door: Arno Hermans

Terwijl sportbonden zich krampachtig vasthouden aan bestaande structuren, verandert de wereld om hen heen. Om de toekomst van de sport te begrijpen, moeten we inspelen op de trends die passen bij onze behoeften. Deze zogenaamde megatrends zijn sterke krachten die onze wereld ingrijpend veranderen in een periode van 10 tot 30 jaar. Een megatrend heeft niets te maken met de grootte van de trend, maar met de sporen die ze nalaten in de maatschappij. Deze sporen zorgen voor een enorme uitdaging voor de sport. Welke sporten bestaan over 20 jaar nog? En welke nieuwe sporten kennen we over 20 jaar? En hoe belangrijk vinden we het competitieve element nog? Sport is slechts een middel om een maatschappij in beweging te krijgen. 

Tien megatrends

Trend 1: conservering – verlangen naar het verleden
Hoe sneller de wereld verandert en hoe complexer de leefomgeving van mensen wordt, hoe groter ook het verlangen naar overzichtelijkheid, naar herkenbaarheid, kleinschaligheid en naar de eenvoud van vroeger. De megatrend 'conservering' staat voor het verlangen naar vroeger, voor het behouden van dingen die waardevol zijn en voor het vasthouden aan het bekende. Het gaat om de puurheid van de sport. De normen en waarden in het rugby zijn hier een voorbeeld van. Mogelijk dat dit de jaarlijkse ledengroei van de Nederlandse Rugbybond verklaart.

Trend 2: dematerialisering – opkomst van het ontastbare
Onze economie kenmerkt zich door een verschuiving van hardware naar software, van kwantiteit naar kwaliteit, van materieel naar immaterieel. In een maatschappij waar alles altijd en overal te koop is, zijn niet producten maar ervaringen en belevenissen schaars. Eentonige sporten zoals schaatsen en zwemmen moeten ons weer verrassen. 

Trend 3: ecologisering – toestand van de aarde
De manier waarop we leven en willen leven heeft veel invloed op het milieu. In de laatste decennia wordt duidelijk dat de ruimte voor (milieu-onvriendelijke) menselijke activiteiten begrensd is. Het zorgt ervoor dat de consument steeds 'milieubewuster' wordt. In de sport kennen we sinds een aantal jaren de Formule E, de milieuvriendelijke versie van de populaire Formule 1. Ook een grote frustratie zijn de lege bidons uit het wielerpeloton. 

Trend 4: feminisering – invloed van emotie
Waarden als zorg en aandacht, vertrouwen en verantwoordelijkheid, veranderen de maatschappij. Waar verharding de norm is, zijn binnenshuis en onderhuids zachte waarden belangrijk. De enige manier om de verharding te bestrijden is door welzijn voor welvaart te plaatsen en kwaliteit voor kwantiteit.

Veel coaches schenken aandacht aan de mens achter de atleet. Achter de schermen hebben bijvoorbeeld de wekelijkse yogasessies ook hun intrede gedaan in het betaald voetbal.

Trend 5: humanisering – vertrouwen in de mensheid
De gebeurtenissen van de afgelopen tijd maken duidelijk dat humanisering één van de overheersende bewegingen van het komende decennium zal zijn. Er wordt meer aandacht geschonken aan lokale verschillen en kleinschaligheid, voor groepsverbanden en culturele diversiteit, kortom: voor de menselijke schaal. 

Binnen de sport zal de menselijke schaal worden onderkend, diversiteit worden nagestreefd en aandacht zijn voor sociaal-culturele aspecten. Illustrerend voor deze trend is de reclame van Pickwick: 

Trend 6: regionalisering – grenzen van cultuur
Rond de eeuwwisseling kwam onze maatschappij tot een nieuw inzicht, globalisering zou slechts leiden tot schaalvergroting en uniformisering, Amerikanisering en commercialisering. De tekenen van een tegentrend, regionalisering, zijn zichtbaar. Niet het mondiale maar het nationale, het regionale en het lokale staan voorop. De sport wordt steeds vaker lokaal opgezet. 

