door: Marc Hoeben | 18 januari 2018
Natuurlijk, is de eerste gedachte, valt er tot en met 28 januari weer van de beste schakers van de wereld te genieten bij het Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee. Zo was het. En zo zal het altijd toch wel blijven? Maar ook hier is niks zo vanzelfsprekend als het lijkt. De organisatie, onder aanvoering van directeur Jeroen van den Berg, weet al jaren op verschillende manieren de aandacht te vangen en zo de A-status van het evenement op de sportkalender te bevestigen.
Succes komt je nooit aanwaaien, weet Van den Berg. En om succes te hebben, kan het af en toe geen kwaad om met een frisse blik tegen het toernooi aan te kijken en voor even de gebaande paden te verlaten. Zo streek het Tata Steel Chess Tournament met toppers als de Noor Magnus Carlsen en de Nederlander Anish Giri deze week neer op het Media Park in Hilversum. En zo wordt op 24 januari ook de Rijksuniversiteit Groningen aangedaan.
“Het grappige is dat we eigenlijk niet eens ergens op de deur hoeven te kloppen voor zulke dingen”, zegt Van den Berg. “We werken nu enkele jaren samen met het sportmarketing- en evenementenbureau TIG en zij hebben ons geholpen bij nieuwe invalshoeken. De gedachte achter deze uitstapjes is dat we het toernooi naar de mensen brengen. De eerste keer deden we dat natuurlijk met een enorme stunt, door in het Rijksmuseum voor de Nachtwacht te gaan zitten. Maar zo hebben we ook in het stadion de Kuip van Feyenoord gezeten en in het Spoorwegmuseum in Utrecht.”
"Wij houden van het schaken en we houden ook van de historie"
Tweekamp om wereldtitel
De keuze voor het Media Park ligt voor het genereren van televisie- en radiozendtijd voor de hand. “Maar dat was niet doorslaggevend. Je moet het ook zo zien: wij houden van het schaken en we houden ook van de historie. Wat dat betreft zitten we op deze twee plekken helemaal goed. Jan Timman - onze grote Nederlandse schaker - heeft tussen 1982 en 1991 prachtige tweekampen bij de KRO gespeeld, met onder meer een strijd tegen Gary Kasparov. En zo heeft Groningen ook altijd een band met schaken gehad. In 2013 was er een rematch voor de wereldtitel tussen Anatoli Karpov en Timman, in 1997 werd het WK er gehouden en het EK was er wel meer dan twintig keer.”
Tata Steel Chess brengt niet voor niets deze keer verleden en heden samen. De historie van het evenement – ooit begonnen als Hoogovenstoernooi en de laatste veertien edities onder de vlag van Tata Steel – gaat tot tachtig jaar terug. Oud-journalist Van den Berg loopt inmiddels negentien jaar als directeur mee, na zestien jaar verantwoordelijk te zijn geweest voor de persrelaties.
“Ik was altijd een fanatiek schaker, heb nog twee keer meegedaan aan het NK voor de jeugd in de tijden van Jeroen Piket en Manuel Bosboom. Ik had wel ambities, maar niet het niveau om professional te worden. De interesse voor de sport bleef, ook toen ik journalist was geworden. Zo raakte ik betrokken bij dit toernooi en ben ik begin jaren negentig mijn organisatiebureau begonnen. Dat ging mij makkelijker af dan de journalistiek.”
"Schakers zijn geen Bourgondiërs meer. Ze moeten fit zijn, ongelooflijk streng leven. Geloof me, jongens als Carlsen en Giri zijn daarin heel serieus"
Minder veteranen
Als directeur is hij betrokken bij alle facetten van het evenement. Hij heeft de sport in de loop der jaren ook zien veranderen. “Je merkt de invloed van de computer. Vroeger waren schakers top rond hun veertigste, maar die leeftijd is steeds verder omlaag gegaan. Alleen mensen als Kramnik en Anand doen nog als veteranen mee, de beleving is totaal anders. Schakers zijn geen Bourgondiërs meer. Ze moeten fit zijn, ongelooflijk streng leven. Geloof me, jongens als Carlsen en Giri zijn daarin heel serieus.”
Veel van de oude charme is bij het Tata Steel Chess Tournament overeind gebleven. “De afstand tussen de amateurs en de profs is letterlijk heel klein. Ze spelen in hun eigen toernooi, maar in dezelfde zaal. En zo is het ook mogelijk om in het plaatselijke restaurant in Wijk aan Zee iedereen tegen te komen.”
Grote schaaktoernooien
Nederland had vroeger met sponsors als Interpolis en VSB meer grote schaaktoernooien. Nu is alleen nog het evenement in Wijk aan Zee in dat opzicht over. “Je kunt zeggen dat het destijds door Jan Timman kwam. Maar ja, we hebben nu Anish Giri. En toch blijven de nieuwe initiatieven achter. Misschien zijn we een beetje vergeten, misschien is het deels nonchalance. Als er al interesse is, blijft het de vraag hoe je het aan moet pakken. Maar volgens mij is er zeker ruimte voor meer grote toernooien.”
Uit de aanpak van Tata Steel Chess vallen zeker lessen te halen. Al jaren zet het evenement ook in op side-events. “We hebben onze ervaring, we hebben een draaiboek, we hebben onze traditie, dat is allemaal in ons voordeel. Je moet altijd de marketing richting relaties goed onderhouden en aandacht hebben voor het grotere plaatje. Zo zetten we ook in op de jeugd via het festivalweekeinde voor de kids op 20 en 21 januari. Dan kunnen ze op een boot van de reddingsbrigade, ze kunnen schaaklessen krijgen. Dit doen we natuurlijk vanuit het oogpunt van de breedtesport. Ze hoeven niet meteen de ambitie te hebben om Carlsen te worden. Maar het is leuk om te schaken en het is wetenschappelijk bewezen dat het goed is voor kinderen. Aan de manier van denken, met vooruitdenken, heb je op latere leeftijd altijd wat.”
Voor meer informatie: www.tatasteelchess.com