden middelen te hebben gebruikt. We zien een intelligente, warme prater, en ook een renner uit de vorige eeuw die na twee keer Tour de France in het zwarte gat is gevallen, na alles gedaan te hebben om te presteren en niet te halen wat hij hoopte en daarna verder moet met een nieuwe invulling aan zijn leven. Ach, zullen sponsors, bonzen en journalisten zeggen- dat hoort erbij, you win some, you loose some.

Wat treurig is, is dat de renners de enigen zijn die verliezen, een enkeling uitgezonderd. De slaven in de leeuwenkuil in Rome hadden betere vooruitzichten! De journalisten hebben lezers laten genieten van alle sensatie, de sponsors hebben meer naamsbekendheid gekregen dan bij een vijandelijke overname kan gebeuren, de bonzen van Tour, UCI en de ploegen leggen allemaal uit dat ze schone sport willen, doen een plas en laten alles zoals het was.

Iedereen met een klein beetje geheugen weet dat in het wielrennen, in Amerikaans honkbal (homeruns!), in het Italiaanse voetbal (Stam, Davids…) sporters geholpen door een malafide omgeving zich laten verleiden tot kunstgrepen om nog beter te presteren. Maar Rasmussen moet naar huis, zonder dat enig bewijs gegeven wordt dat hij verboden middelen gebruikte. Verkrachters en moordenaars mogen vrij gaan, als het bewijs van hun daden niet hard genoeg is, maar Rasmussen heeft zijn agenda niet goed bijgehouden en moet op zijn 33ste zijn koffers pakken, drie dagen voor een grootse triomf.

Al mijn linkse genen beginnen in opstand te komen. Dit kan toch niet. Maar het gebeurt. Hoe kan dat en wat moet er gebeuren om de mooiste individuele sport in het mooiste evenement te beschermen, en de sporters niet te behandelen als flesjes zonder statiegeld?

Dit moet leiden tot een revolutie: sporters aller landen, verenigt U. De sport wordt nu misvormd door mensen wier eigen belang voorop staat. De wielrenners zitten niet aan tafel bij alle besprekingen. Niet goed gepresteerd dit jaar? Jammer, ga op zoek naar een andere baas of baan. Moeten we wat veranderen in ons antidopingbeleid, laten we de wielrenners nog een briefje ondertekenen dat zij zelf de enige verantwoordelijken zijn.

Dus, te beginnen met de wielrenners, grijp de macht die je toe behoort. Er is een aantal minimumeisen waar de ploegen/sponsors en organisatoren van evenementen aan moeten voldoen. Die hebben betrekking op salaris, pensioen, arbeidsongeschiktheid, medische begeleiding. Ook: hoeveel van het geld dat verdiend wordt gaat naar de sporters, hoeveel naar alle anderen die erom heen lopen. De spelersvakbonden in Amerikaans honkbal, football en basketball hebben onderhandeld over startsalarissen, transfers, 60% van de inkomsten naar de spelers, het antidrugsbeleid en nog wat. Nee, niet alles is daarmee geregeld, maar er is tenminste een beter evenwicht tussen de belangen van de stakeholders.

Ik begrijp niet hoe een professionele wielerploeg, die de rijders onder contract heeft, niet in staat is om overeenkomsten te hebben waarin de belangrijke zaken geregeld zijn, en om met strak management te zorgen dat alles gaat zoals is overeengekomen. Regels, controle, sancties en beloning, daar gaat het om, zeker, maar niet alleen, bij professionele sport.

Ik stel voor - om te beginnen in het wielrennen - alle rijders die in Europa ‘werken’ uit te nodigen lid te worden van de eerste internationale sportersbond, met een bestuur met de groten van deze sport, te beginnen met Eddy Merckx, daarbij een Franse, Italiaanse, Duitse en Nederlandse renner die zich druk willen maken over de sport. Een manager moet zorgen dat de renners betrokken zijn, stemmen, en dat overal waar topwedstrijden plaats vinden de belangen van de renners worden behartigd.

Daarnaast moeten de werkgevers, de ploegen zich ook strak organiseren. Een ‘franchise concept’ met bijbehorende contracten en verantwoordelijkheden is de aangewezen vorm voor professionele sport. We moeten ophouden met structuren van de voor-vorige eeuw, met verenigingen, bonden, Europese bonden, wereldbonden, waar het in onze hedendaagse maatschappij onmogelijk is om internationaal dwingende zaken te regelen en af te dwingen. Dit alles in het belang van de sport en de sporters. De rest mag erbij zijn en meegenieten, maar mag niet leidend zijn. Ze hebben de kans gehad, en niet goed ingevuld. Nu is het tijd voor ‘Power to the Performers’. Die moeten wel begrijpen dat ze de rest keihard nodig hebben, maar ik ken geen sporter als de wielrenner, die na een bovenmenselijke inspanning zoals een zware Tour-etappe, vlak voor de finish zijn truitje en pet met sponsornaam nog even recht zet, om de sponsor waar voor zijn geld te geven.

Frank Kales was als basketballer succesvol met de legendarische Levi’s Flamingo’s (vier landtitels) en het nationale basketbalteam (93 interlands). Na zijn actieve carrière werd Kales coach van onder meer de Flamingo’s (met Buitoni als naamsponsor) en het nationale basketbalteam. Ook was Kales dertig jaar verbonden aan computergigant IBM, totdat hij in 1999 algemeen directeur werd van Ajax. Anderhalf jaar later stapte hij op na een intern meningsverschil. Samen met toenmalig Ajax-voorzitter Van Praag richtte Kales in 2004 het bedrijf Fanzo op dat zich onder andere richt op merchandising.