Sportpychologie volgens de Drie Batterijen Methode

NLsportpsycholoog
NLsportpsycholoog is een collectief van sportpsychologen verspreid over heel Nederland met als gemene deler de missie om mentale veerkracht en duurzaam presteren in de sport te stimuleren. De aangesloten psychologen werken allemaal met de Drie Batterijen Methode en leren zo sporters hun energie beter te managen met de bedoeling optimaal te kunnen presteren. Verschillende bij het collectief aangesloten sportpsychologen zullen de komende tijd op Sport Knowhow XL een onderwerp uit hun vakgebied beschrijven. Wies Stevens en Lex Ligtenberg trappen af met een toelichting van de Drie Batterijen Methode.

door: Wies Stevens & Lex Ligtenberg

Mike, een profvoetballer, speelt al jaren op het hoogste niveau en is bezig met de voorbereiding op een belangrijke wedstrijd. Tijdens een intensieve training voelt hij opeens een stekende pijn in zijn hamstring. Het lijkt niet ernstig, maar hij besluit het wat rustiger aan te doen. Toch merkt hij dat zijn snelheid en kracht afnemen: zijn lichaamskracht vermindert.

In de dagen erna begint Mike zich zorgen te maken. 'Is dit het begin van een serieuze blessure? Hoe lang gaat dit duren? Wat als ik de wedstrijd moet missen? Moet ik wel doorgaan met trainen of maak ik het erger?' Deze vragen en twijfels malen door zijn hoofd en vreten aan hem. Langzaam maar zeker merkt hij dat zijn focus verslapt en hij mentaal uitgeput raakt: zijn denkkracht neemt af.

Ondertussen begint Mike zich steeds meer gestrest te voelen. Hij maakt zich zorgen over zijn plek in het team en wordt onzeker over zijn prestaties. Boosheid en frustratie stapelen zich op, en hij merkt dat hij zijn motivatie kwijtraakt. Elke keer als hij aan de komende wedstrijd denkt, voelt hij angst en twijfel in plaats van de gebruikelijke opwinding. Ook zijn gevoelskracht raakt steeds verder uitgeput.

De Drie Batterijen® Methode
Sporters weten hoe belangrijk het is om zowel fysiek als mentaal in topvorm te zijn. Maar hoe vind je de juiste balans tussen inspanning en rust, zodat je optimaal kunt presteren? De Drie Batterijen Methode helpt je bewust te worden van jouw eigen drie batterijen:

• Lichaamskracht: dit is de energie die je lichaam letterlijk in beweging brengt. Het gaat hier niet alleen om conditie, kracht, uithoudingsvermogen en fysieke gezondheid. Maar ook over ademhaling, ontspanning en slaap.
• Denkkracht: deze batterij heeft te maken met je concentratie en het vermogen om mentale uitdagingen aan te gaan. Maar ook over de inhoud van je gedachten (zijn deze helpend?) en het visualiseren van allerlei scenario’s.
• Gevoelskracht: deze heeft betrekking op je emoties, motivatie en zelfvertrouwen en de manier waarop je omgaat met stress. Ook zegt deze batterij iets over hoe veerkrachtig je bent na een tegenslag of verlies.

Gedurende een dag lopen je batterijen leeg, en als het goed is laad je deze ’s nachts weer op. Maar soms lukt het niet meer om een batterij goed op te laden, en raakt deze steeds leger. Deze kan er dan voor zorgen dat hij de andere batterijen ook sneller laat leeglopen.

Het voorbeeld van Mike laat zien hoe een ‘probleem’ bij één van de batterijen kan zorgen voor het afnemen van de energie in alle drie de batterijen. Dat is onhandig, maar het goede nieuws is dat het andersom ook zo werkt. Wanneer je een batterij goed weet op te laden, kan dit de andere batterijen ten goede komen.

Focus en zelfvertrouwen
Op advies van zijn sportpsycholoog begint Mike met visualisatie om zijn focus en zelfvertrouwen terug te krijgen. Elke dag stelt hij zich voor hoe hij ondanks de lichte hamstringpijn toch soepel over het veld beweegt. Hij ziet zichzelf sterke passes geven en gecontroleerd afronden voor het doel. Langzaam maar zeker begint hij zijn vertrouwen terug te winnen, en zijn motivatie om goed te presteren groeit. Zijn gevoelskracht stijgt, omdat hij zich mentaal sterker en weerbaarder voelt.

Door de visualisatie merkt Mike dat hij rustiger en meer ontspannen naar de wedstrijd toeleeft. Hij heeft controle over zijn ademhaling en zijn lichaam voelt beter aan. Hij weet precies wat hij moet doen, want in zijn hoofd heeft hij het scenario al vele keren geoefend. Ondanks de lichte pijn voelt zijn lichaam sterker en klaar voor de uitdaging: zijn lichaamsbatterij is opgeladen en hij is klaar om de strijd op het veld aan te gaan.

Hoe laad je de batterijen op?
Het mooie aan de Drie Batterijen Methode is dat het je helpt inzicht te krijgen in welke batterij op een bepaald moment aandacht nodig heeft. Hier zijn enkele oplaadtips voor elk van de drie batterijen:

• Lichaamskracht: zorg voor een uitgebalanceerd schema van training en herstel. Luister naar je lichaam en neem voldoende rust. Ademhalingsoefeningen, een goede slaaphygiëne en een gezond eetpatroon vergroten je lichaamskracht.
• Denkkracht: visualisatie en meditatie zijn technieken om je mentale scherpte te vergroten. Jezelf positief kunnen aanmoedigen en de juiste doelen stellen helpen om te presteren op het juiste moment.
• Gevoelskracht: neem de tijd om emoties te verwerken, bijvoorbeeld na een moeilijke wedstrijd of een tegenslag. Over je gevoelens praten kan echt het verschil maken. Humor en sociale activiteiten kunnen je batterij enorm opladen.

Waarom werkt deze methode zo goed?
De Drie Batterijen Methode is effectief omdat het een holistische of biopsychosociale kijk biedt op wat er nodig is om als sporter optimaal te presteren. Vaak denken sporters alleen aan de fysieke kant van hun prestaties, terwijl mentale en emotionele factoren net zo belangrijk zijn. Door aandacht te geven aan alle drie de batterijen, kun je je energie beter beheren, sneller herstellen na inspanning en mentaal sterker worden.

Volg NLsportpsycholoog op Instagram voor inspiratie of beluister een van de podcasts.

Wies Stevens werkt als prestatie- en sportpsycholoog in Nijmegen. Tijdens haar masteropleiding Sport- en Prestatiepsychologie werd voor haar het belang van mentale vaardigheden bij het leveren van prestaties bevestigd. Ze deed onderzoek naar mentale factoren die een rol spelen bij herstel en heeft zich verdiept in visualisatie voor betere prestaties tijdens revalidatietrajecten.

Lex Ligtenberg werkt als prestatie- en sportpsycholoog in de provincie Utrecht en is parttime pokerspeler. Daarnaast is hij meer dan tien jaar fanatiek wedstrijdwielrenner op nationaal niveau. Tijdens zijn masterstudie heeft hij zich verdiept in de invloed van persoonlijkheidskenmerken in het leveren van prestaties.