door: Leo Aquina | 11 juli 2019

"Veel middelgrote sportbonden hebben hun sport goed op orde, maar ze hebben vaak onvoldoende tijd en expertise om goed om zich heen te kijken, om nieuwe kansen te zien en die ook te grijpen", zegt Jan Willem Landré. De voormalig directeur van de Atletiekunie is als consultant betrokken bij 'Slagvaardig Organiseren van Sport (SOS)', een door het ministerie van VWS gesubsidieerd programma om sportbonden slagvaardiger te maken. Het idee voor het SOS-project ontstond bij drie bonden, die vorig jaar samenkwamen in een stuurgroep. Bondsdirecteuren Huub Stammes (judo), Monica Visser (roeien) en Koen Breedveld (reddingsbrigade) stelden een plan op. Inmiddels zijn de eerste elf bonden met het programma aan de slag.

"Projectmanagement is een lacune in de sport", aldus Landré. "We zijn er heel goed in om het ene mooie plan na het andere te verzinnen, maar het loopt vaak spaak in de uitvoering. Het ontbreekt aan goede sturing. SOS begeleidt bonden bij dat proces. We gaan aan de slag met een concrete businesscase of een veranderplan. Het is leren door doen."

Taai proces
Nadat de stuurgroep in de zomer van 2018 een plan had opgesteld, duurde het even voor alle seinen op groen gingen. Landré: "Dat is een taai proces. De financiering van VWS loopt via NOC*NSF. Daardoor gaat er enige tijd overheen voordat alle richtlijnen rond zijn."

Die richtlijn kwam er begin dit jaar en bonden konden een aanvraag indienen. Er was ruimte voor 20 bonden en per bond was er een subsidiebedrag van 50.000 euro beschikbaar. "Er zijn uiteindelijk 23 aanvragen ingediend, waarvan er drie zijn afgewezen. De overgebleven 20 hebben we onderverdeeld in twee tranches en met de eerste groep van elf zijn we in mei 2019 aan de slag gegaan", vertelt Landré. Op basis van welke criteria werden de aanvragen van de bonden beoordeeld? Landré: "In de eerste plaats moest er een goede projectbeschrijving liggen. Ten tweede vonden we het belangrijk hoe een organisatie ervoor stond op het gebied van governance. Daarbij hebben we ook gekeken naar de vraag of de organisatie financieel in control was. We hebben gekeken naar het team waarmee het project zou worden uitgevoerd en uiteraard moest de projectbegroting op orde zijn."

Maatwerk
Wat gebeurt er concreet als een bond met een SOS-project aan de slag gaat? Landré: "Er ligt een plan en wij gaan helpen dat plan uit te voeren, maar de eigen projectleider van de bond moet het doen. Een deel van de subsidie is er om die projectleider bij de bond voor acht uur per week vrij te maken. De projectleiders van de eerste groep hebben in mei een tweedaagse training gehad en ze worden begeleid door mensen van The Brown Paper Company, een adviesbureau dat gespecialiseerd is in verandermanagement. Zij zorgen voor maatwerk bij iedere specifieke bond.  Daarnaast hebben we vanuit het projectteam een projectstatusrapportage ontwikkeld en daarbij wordt één keer per maand alles vastgelegd. Als je weet wat je aan het doen bent, kun je ook bijsturen. In totaal beslaat een project bij een bond dertig weken."

Landré wil geen specifiek project bij een bond als voorbeeld noemen, om de andere bonden niet tekort te doen. "In algemene termen zie je wel dat bonden veel aan de slag gaan met varianten van de eigen sport. Badminton heeft een outdoor-variant ontwikkeld en bij handbal zie je iets vergelijkbaars. Bij sommige bonden zijn dergelijke projecten commercieel succesvol, maar hoe zorg je voor de binding met je leden? Vaak richten projecten zich ook op de vraag hoe de bond verschillende entiteiten aan zich kan binden. Rugby heeft een mooie nieuwe vorm ontwikkeld waarin valide en minder valide sporters samenspelen. In de eerste tranche zitten o.m. ook projecten van de hippische bond, ski- vereniging, watersportverbond en basketbalbond."

Vis in het water
Landré werkt zelf niet aan de specifieke projecten bij de bonden: "Ik zorg vanuit het programmateam dat alles netjes wordt ingevuld", zegt hij. Nadat hij in 2017 afscheid nam de van de Atletiekunie, was er bij die bond een aanmerkelijk tekort op de ontwerpbegroting en moest er fors gereorganiseerd worden. Hoe kijkt hij met die achtergrond aan tegen zijn rol bij het programma 'Slagvaardig Organiseren van Sport'. Landré: "Ik ben vertrokken als directeur en dat is iets anders dan consultant of programmaleider. Bij de KNVB heb ik altijd als programmaleider aan inhoudelijke vernieuwing gewerkt. De eerste vijftien jaar van mijn carrière heb ik als organisatieadviseur gewerkt en ik denk dat die rol mij zeker op dit moment ook beter past dan die van directeur."

In die huidige rol voelt Landré zich als een vis in het water. "Ik merk dat ik steeds fanatieker en ambitieuzer word in dit project. Mensen helpen om vernieuwing te realiseren, dat miste ik in de sportwereld. Het gaat altijd over beter samenwerken, gemeenschappelijke inkoop, gezamenlijke accommodaties, maar de belangrijkste factor word vaak over het hoofd gezien. Zijn de mensen in staat om vernieuwing op een goede manier van de grond te krijgen?"