Naar 30.000 commissies ledenbehoud

door: Joscha de Vries

Nu het einde van het sportseizoen nadert, hebben de meeste clubs hun opzeggingen voor het komend seizoen al binnen. Ik denk in eerste instantie aan sportverenigingen, maar ditzelfde geldt ook voor anders georganiseerde sportaanbieders. Opzeggers krijgen van de ledenadministratie een keurig bevestigingsmailtje dat de afmelding is ontvangen. Ook ik heb een aantal jaar voor mijn club deze mailtjes verstuurd en ik heb hier toen eigenlijk nooit verder over nagedacht. Het wás nu eenmaal zo dat er jaarlijks opzeggingen waren. Dat wilde je graag zo vroeg mogelijk weten om zicht te krijgen op het benodigd aantal teams het volgend sportjaar. En verder vooral netjes afhandelen en goed vastleggen in de administratie.

Dit jaar zat ik aan de andere kant van de lijn. Als moeder van een dochter van twaalf jaar oud kreeg ik van de voetbalclub een mailtje, ter eenvoudige bevestiging van de verwerking van de afmelding van mijn dochter. Duik je in de cijfers dan is twaalf jaar de eerste leeftijd waarop we veel meiden verliezen in de sport. In totaal gaat het om zo’n 230.000 jongeren die we tussen hun 13e en 18e jaar verliezen als wekelijkse sporter (bron: NJI, gecombineerd met CBS-data). En dat zijn alleen nog maar de jongeren! 

Ineens drong het tot me door. Mijn dochter had, denk ik, behouden kunnen blijven voor de club of in elk geval voor deze sport. Als ze niet was geplaatst in eigenlijk het enige team waar ze gezien haar leeftijd in paste, maar als met haar mee gekeken was wat een passend team voor haar was, misschien zelfs bij een andere club. Want meidenvoetbal kenmerkt zich nog door veel clubs met elk relatief weinig teams. In elk geval in vergelijking met het aantal jongensteams. Hierdoor worden meiden met een heel verschillend niveau en - toch ook - verschillende leeftijd bijna noodgedwongen bij elkaar geplaatst. Met het risico dat dat niet zorgt voor sportplezier en optimale binding met team, sport en club. Mijn idee: als vier clubs met datzelfde probleem zitten, zou je ook overstijgend tot oplossingen kunnen komen. Misschien had dat ook wel geholpen voor drie van haar teamgenoten, die eveneens gestopt zijn. 

Leden komen, leden gaan
Die opzeggingen staan op gespannen voet met het versterken van de maatschappelijke waarde van sport. Dat overstijgende perspectief leidt nog altijd regelmatig tot discussies, zelfs bínnen een sportvereniging. Méér doen dan we als sector al doen wordt niet altijd even enthousiast ontvangen. Het sporten organiseren, in verenigingsverband of anders georganiseerd, is al tijdrovend genoeg. Leden komen, leden gaan. Dat is toch gewoon zo?

Maar ik vind dat we die overstijgende opgave, mensen behouden voor de sport – serieuzer moeten nemen. Om met iedereen die al sport op zoek te gaan naar passendere oplossingen als het wringt. Je loopt toch ook niet op te kleine voetbalschoenen als je gaat voetballen? Waarom duwen we sporters dan soms toch, ten aanzien van hun gehele sportbeleving, in een keurslijf dat hen in sommige gevallen niet past? Is het niet een kans voor clubs om iedereen die bij hen sport, te helpen om tot een passende aanbod te komen, en om – daar waar dat ontbreekt – met ‘concurrende’ clubs of andere clubs, die in hetzelfde gebied gehuisvest zijn, dat passende aanbod ook daadwerkelijk met op te zetten? 

Ik pleit daarom voor commissies ‘ledenbehoud’ bij elke club en bij elke bond. Met een start in september 2025. Het is toch eigenlijk bizar dat we wel jaarlijks regelmatig aandacht hebben voor ledenwerving, maar niet structureel voor ledenbehoud. Dat is als dweilen met de kraan open. In mijn visie richt de commissie ledenbehoud zich in eerste instantie op het behoud van jeugd (alhoewel het parallel inzetten op het behoud van volwassen leden eveneens kansrijk is, lijkt me). Aan het begin van het seizoen heeft de commissie kort contact met alle trainers/coaches. Gedurende het jaar monitoren ze welke jeugdleden overwegen te stoppen. Als dit het geval, dan gaat zo’n commissie actief in gesprek met betreffend lid, ouders en/of trainer om te bespreken wat de mogelijkheden zijn. Binnen de club en of zelfs desnoods bij een andere club.

Het is helemaal goed geen schande om leden allereerst proberen te behouden voor de club. Maar als dat niet mogelijk of wenselijk is, laat een commissie dan vooral ook contacten hebben en de mogelijkheden kennen bij andere sportclubs. De andere voetbalclubs in de regio, maar net zo goed bij tafeltennisverenigingen, basketbalclubs of obstacle run clubs. Dan kunnen we groeien naar 13,5 miljoen sporters, die bovendien ieder met meer plezier elke week in beweging zullen blijven. 

Zoals ik het onlangs iemand treffend hoorde verwoorden: ‘Sport verbroedert niet, ménsen die sporten verbroederen’. Precies dat!

Joscha de Vries is directeur-bestuurder bij SportUtrecht. Eerder was zij werkzaam als organisatieadviseur en verandermanager vanuit haar eigen bureaus Hiemstra & De Vries en later Assist4Sport. Vanuit die bureaus werkte zij aan opgaven in de publieke sector in het algemeen en vanuit Assist4Sport in de sport in het bijzonder. In nevenfuncties was en is zij al langer actief als bestuurder in de sport.