Sport Data Valley: van 'waarde nihil' naar ecosysteem

door: Leo Aquina | 22 mei 2025

Sport Data Valley (SDV) is vanaf 31 maart jl. verder gegaan onder de vlag van het Mulier Instituut. Nadat het ministerie van VWS de geldkraan per 2025 had dichtgedraaid, was de toekomst van de in een stichting ondergebrachte nationale data-infrastructuur voor sport- en beweegdata ongewis geworden. SDV genereerde zelf zo goed als geen inkomsten. Remco Hoekman - directeur van het Mulier Instituut - mikt op een maatschappelijk financieringsmodel. Op het moment dat hij met Margot van Beusekom (directeur van Sport Data Valley) de overname beklonk, werkte consultancybedrijf KPMG in opdracht van VWS aan een onderzoek naar de (her)positionering van SDV. Inmiddels ligt het onderzoeksrapport op tafel. Sport Knowhow XL vroeg Hoekman om een reactie. “Ik was niet verrast, maar ik had de woorden wellicht iets anders gekozen.”

KPMG trekt een harde conclusie ten aanzien van de financiën van Sport Data Valley. Sinds de oprichting in 2018 heeft de stichting ongeveer vier miljoen euro aan publieke subsidies ontvangen. Naast publieke financiering was het de bedoeling dat SDV inkomsten zou genereren uit partnerships, maar KPMG concludeert dat de inkomsten uit partnerships in 2024 'nul euro' bedroegen. Het consultancybureau schrijft bovendien: ‘Als onderdeel van de analyse van de huidige situatie is bovendien gekeken naar het kosten-batenmodel van SDV. Hieruit blijkt dat afnemers niet in staat of bereid zijn om financieel bij te dragen aan de infrastructuur van SDV. In 2024 bedroegen de inkomsten uit projecten slechts 9.000 euro, naast subsidies van ongeveer 651.000 euro. De verwachte kosten waren 660.000 euro. Dit maakt SDV sterk afhankelijk van subsidies, waaronder de subsidie van het ministerie van VWS, als inkomstenbron.’

Waarde vrijwel nihil
KPMG trekt de conclusie dat ‘de monetaire waarde van Sport Data Valley vrijwel nihil is door het uitblijven van inkomsten uit partnerships en de aankomende beëindiging van VWS-financiering.’

"Dat vind ik wel erg hard geformuleerd", zegt Hoekman. Had hij SDV ook overgenomen als hij de inhoud van het KPMG-rapport had gekend? “Ja, ik had hetzelfde gedaan. We zijn natuurlijk niet over één nacht ijs gegaan. We hadden een duidelijk beeld van de situatie. Naast de harde woorden over de financiën, klinkt het maatschappelijk belang van de infrastructuur ook heel duidelijk uit het rapport. De publieke waarde staat buiten kijf, bovendien roept iedereen op dit moment dat data de toekomst zijn. Dan zou het heel gek zijn om SDV weg te gooien.”

Hoekman benadrukt dat Mulier Instituut niet de stichting heeft overgenomen: “We nemen de infrastructuur en een deel van de projecten over, maar niet de medewerkers (4fte). Dat levert een ander kostenplaatje op en maakt het mogelijk om de infrastructuur te behouden.” Wel heeft het Mulier Instituut Dennis van Kooij in dienst genomen die een verleden heeft bij SDV. “Hij wordt bij ons breder ingezet op data science en gaat samenwerken met collega’s op de SDV-infrastructuur. Dennis wordt wel ons gezicht naar buiten voor de SDV-infrastructuur.”

Meer dan topsport
Het Mulier Instituut en Sport Data Valley hadden in 2022 ook al eens om de tafel gezeten om te praten over samenwerking en financiële steun voor de infrastructuur. Destijds was Hoekman niet geïnteresseerd omdat SDV zich voornamelijk bezighield met topsportdata: “Wij zijn eigenlijk helemaal niet actief op dat bewegingswetenschappelijke topsportdeel. Wij doen wetenschappelijk sportonderzoek wat meer beleidsondersteunend en maatschappelijk van aard is. Voor ons is het interessant als we de infrastructuur kunnen gebruiken voor data over bijvoorbeeld accommodaties en sportparticipatie in wijken. Dat is data die in de SDV-omgeving breder toegankelijk kan worden voor andere partijen."

