Jongeren in sportbesturen

De besturen van sportverenigingen en andere sportorganisaties bestaan nog steeds voornamelijk uit 'oudere' mannen. Vrouwen maar zeker ook jongeren zijn er sterk in de minderheid. Terwijl een divers samengesteld bestuur - op basis van bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, ervaring en opleiding - wellicht beter kan inspelen op veranderende sportbehoeftes van (potentiële) leden en daarmee de toekomst beter tegemoet kan treden. 

In de rubriek 'De jonge sportbestuurder' komt steeds een jongere aan het woord die de nodige ervaring heeft met bestuurswerk in de sport en andere jongeren wil stimuleren daar op zijn minst ook eens over na te denken. Door te laten zien hoeveel plezier ze eraan beleven maar ook hoeveel meerwaarde hun inbreng heeft voor de vereniging én henzelf. Vandaag in 'De jonge sportbestuurder': Marijke Zwaag, voorzitter van AV Haarlem.

1. Kan je jezelf kort introduceren? 
"Mijn naam is Marijke Zwaag, 30 jaar oud, afkomstig uit Anna Paulowna en sinds mijn 7e jaar op de atletiekbaan te vinden. Ik begon bij AV Dokev en tijdens mijn studie begon ik bij AV Haarlem omdat ik inmiddels naar Amsterdam was verhuisd. Ik ben in mijn jeugd heel actief geweest als atleet en deed in competitieverband met mijn club mee aan wedstrijden. Mijn favoriete onderdelen waren de sprintnummers inclusief de estafette, verspringen en horden. Die laatste was niet echt mijn favoriet, maar iemand moest het nu eenmaal toch doen om teampunten te behalen." 

"Door mijn affiniteit met (wedstrijd)verslagen schrijven, foto’s maken en de voorzichtige stappen richting de journalistiek begon ik de jeugdpagina’s te maken van het clubblad bij AV Dokev. Ik was toen 13, 14 jaar oud denk ik. Dat heb ik gedaan tot een jaar of 17, 18 want toen ik aan mijn studie Media, Informatie en Communicatie begon in Amsterdam en daar ook ging wonen, stopte dat." 

"Ik ben een aantal jaren niet op de atletiekbaan geweest, maar door een toenmalige jeugdvriendin werd ik lid van AV Haarlem op mijn 22e. Als ik mij goed herinner ben ik na een jaartje actief geworden voor het clubblad, omdat ik daar immers ervaring mee had. Mijn studietijd liep op zijn einde en ik begon met werken bij boekenuitgeverijen in het marketing- en PR-werk. Toen ik 26 was, heb ik mij spontaan aangemeld voor het bestuur van AV Haarlem. Ik vond dat de huidige bezetting van vijf heren van 40+ toch zeker aangevuld kon worden met jonge input. Na drie jaar heb ik mijzelf verkiesbaar gesteld om voorzitter te worden. Ik ben op mijn 27e geswitcht qua werk van marketing naar een sales binnendienstfunctie bij RS Components in Haarlem. In de zomer van 2019 ben ik getrouwd met de liefde die ik vier jaar daarvoor op diezelfde atletiekbaan had leren kennen. Eind april van dit jaar zijn we ouders geworden van een meisje, Josephine. Ze heeft al clubkleding en we nemen haar vaak mee naar de atletiekbaan."

2. Welke taken liggen allemaal op jouw bordje als voorzitter van AV Haarlem? Heb je bij de uitoefening daarvan baat bij je werk voor RS Components? En andersom, pas je bij RS Components dingen toe die je als voorzitter geleerd hebt?
"Mijn belangrijkste taak als voorzitter is enthousiasme overbrengen en een voortrekkersrol aannemen. Maar vooral: lekker veel andere mensen motiveren ook iets voor de club te willen ondernemen. Op die manier probeer ik het verenigingsleven in stand te houden, waar de club altijd sterk in is geweest en mede haar rijke historie aan dankt. Op 8 oktober 2020 bestaan we precies 100 jaar. Als ik terugkijk op mijn eigen jeugd, werden er bij AV Dokev allerlei activiteiten georganiseerd voor ons. Toen ik de jeugdcommissie heroprichtte, was mijn uitgangspunt om deze acties nu zelf te ondernemen voor de jeugd van nu. Omdat ik er zelf zoveel plezier van had gehad."

