Ledenbehoud, hoe dan? | De wielerfilosofie WV Eemland

Joscha de Vries pleitte in haar artikel in onze nieuwsbrief voor het zomerreces voor een commissie ledenbehoud bij sportclubs. Huub Stammes en Jaap van der Breggen zijn respectievelijk ex-voorzitter van en trainer bij Wieler Vereniging Eemland. Zij onderschrijven het belang van ledenbehoud en geven vanuit de praktijk voorbeelden hoe zij daar bij hun club vorm aan geven.

door: Huub Stammes & Jaap van der Breggen

We lezen en horen het vaak: het gaat niet goed met de wielersport, zeker als het om wedstrijden gaat. Het aantal jonge renners met een wedstrijdlicentie neemt af. Wieler Vereniging Eemland is een uitzondering. Wij krijgen steeds meer renners en rensters, zeker in de jeugdcategorieën, nieuwelingen en junioren.

In dit artikel delen we de aanpak en visie van WV Eemland, niet om te laten zien hoe goed we bezig zijn, maar om andere verenigingen te inspireren. We laten zien welke keuzes wij maken, waarom we die maken en wat het effect daarvan is. Misschien zit er iets tussen wat ook bij andere clubs kan werken. Verwacht geen theoretisch model, maar een praktische inkijk in hoe je met simpele middelen een sterke clubcultuur kunt bouwen.

Van vraagtekens naar visie
Waarom lukt het ons wel, en andere clubs niet? Wij constateerden een paar jaar terug dat het aantal jeugdleden ongeveer gelijk bleef, maar het verloop was groot. Dat was voor ons aanleiding om bij onszelf te rade te gaan: wat doen we goed en wat doen we niet goed? Die vraag hebben we ook voorgelegd aan de renners die stopten. De antwoorden waren divers: het had te maken met trainingsvormen, de groep, niet mee kunnen komen, en soms ook de kosten van het wielrennen.

Op basis daarvan hebben we de werkwijze aangepast met als centrale doel: hoe zorgen we dat renners zo lang mogelijk met plezier lid blijven van de club? Wat volgt, is een overzicht van aanpakken die zich bij Eemland bewezen hebben. Verwacht geen wondermiddelen, Integendeel: eenvoud is een speerpunt.

Proces boven prestatie
De visie is simpel: sporten moet leuk en leerzaam zijn. Niet de prestaties, maar het proces staat centraal. Daar houden we ons elke training aan. De trainingen zijn in de eerste plaats leuk voor zowel renners als trainers. De artikelen 'Hoe blijf je wielrenner I en II' op onze website geven meer achtergrondinformatie.

We maken duidelijke keuzes: willen we talent ontwikkelen of een brede groep sporters plezier laten beleven? Bij Eemland is gekozen voor het laatste. Iedereen is welkom. We zijn daarin consequent. Wie het anders wil, adviseren we vriendelijk om een andere vereniging te zoeken.

Van individuen naar vriendengroepen
Een van de belangrijkste uitgangspunten bij WV Eemland is het creëren van vriendengroepen. Daar begint het mee, wielrennen als sociale sport. Renners blijven komen omdat ze erbij willen horen, niet omdat ze moeten presteren. Een mooi en misschien onverwacht symbool daarvan is de oude, foeilelijke bank in onze kantine. Juist daar ploffen de renners voor en na de training neer. Ze hangen er samen, kletsen, lachen, delen verhalen en bouwen vriendschappen op.

Als er iemand geblesseerd is, besteden we daar aandacht aan in de groepsapp. En hoe bemoedigend is het als je veertig keer “beterschap!” leest? Dat maakt het makkelijker om tóch naar de training te komen, ook als je nog niet kunt fietsen. Gewoon om erbij te zijn, om je vrienden te zien.

Op de NOS Sport app stond op vrijdag 27 juni 2025 een mooi artikel over de vriendengroep van Puck Pieterse, Mischa Bredewold, Nienke Vinke en Darren van Bekkum. Allemaal renners die bij Eemland zijn opgegroeid. Zij trainen nog regelmatig met elkaar en als het voor hen uitkomt, zijn ze bij Eemland. Waarom? Omdat het gewoon gezellig is en de clubliefde groot is.

Het zijn de kleine dingen die een groot verschil maken. Is het koud? Dan staat er chocolademelk klaar. Is het snikheet? Dan komt er een ijsje. Het klinkt simpel en dat is het ook, maar het werkt. Renners voelen zich gezien, gewaardeerd en verbonden.

Training = plezier en creativiteit
Elke training bevat oefenstof met als eerste vereiste: het moet leuk zijn. Natuurlijk wordt er serieus getraind, maar plezier staat voorop. Er wordt regelmatig feedback gevraagd aan de renners: ‘Wat vond je ervan?’ en ’Heb je wat geleerd?’. In plaats van saaie blokken doen we bijvoorbeeld wedstrijdjes op een klim, tijdritten in spelvorm of zelfs tikkertje. Voorbeeld: in plaats van blokjes van één minuut, zoeken we een klimmetje op. Daar doen we een wedstrijdje wie het eerst boven is (dus een blokje van één minuut). Alles is gericht op plezier én prestatie, in die volgorde.

Structuur en continuïteit
Continuïteit is essentieel. Trainingen gaan altijd door, ongeacht het weer. Dat zorgt voor duidelijkheid en structuur. Dinsdag en donderdag wordt er getraind, punt. Zo blijft de binding met de groep behouden. In het weekend is er vaak een duurrit.

