De fundering is niet goed meer

door: Berry Debrauwer

In het Brabants Dagblad van maandag 13 januari 2025 stond een artikel met een verontrustende titel: 'Sportcomplexen verouderen snel zonder extra geld'. Met verder als inleiding: 'Zes op de tien amateursporters beoefenen hun hobby op complexen die al meer dan veertig jaar oud zijn. Clubs zoeken dringend naar geld voor nieuwbouw en opknapbeurten, maar juist nu wordt een belangrijke subsidieregeling afgebouwd.'

Deze constatering over de toestand van sportaccommodaties komt voort uit een recente analyse van de Stichting Waarborgfonds Sport. Renovatie of nieuwbouw is volgens het waarborgfonds 'onvermijdelijk'. Het kostenplaatje is natuurlijk vervolgens een struikelblok.

Dit is een zeer zorgwekkende situatie. Vergelijk het maar even met een huis. Dan zou je kunnen stellen dat de fundering er zeer slecht aan toe is. Goede, veilige, makkelijk bereikbare sportaccommodaties zijn een basisvoorwaarde, het fundament onder de sportbeoefening. Als de fundering niet op orde is ontstaan er steeds meer problemen in de leefbaarheid van het huis, zelfs instortingsgevaar. Dan kun je wel veel geld stoppen in een mooi ingerichte, goed verlichte woonkamer (de topsport) waar iedereen die langs je huis loopt vol bewondering naar binnen kijkt, maar dat gaat het op langere termijn niet worden. Zeker als je ziet dat in de andere kamers van het huis het steeds leger wordt (teruglopende ledenaantallen) en je er niet in slaagt nieuwe medebewoners te vinden die samen de woonlasten kunnen opbrengen.

In zo'n geval wordt dan (weer?) snel naar de (lokale) overheid gekeken, maar die geeft ook niet altijd thuis, sommige gemeenten daargelaten. Subsidieregelingen ter ondersteuning van verbetering en onderhoud van accommodaties, zoals BOSA, worden afgebouwd en zijn zodanig gering van omvang dat de daarvoor bestemde pot al kort na de jaarlijkse openstelling overstroomt van de aanvragen. Ondersteund door allerlei professionele organisaties weten sportclubs tegenwoordig de weg in subsidieland goed te vinden. Het is dus niet dat er wegen onbenut blijven, er is gewoon te weinig geld. Alhoewel het is al vaker aangegeven, het is ook een keuzeprobleem.

Waar kies je voor als samenleving in het algemeen en als sportorganisatie in het bijzonder:

• voor de medailles van morgen of voor een structureel gezonde sportinfrastructuur voor overmorgen?
• geld voor de sportbeoefening van waarschijnlijk nog geen 1% van het ledenbestand van een sportbond (de (potentiële) topsporter) of van die overige 99% van je ledenbestand (of sterker nog die overige 99% en een veelvoud daarvan als je dat deel van de bevolking meerekent dat niet sport/voldoende beweegt of een lidmaatschap van een vereniging niet kan betalen).

Natuurlijk ligt het allemaal niet zo zwart/wit als het hier wordt voorgesteld, maar overdrijving maakt de zaak duidelijker, toch?

Nu de draai van zwart/wit naar nuancering wordt gemaakt, is het ook tijd om dan maar in oplossingen te denken. Waarom nemen sportorganisaties niet meer zelf initiatieven? Bij een rondgang langs sportbonden is onze voorzichtige indruk dat accommodatiebeleid bij sportorganisaties een te beperkte scope heeft. De motieven zijn soms heel begrijpelijk.  Zo is bij veel zaalsporten vaak op lokaal niveau geen sprake van eigen accommodatie. De beschikbare ruimte en tijden moeten verdeeld worden over verschillende sporten. Maar ook als dit niet of minder speelt zien we toch op het niveau van de sportbond dat het veelal niet verder gaat dan verenigingsondersteuning, instructies voor het wedstrijdklaar zijn, veiligheidsinstructies e.d. en natuurlijk het aanwijzen van één of meerdere topsportlocaties.

Wij betwijfelen of er in lange termijnrisico- en scenario-analyses het accommodatiebeleid de rol krijgt die het verdient. De rol van de fundering onder het huis van (je) sport! In dat geval

• zouden er waarschijnlijk meer initiatieven worden genomen om die rol als sportorganisatie naar je toe te trekken;
• zou het verdwijnen van sportaccommodaties in bepaalde regio’s (het toenemen van het aantal witte vlekken op de landkaart) als Key Risk Indicator worden gezien voor het lange termijn voortbestaan van je sport;
• zou de veroudering van sportaccommodaties als een bedreiging voor de continuïteit worden gezien en als een groot reputatierisico (veiligheid in alle opzichten);
• zou de sportorganisatie zich ook verplicht voelen om daar zelf (meer) aandacht en middelen voor vrij te maken. Aandacht door binnen het MT iemand ter benoemen met als hoofdtaak in zijn/haar portefeuille accommodatiebeleid of het misschien wel Chefsache te maken. Middelen door bijvoorbeeld elk jaar een deel van de ledencontributie voor reserveren. Per slot van rekening is dan de cirkel rond: van de leden voor de leden.

Berry Debrauwer is partner van Risk en Sport. Hij heeft in zijn professionele loopbaan veel ervaring opgedaan met risicomanagement in de financiële sector. Daarnaast was hij actief als bestuurder en vrijwilliger bij sportverenigingen en het beheer van een sportaccommodatie. Naast partner bij Risk en Sport is hij momenteel ook werkzaam als bestuurder en toezichthouder bij pensioenfondsen. Voor meer informatie: berry@riskensport.nl en www.riskensport.nl.