door: Jelle Zondag | 13 augustus 2020

Deze maand start Athletic Skills Model in samenwerking met het Nationaal Ouderenfonds de ASM-OldStars trainerscursus: een opleiding die trainers leert om beweegprogramma’s te maken die speciaal zijn toegespitst op ouderen. De cursus moet zorgen dat ouderen zoveel mogelijk in beweging komen en blijven en dat sportverenigingen in Nederland ouderenvriendelijker worden.

Het Ouderenfonds startte OldStars in 2013. “Het project is gericht op 55+-ers die graag binnen sportclubs betrokken blijven, zowel fysiek als sociaal”, vertelt projectleider Johan Annema. “OldStars biedt hen de mogelijkheid om via aangepaste sportvormen zo lang mogelijk in beweging te blijven, de sport te beoefenen die zij leuk vinden en op deze manier hun sociale netwerk te behouden. OldStars begon met het aanbieden van walking voetbal en is in 2019 uitgebreid met basketbal, handbal, hockey, korfbal, rugby, tennis, tafeltennis en volleybal. Inmiddels doen 7.000 à 8.000 ouderen bij 435 sportverenigingen aan OldStars-sporten mee.

Eerste officiële trainerscursus voor ouderen
De ambities van de projectleider reiken echter verder. “Wij vinden het belangrijk dat ouderen optimaal begeleid worden in het OldStars-aanbod. Trainers en begeleiders moeten specifieke competenties en expertise hebben om met deze doelgroep te werken. Daarom zijn wij in samenwerking met ASM een trainerscursus gestart. Dit is de eerste officiële trainerscursus voor ouderen in Nederland. Met deze cursus dragen we eraan bij dat ouderen de optimale begeleiding krijgen die ze verdienen.”

Annema stelt dat de cursus naast het versterken van de competenties van trainers moet leiden tot meer keuzemogelijkheden in het OldStars-sportaanbod bij sportverenigingen. De trainerscursus geeft verenigingen de mogelijkheid om professionals binnen te halen die dit aanbod kunnen organiseren.

Ook brein van belang
René Wormhoudt ontwikkelde samen met Geert Savelsbergh het Athletic Skills Model en licht toe hoe de samenwerking tussen het Ouderenfonds en ASM tot stand kwam. “Onze visie sprak het Ouderenfonds erg aan. Wij kijken op een eigen manier naar bewegen. Dat is voor ons meer dan een serie handelingen die zijn gericht op het doen van sport of activiteit. Wij richten ons op overstijgende elementen, zoals sociale activatie en het ontwikkelen van competenties, zoals communicatie, samenwerking en luisteren. Ook het brein is voor ons erg belangrijk. De fysieke achteruitgang daarvan is niet te stoppen, maar wel te beïnvloeden. Daar hebben wij in samenwerking met het Ouderenfonds naar gekeken.”

ASM neemt in het OldStars-project de inhoudelijke programmering voor haar rekening. Dat gebeurt vanuit de Schijf van 10, de tien grondvormen van beweging die door Savelsbergh en Wormhoudt worden onderscheiden. Wormhoudt: “Wij kijken eerst naar de ouderen die aan het project deelnemen. Voor wie doen wij dit? Welke sporten beoefenen deze ouderen? Wij analyseren deze sporten – voetbal, hockey, tennis, tafeltennis, basketbal, etc. – en de grondvormen van beweging die hierin centraal staan. Die vullen wij vervolgens aan via onze oefeningen.”

Aanpassingsvermogen als rode draad
Om het toe te spitsen op ouderen wordt volgens Wormhoudt specifiek gelet op een aantal elementen. “Allereerst is dat de belastbaarheid, die is bij ouderen nu eenmaal minder en loopt sterk uiteen. Ten tweede krijgt sociale activatie veel aandacht, voor, tijdens en na de training. In veel ouderensport is contact niet toegestaan, maar aanraking is superbelangrijk voor de mens. Bij ons gebeurt dat – normaal gesproken – daarom wel, op een speelse manier, via een duwtje of even vasthouden. Een rode draad in ons schema is verder het aanpassingsvermogen. Die neemt af als je ouder wordt, maar is nog goed te beïnvloeden. Tot slot is variatie en uitdaging erg belangrijk. Wij hebben veel verschillende spelvormen en materialen die het sporten voor ouderen ook leuk maken om te doen. Want daar gaat het uiteindelijk om: dat meer ouderen aan sport gaan doen.”

De cursus die ASM en het Ouderenfonds deze maand lanceren, is bedoeld om trainers op te leiden die de beweegprogramma’s in praktijk kunnen vormgeven. De doelgroep bestaat uit mensen uit de zorg en de sport die al een vooropleiding op zak hebben en over methodisch-didactische voorkennis beschikken. Zij krijgen door Wormhoudt en Savelsbergh in twee dagen de uitgangspunten van het Athletic Skills Model bijgebracht en bouwstenen aangereikt om beweegprogramma’s voor ouderen in te vullen. 

Cursussen stromen vol
Op het moment biedt de ASM-OldStars trainerscursus ruimte voor twee maal twintig deelnemers. Wormhoudt ziet voor de toekomst echter meer mogelijkheden. “De behoefte is groot, de cursussen lopen snel vol. En de doelgroep van ouderen wordt steeds groter, maar niet gezonder. Het is belangrijk daar verandering in te brengen.”

Ook Annema verwacht veel van de cursus. “Onder het motto: op weg naar oudervriendelijke sportverenigingen in Nederland willen we zorgen dat ouderen op latere leeftijd in hun directe omgeving mee kunnen doen aan een gevarieerd sportaanbod. De trainerscursus is een middel om onze ambitie van ouderenvriendelijke sportverenigingen te realiseren.”

Voor meer informatie over het project OldStars zie www.oldstars.nl. Voor meer informatie over de trainerscursus zie www.athleticskillsmodel.nl/oldstars.