Bij slecht weer doen we bijvoorbeeld een run-bike-run, dan krijgen de renners het niet te koud. Bij hitte zetten we een sproeier op het parcours. Elke keer weer verbaast het hoeveel renners er ondanks soms slechte omstandigheden toch weer zijn.

‘Dakpansgewijs trainen’
De doelgroep zijn de nieuwelingen, maar oudere jeugd en junioren trainen mee als ze sociaal en mentaal mee kunnen. We mengen deze leeftijden en niveaus bewust en noemen dit ‘dakpansgewijs trainen’. Dit zorgt voor vloeiende overgangen tussen categorieën. De overgang van cat 7 naar de nieuwelingen staat bekend als erg lastig. Door deze werkwijze is het nauwelijks nog een probleem. Junioren sluiten steeds vaker aan, omdat het gewoon gezellig is. Ook voor hen zoeken we uitdagingen, zoals trainingskampen of langere duurritten met het opleidingsteam DTM.

Maak teams van individuen
Wielrennen is van nature een individuele sport, maar teamvormen blijken verrassend populair bij zowel jonge als oudere renners. Iedereen geniet van teamwedstrijdjes, ondanks de vaak grote niveauverschillen binnen een groep. Daar spelen we op in met aangepaste wedstrijdvormen.

Een voorbeeld: een wedstrijd over vijf rondes waarbij de sterkste renners juist niet mogen winnen, maar moeten werken om een ploeggenoot naar de overwinning te helpen. Of een puntenkoers met gespreide starttijden: de minst snelle rijders vertrekken als eerste, gevolgd door de middenmoot, en tot slot de snelsten. Elke groep maakt zo kans op punten, en de spanning blijft tot het einde. We hebben inmiddels een tiental van dit soort creatieve vormen ontwikkeld, waarbij elke renner wordt uitgedaagd en het teamgevoel centraal staat.

Ploegentijdrit
Een van de leukste manieren om groepen te vormen: ploegentijdritten. Jaarlijks doen we mee aan de TTT in Gilze, met renners én ouders. Een laagdrempelige wedstrijd, maar wel een super leuk evenement. Op alle niveaus rijden wij daar mee. De voorbereiding is leuk, het evenement gezellig en afwisselend, en ook ouders worden enthousiast.

Proces boven resultaat
Proces boven resultaat klinkt mooi, maar we nemen het ook serieus. Het NCK (Een ploegentijdrit voor een Nederlandse titel.) kwam eraan. We hadden een zeer goede kans om hoog te eindigen. Onze beste renner wilde graag meedoen, maar wilde zich niet conformeren aan het voorproces. We hebben hem dus niet opgesteld. Pijnlijk, maar een gevolg van onze werkwijze. De groep is belangrijker dan het individu, afspraak is afspraak.

Betrokken trainers en ouders
Veel ouders fietsen zelf. Ze worden uitgenodigd om mee te rijden tijdens trainingen. Het begint met lekker meerijden. Dan wordt het steeds meer helpen en zo zijn inmiddels meer dan twintig gediplomeerde trainers opgeleid, van niveau 1 tot 3. We stimuleren al die meefietsende ouders ook laagdrempelige wedstrijdjes te gaan rijden – het zal je verbazen hoe fanatiek sommigen zijn – om op die manier de kennis van het wielrennen te vergroten en zo ook onderdeel te worden van de vereniging. Zo ontstaat betrokkenheid van binnenuit.

Wattjes?
We geloven niet in het maken van talent. Talent komt vanzelf bovendrijven. Onze rol is vooral: stel prestatiedruk zolang mogelijk uit. Na een wedstrijd vragen we niet: ‘hoeveelste ben je geworden?’, maar: ‘ging het goed?’, ‘ben je tevreden over jezelf?’ Als het aan ons ligt: schaf het NK voor de jeugd af. Geen selectiedruk, geen lange autoritten, gewoon plezier maken, ook in de winter, bijvoorbeeld via veldrijden, zonder extra selectiestress. Worden er op deze manier geen ‘watjes’ gekweekt? Absoluut niet. Iedereen wordt aangemoedigd om het uiterste uit zichzelf te halen, maar het draait niet om winnen, het draait om inzet. Ook (of juist) de renner die gelost wordt, verdient aandacht. Want die moet dinsdag gewoon weer terugkomen. Dáár ligt de kracht van onze aanpak.

Misschien zijn er minder podiumplekken bij de jeugd. Maar daar zijn we niet op uit. We willen dat kinderen met plezier terugkijken op hun wielerjaren. Als er talent is, komt dat er tijdens de junioren of belofteperiode alsnog uit, en dan zijn ze vaardig, sociaal ingebed én gemotiveerd.

Huub Stammes was afgelopen 40 jaar actief in de sportwereld als wedstijdsecretaris van AV Hera; lid en nadien voorzitter pr-commissie Nederlandse Triathlon Bond; bestuurder topsport NTB; algemeen directeur (KNWU, KNSB, NWB, JBN); Bondsraadslid NTB; Ledenraadslid bij de KNWU; voorzitter Masters Wielrennen Nederland en voorzitter MasterSport Nederland. Van 2014 tot 2020 was hij voorzitter WV Eemland.

Jaap van der Breggen is vanaf 2016 trainer van WV Eemland. Daarvoor was hij trainer bij WV de Noord West Hoek (Hasselt Genemuiden). Hij is op latere leeftijd begonnen met wielrennen en heeft tien jaar bij de elite gekoerst. Daarnaast is hij zelfstandig ondernemer in de bakkerswereld.