"Ik heb bij de uitoefening van mijn vrijwilligerswerk vooral baat bij het zeer diverse klantcontact dat ik bij RS heb. De opgedane mensenkennis is daarbij voor beide rollen nuttig en toepasbaar. Je spreekt niet iedereen op dezelfde manier aan en motiveren lukt ook alleen als je weet hoe je iemand raakt. Bij RS was ik voor het eerst actief in een salesrol. Ik leerde flink onderhandelen en ben er goed in geworden. Op de club heb ik in die zin leren accepteren om in het midden uit te komen bij weer een wild plan dat onuitvoerbaar bleek. En ik overschat mezelf nog al eens in haalbaarheid qua tijd. Daarom koos ik er vorig jaar voor om minder betaalde uren bij RS te gaan werken, om meer tijd te hebben voor de club. Toen werd ik in het najaar zwanger, en verschoof langzaam de invulling van die vrijgekomen tijd in de week."

"Ik zit ook in het stichtingsbestuur die de kantine beheert en wedstrijden organiseert; omdat we met twee atletiekverenigingen zijn in Haarlem is dit ondergebracht bij een stichting. De wedstrijden werden vier à vijf jaar geleden door twee vrijwilligers georganiseerd, al jarenlang. Ik heb toen met vrienden - leeftijdsgenoten binnen de club - de wedstrijdorganisatie nieuw leven in geblazen en ben er trots op dat we nu met deze groep jonge mensen de wedstrijden in Haarlem weer op de landelijke kaart hebben gezet. We bouwen samen vanaf ’s ochtends vroeg de boel op en zijn tot ’s avonds laat op de baan te vinden om ook weer alles netjes af te sluiten."

3. Hoe ziet de rest van het bestuur er uit?
"Voorzitter werd ik op mijn 29e, na opvolging van een zeer ervaren 69-jarige voorzitter die al vanaf zijn jeugd lid is. Verder werk ik heel fijn samen met de penningmeester die dit al tien jaar doet - naast zelf hard te lopen op de club. Nog een ouder van drie jeugdleden die de ledenadministratie doet, een atleet van 35 jaar oud die anderhalf jaar geleden startte toen ik voorzitter werd en recent hebben we een nieuwe secretaris bereid gevonden vanuit de loopgroep. Het klopt dat het nog iets diverser zou kunnen zijn, maar je bent blij als mensen zich aanmelden voor het bestuur."

4. Hoe lang ben je bestuurslid? En hoe lang denk je het nog te blijven?
"Ik ben eerst drie jaar algemeen bestuurslid geweest, in de ruimste zin van het woord ‘algemeen’ want ik heb veel ondernomen en georganiseerd. Vaak met verantwoording achteraf van de uitgevoerde acties, gelukkig (vaak, niet altijd) tot ieders tevredenheid.
In maart 2019 ben ik verkozen tot voorzitter. Helaas komt aan die periode binnenkort een einde omdat mijn man en ik besloten hebben om in oktober naar België te verhuizen. Ik verwacht echter wel dat de binding met Haarlem blijft, en we contact onderhouden en op wedstrijddagen kunnen helpen in de weekenden." 

5. Wat was voor jou de reden om tot het bestuur toe te treden? Werd je meteen voorzitter? Waarom ambieerde je in het bijzonder die functie?
"Ik wilde na stopzetting van mijn taken voor het clubblad - na meerdere conflicten met de reünisten van wie ik hun teksten niet mocht redigeren en de enorme tijdsinspanning die het kostte - toch voor de vereniging in actie blijven en zag de mogelijkheid bij de eerstvolgende ALV om mijzelf verkiesbaar te stellen. Ik heb nog heel officieel handtekeningen verzameld om voldoende steun te hebben van medeleden; achteraf waren er natuurlijk geen tegenkandidaten en werd ik verkozen. Ik ambieerde niet zozeer een rol; ik had gewoon zin om mijn nek uit te steken en te proberen het bestuur toegankelijker en zichtbaarder te maken voor (allereerst) de seniorengroep atleten waar ik onderdeel van ben."