In Breda heeft een aantal recreatieve teams een volledig eigen volleybalcompetitie opgericht buiten de Nevobo om. Niet alleen financieel is deze opzet aantrekkelijker voor de teams, ook de reisafstanden zijn beperkter. 

Trend 7: risicobeheersing – gevoel van veiligheid en controle
Eigenlijk is er maar weinig waar we ons zorgen over hoeven te maken. Toch worden we meer dan ooit geconfronteerd met risico's waar we geen invloed op uit kunnen oefenen. Overal waar veel mensen zijn, staat veiligheid als eerste en als laatste op de agenda. Hoe meer informatie er beschikbaar is, hoe onduidelijker het wordt wat veilig is en wat niet, wat gezond is en wat niet, wat risicovol is en wat niet. 

Sporters gaan steeds bewuster om met hun lichaam. In Amerika is beschermende uitrusting momenteel de grootste groeimarkt in de retail. Een ander aandachtspunt is de omgang met sportdata. Wie is eigenaar van de data en hoe gaan we ermee om?

Trend 8: socialisering – terugkeer van de gemeenschap
Het ziet ernaar uit dat het tijdperk van de individualisering ten einde loopt. Het gaat erom hoe we mensen bij elkaar kunnen brengen. Het is een flexibele vorm van socialisering waarbij iedereen op zijn of haar eigen manier een bijdrage aan de groep/gemeenschap levert. 

Het in hun kracht zetten van vrijwilligers maakt een club sterker wanneer zij een onderdeel vormen van een groter geheel. Het aanbieden van sport is niet genoeg, sport is slechts een middel. De theorie van de Golden Circle van Simon Sinek is een handige tool om tot nieuwe inzichten te komen.

Trend 9: technolisering – voortschrijdende invloed van de techniek
Als er één megatrend is die ons bezighoudt, dan is het wel de voortschrijdende invloed van de techniek. We ontkomen er niet meer aan. Het is verweven in onze maatschappij.
In de sport worden tien technologietrends onderscheiden:

1. Artificial Intelligence
2. Additive Manufacturing
3. Augmented Reality
4. Blockchain
5. Digital Mobile
6. Integrated Tech
7. Internet of Things
8. New Materials
9. Quantified Self
10. Virtual Reality

Trend 10: veroudering – eeuwige jeugd
Het beeld van de afhankelijke en hulpbehoevende oudere maakt plaats voor dat van de zelfstandige senior. Doordat mensen steeds ouder worden, genieten zij na hun werkzame leven van hun vrije tijd. Het wordt ook wel de tweede jeugd genoemd. Het lopen van de marathon op latere leeftijd is ineens haalbaar. Walking football verwerft een steeds groter podium. Ouderen hebben de toekomst. 

De vraag is hoe de sport inspeelt op deze tien megatrends. Niet alleen de teams, clubs, bonden en overheden blijven sport aanbieden. Inmiddels heeft het bedrijfsleven ook hun weg gevonden in de sport- en vitaliteitsmarkt. De sport gaat veranderen, hoe dan ook. Zie het als een kans, niet als een bedreiging. 

Arno Hermans begon in 2015 samen met een aantal andere ondernemers Sport eXperience, een bedrijf dat start-ups in de sport helpt bij hun commerciële ontwikkeling met een uniek dienstenpakket. Voor Sport Knowhow XL schrijft hij op regelmatige basis op prikkelende wijze vanuit het internationale innovatieperspectief over de toekomst van de sport. Niet alleen nieuwe producten en diensten passeren de revue. Ook laat hij zijn licht schijnen over het sportbeleid en ontwikkelingen daarin. Voor meer informatie: arno@sportexperience.org. Zie ook www.sportexperience.org.