"Wij hebben bijvoorbeeld de kernindicator beweegvriendelijke omgeving, met data op wijkniveau. Dat is heel relevant voor gemeenten die iets willen doen met gezondheid in de wijk. Maar SDV was toen nog niet zo ver en was vooral actief in het topsportdomein, waardoor we geen ruimte zagen voor financiële steun. In de afgelopen jaren zijn door SDV eerste stappen gezet in het samenbrengen van relevante data voor sportbeleid, zoals in de pilot met wijkpaspoorten, waar wij nu op kunnen doorbouwen.”

Financiële molensteen?
Gezien de harde conclusies van het KPMG-rapport blijft de vraag overeind hoe het Mulier Instituut SDV in de toekomst overeind houdt. Gaat het geen financiële molensteen worden die om de nek hangt? Hoekman: “Nee, want we hebben duidelijke afspraken gemaakt met de partijen dat we het met hun steun voor de komende twee tot drie jaar in stand houden en in de tussentijd op zoek gaan naar een financieringsmodel voor de toekomst. Daarbij is niet het idee dat we er geld aan moeten verdienen. Op dat gebied zou ik ook andere termen hanteren dan KPMG. Er zijn succesvolle pilots geweest met SDV, maar de ervaring leert dat partijen terughoudend zijn op het moment dat SDV met die data de markt op wil. Zij willen hun data best inzetten voor maatschappelijke doeleinden, maar niet commercieel. Daarom denk ik dat er een basisfinanciering moet zijn voor het platform."

"Die basis, de data, dat is een algemeen belang. Van daaruit kun je verder bouwen aan de ontwikkeling van het platform en de functionaliteiten, waar je wellicht voor een commercieel tarief ook specifieke gebruikers kan bedienen. Maar op het moment dat het een maatschappelijk belang dient, moet het algemeen toegankelijk zijn. De infrastructuur heeft een publiek belang, daarom moet je zorgen dat het breed beschikbaar is en dat partijen vertrouwen hebben om hun data te delen. Op het moment dat je daar een verdienmodel aan koppelt, ben je het vertrouwen snel kwijt. KPMG spreekt een voorkeur uit voor pay-per-use, maar ik zie dat anders. Ik zou zeggen dat iedereen een gratis account heeft en gratis toegang tot de data. Als je vervolgens bepaalde aanvullende functionaliteiten nodig hebt, dan betaal je daarvoor.”

Ecosysteem
In het KPMG-rapport worden vier scenario’s geschetst voor de toekomst van SDV:
1. Sport Data Valley wordt opgeheven en indien mogelijk (in delen) verkocht aan een commerciële partij.
2. Waardevolle producten van Sport Data Valley beleggen bij bestaande partijen in de sportsector, waar het de meeste waarde rendeert.
3. Sport Data Valley organiseren in de vorm van een ecosysteem. Partijen werken onderling samen om data te delen, en stellen afspraken vast.
4. Sport Data Valley maakt een doorstart en gaat op zelfstandige basis door.

KPMG geeft de voorkeur aan het tweede scenario. Hoekman heeft een mengvorm van het tweede en derde scenario voor ogen: “Het is eigenlijk begonnen vanuit het tweede scenario. De infrastructuur van SDV zou goed passen bij het Mulier Instituut. Dat vond Stichting SDV en dat vonden we bij het Mulier Instituut. Mede ook vanuit de vorig jaar vastgestelde strategie waar data en samenwerking belangrijke speerpunten waren voor het Mulier Instituut. Maar wij hebben ook een begroting en ook wij moeten bezuinigen. Ik zag de waarde van de infrastructuur en wilde daar mijn nek voor uitsteken, maar wel onder de voorwaarde dat het bredere werkveld er ook achter stond. Ik wilde ook zien dat andere partijen de waarde onderschrijven en bereid zijn om samen de infrastructuur in leven te houden. En die bereidheid was er duidelijk bij veel partijen."

"Wat begon bij scenario 2, schuift dus op naar scenario 3. Wij als Mulier Instituut zijn nu eigenaar, maar het is maar net hoe je dat definieert. Het wordt mede gefinancierd door verschillende partijen. Als we dit onderdeel maken van een grotere datastrategie in de sector, en er een duidelijke publieke financiering komt voor de ontwikkeling van de infrastructuur, dan kan ik mij voorstellen dat het ministerie van VWS eigenaar is en het Mulier Instituut de regisseur zoals KPMG dat noemt. Als op die wijze een duurzaam maatschappelijk financieringsmodel tot stand komt en de infrastructuur zo behouden blijft, dan hebben we ons doel bereikt.”

Voor meer informatie: Datastrategie en rol Sport Data Valley (KPMG-rapport)