Het leven is veel belangrijker dan voetbal

Over Bill Shankly’s beroemdste uitspraak en waarom die verkeerd was

door: Jorrit Smink

Liverpool won vorig jaar de Premier League. Iedereen had het over Slot-ball, maar dit jaar… crisis. Er zijn veel verklaringen gelezen, maar één gedachte blijft terugkomen: de tragische dood van Diogo Jota. De impact die dat op een team moet hebben, is onmogelijk te meten.

Dit is niet “zomaar” een werknemer van de club. Dit is een teamgenoot – een jonge man met wie spelers trainden, reisden, lachten, kleedkamers en overwinningen en blessures deelden. Wanneer iemand als hij sterft, voelt voetbal ineens klein. Natuurlijk gaan spelers het spel relativeren. En als je gevoel van doel wankelt, volgt prestatiedaling vanzelf.

Liverpool kocht deze zomer meerdere topspelers, maar allemaal presteren ze onder hun niveau. Stel je voor dat je binnenkomt in een kleedkamer vol verdriet – mensen die je nog nauwelijks kent, maar die duidelijk rouwen. Hoe beweeg je je dan? Hoe integreer je? Hoe doe je alsof voetbal het enige is dat telt? Hoe ga je hiermee om als trainer?

We hebben het in Nederland eerder gezien. Ajax stortte in na het drama rond Abdelhak Nouri. Mo Ihattaren veranderde van supertalent in zoekgeraakte belofte na het overlijden van zijn vader.

In Europa kende Sevilla zijn slechtste seizoen in tien jaar nadat Antonio Puerta in 2007 op slechts 22-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van hartfalen na de wedstrijd tegen Getafe. Dit gebeurde in augustus en leidde tot grote interne onrust.

Bij Motherwell gebeurde hetzelfde na de dood van Phil O’Donnell. Trainer Mark McGhee zei later dat het verlies van O’Donnell’s volwassenheid en voorbeeldrol het jonge team emotioneel stuurloos maakte.

Dani Jarque’s overlijden in augustus 2009 schokte Espanyol tot in zijn kern. Het seizoen 2009–10 leverde hun scherpste terugval in jaren op – slechts 12 overwinningen in 38 wedstrijden, het laagste puntenaantal in een decennium. Jarque’s leiderschapsvacuum was direct voelbaar; zelfs toen de club een monument bij het veld plaatste, berichtten spelers over burn-out, verdriet en een team dat wankelde. Mauricio Pochettino, destijds trainer, noemde het 'een onvervulbare leegte'.

Bij Hannover´96 pleegde keeper Robert Enke in november 2009 zelfmoord. De club verloor direct vijf van de zes wedstrijden die daarop volgden en zakte af naar de degradatiezone.

Interessant is dat Jörg Schmadtke, sportief directeur, na verloop van tijd besloot eerbetonen aan Enke (zoals een groot shirt in het stadion) weg te halen, omdat het team moeite had om verder te kunnen in een omgeving die constant aan verlies herinnerde.

Wellicht is dit ook een tip voor Liverpool. Fans klappen daar hun handen stuk in minuut twintig als hommage voor Jota die nummer 20 had. Misschien moet de club gewoon verder zonder de spelers hier iedere wedstrijd aan te herinneren, hoe hard het ook klinkt.

Bill Shankly grapte ooit dat voetbal geen kwestie van leven of dood is: ‘Het is veel belangrijker dan dat’. Maar deze keer zat de legendarische Liverpool-manager er volledig naast. Arne Slot weet dat nu beter dan wie dan ook.

En sommige mensen begrepen dat al veel eerder. In 2000, tijdens de amateurwedstrijd Beursbengels–FC Lisse (toen zaterdag hoofdklasse), kreeg een Lisse-supporter een hartaanval op de tribune. Toen de stadionspeaker om medische hulp vroeg, sprintte de centrale verdediger van Beursbengels onmiddellijk naar het publiek, sprong over het hek en verleende zonder aarzelen eerste hulp.

Dat moment zei alles: voetbal is belangrijk, maar het leven is belangrijker.

Jorrit Smink was als sportjournalist actief voor onder meer Het Parool. Hij schreef zes boeken en was als voetbaltrainer actief in Chili en Nederland. Op dit moment doet hij de cursus vc4 (Uefa A) bij de KNVB.