door: Dick Zeegers
De Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) heeft geconstateerd dat de financiële positie van sportverenigingen in 2013 – net als in 2012 - is verminderd. Bijna de helft van de door SWS gecontroleerde verenigingen wordt als redelijk gekwalificeerd. Een jaar eerder kreeg hiervan ruim 30% een hogere kwalificatie toegedicht. Het percentage verenigingen dat als problematisch of matig wordt gewaardeerd is het afgelopen jaar nagenoeg gelijk gebleven. De daling van kwalificaties gaat - volgens SWS - met name problemen opleveren voor toekomstige financiering van investeringen.
In Nederland zijn ruim 25.000 sportverenigingen lid van NOC*NSF. Van deze verenigingen bezit ongeveer de helft een eigen accommodatie. De investeringen ten behoeve van deze accommodaties – die onder meer bestaan uit sportvelden, clubhuizen, kleedlokalen, verlichtingen en banen - worden in de regel gefinancierd door de sportvereniging en/of de betreffende gemeente. De laatste jaren is er een terugtrekkende beweging van financieringen door gemeenten waarneembaar, waardoor verenigingen gedwongen zelf voor meer financiering te zorgen.
Daling kwalificatie
Op het eerste gezicht zijn de door SWS gepubliceerde cijfers niet verontrustend. Liefst 90% van de sportclubs wordt door het Waarborgfonds als redelijk, goed of uitstekend aangemerkt. Deze verenigingen zijn dus goed in staat om de huidige bancaire lening aflossen. Er is echter een zorgelijk tendens in de kwalificaties zichtbaar. SWS concludeert dat voor veel verenigingen de kwalificatie in negatieve zin in gewijzigd. Vier jaar geleden kon nog 62% als goed of uitstekend worden aangemerkt. Dit percentage is de afgelopen jaren gekelderd naar 43%.
Klik hier voor een grafische voorstelling van de typeringen door SWS van de financiële positie van sportverenigingen in 2009 en 2013.
De toekenning van kwalificaties van SWS wordt bepaald op basis van onder andere het vermogen, de liquiditeitspositie, de resultatenrekening en de meerjarenbegroting. Een belangrijke indicator voor SWS welke het verschil bepaalt tussen een goede en een redelijke kwalificatie is de liquiditeitspositie van de vereniging. Simpel gezegd over hoeveel geld kan de vereniging op de korte termijn beschikken. En juist op dit onderdeel hebben veel clubs de afgelopen jaren moeten interen. De clubkas loopt dus langzaam leeg.
Exploitatie
Als we verder inzoomen op de exploitaties van de verenigingen dan geeft dit ook een somber beeld. De sponsorinkomsten zijn voor de dossiers die in 2013 zijn gecontroleerd met bijna 2% teruggelopen. De inkomsten uit de kantine laten eveneens een neergaande trend zien. De clubs waarvan SWS jaarstukken controleerden, haalden het afgelopen jaar ruim 2% minder uit hun barinkomsten. Dit terwijl clubs de prijzen in de kantine vaak wel hebben verhoogd. Bovenstaande conclusie zal niet los kunnen worden gezien van de economische omstandigheden in Nederland. Om de exploitaties van verenigingen toch sluitend te krijgen compenseren clubs dit met een verhoging van de contributie bijdragen. Deze inkomsten stegen gemiddeld met 3,5%. Aangezien de ledentallen niet significant stegen is de conclusie dat sporten in verenigingsverband duurder wordt. Het ongewenste neveneffect wat daarbij kan optreden is dat sporten niet meer betaalbaar wordt voor bepaalde sociale klassen. Naast dat dit maatschappelijk gezien niet wenselijk is kan dit ook leiden tot een verdere terugval van de financiële positie van de vereniging.
Gevolgen voor de lange termijn
Als veel verenigingen niet of nauwelijks liquiditeit opbouwen voor toekomstige investeringen is het voor deze categorie de vraag of ze in de toekomst in staat zijn om investeringen in hun accommodatie te kunnen financieren. Statistisch gezien wordt de helft van de door SWS geborgde projecten bancair geleend. Indien bij investeringen van sportvelden of clubhuizen het gehele bedrag dat daarmee samenhangt volledig bancair moet worden geleend zullen de kapitaalslasten voor sportclubs fors toenemen. Gezien de eerder geschetste ontwikkelingen in de exploitatie wordt het voor veel verenigingen een (te) zware opgave om deze extra lasten te kunnen dragen. Het voortbestaan van deze sportverenigingen kan zodoende onder druk komen te staan, omdat bijvoorbeeld sportvelden essentieel zijn om de sport te kunnen beoefenen.
Meerjarenbegroting
Laat de bovenstaande sombere opsomming een ‘wake up call’ zijn voor bestuurders. Dikwijls zie ik dat bestuursleden van sportverenigingen werken met een begroting voor het komende jaar. Dit terwijl van te voren vaak al duidelijk is dat er de komende jaren diverse investeringen zullen moeten plaatsvinden. Een financiële doorkijk naar de komende jaren met daarin een onderhoudsplan voor de noodzakelijke investeringen kan er voor zorgen dat een club tijdig anticipeert op de toekomst. Ik realiseer me dat het geen makkelijke opgave is in deze economische tijden, maar anderzijds zijn er genoeg uitdagingen om je als verenging te onderscheiden.
Dick Zeegers is directeur van de Stichting Waarborgfonds Sport. SWS verstrekt borgstellingen voor sportclubs aan banken, waardoor sportverenigingen in staat zijn om bancair tegen gunstige voorwaarden te lenen.