6. Welke positie neemt AV Haarlem in het sportlandschap van Nederlandse atletiekverenigingen en dat van Haarlemse sportverenigingen in?
Momenteel heeft AV Haarlem een goede lichting junioren waar veel talent is voor onderdelen als horden lopen (onder leiding van de voormalig voorzitter die nu zijn passie steekt in training geven), hoogspringen (door niemand minder dan de 20-jaar lang Nederlands recordhouder, de hoogspringer Ruud Wielart), en de sprint en Mila-nummers. We doen landelijk mee als seniorenploegen in de 2e divisie voor clubcompetitie." 

7. Voor welke bestuurlijke uitdaging staat de club in het algemeen en jij in het bijzonder vooral in dit jaar? Op welke manier wordt die uitdaging beïnvloed door de coronacrisis? 
"Uitdaging voor de club - en de sportverenigingen in het algemeen denk ik - is zorgen dat veranderingen worden omarmd door jonge mensen op de club en dat zo’n vereniging met z’n tijd mee gaat. Met behoud van het historische karakter, dat wel. Ik bedoel te zeggen: sport is vercommercialiseerd, je kunt overal abonnementen nemen op sporten per keer. Je betaalt per les, per maand of een ander strippenkaartprincipe. Sporten in het park levert een andere binding op met mensen onderling dan een lidmaatschaphouder of lid van een sportvereniging. De vereniging draait op (steeds minder) vrijwilligers die een bardienst willen doen; jureren bij een wedstrijd; trainingen geven.. er gaat niet zoveel geld om in een vereniging als bij een commerciële partij waar je betaalt om zo min mogelijk of geen extra taken te hoeven doen. De maatschappij verandert, behoeften veranderen maar verbinden blijft. Daar op inspelen blijft zoeken. En vroeger was er minder keuze in vrijetijdsbesteding. Toen was vrijwilligerswerk vanzelfsprekender, heb ik begrepen. Ik heb zelf natuurlijk nog niet zoveel ‘vroeger’ meegemaakt. Ik hoop dat mensen blijven inzien dat niet alles in het leven maar geld moet kosten. Je kunt je tijd ook ‘gratis’ besteden en daar veel voor terug krijgen." 

8. Beveel je andere jongeren aan om ook bestuurder te worden?
"Absoluut! Je doet er namelijk meer levenservaring mee op dan de hele avond Netflixen of andermans levens liken op social mediakanalen. Nu chargeer ik even, maar ik merk om mij heen dat competenties opdoen voor studie en werk gemakkelijker ‘in het offline leven’ gaat, dan online." 

9. Wat moet er volgens jou gebeuren om méér jongeren richting bestuur te krijgen?
"Ik voel wel iets voor een bovengrens qua gemiddelde leeftijd in besturen van sportverenigingen. Omdat het echt gezonder is wanneer generaties mixen. Toen ik op een bijeenkomst was met andere verenigingsbestuurders en gevraagd werd om te gaan staan als je onder de 30 was… je raadt het al, viel het op dat ik één van de weinigen was. En ook nog vrouw. Is het een taboe om als vrouw in een bestuur te gaan? Ikzelf werd geïnspireerd door de ploegleidster van onze atletenploeg toen ik pas lid was van AV Haarlem. Zij had aan het roer gestaan van een damesatletiekvereniging die gefuseerd is met onze club."

10. Waar liggen je ambities professioneel gezien? Welke functie zou je (uiteindelijk) willen bekleden?
"Ik wil graag doorgroeien en blijven leren in het vak van accountmanagement. Ik zie mijzelf meer als een relatiebeheerder, dan keihard salespersoon maar kan hierin nog groeien. Daarnaast ben ik mij ervan bewust dat de grootste uitdaging met onze verhuizing naar België komt. Een ander land, andere talen (West-Vlaams en Frans) leren beheersen en daarnaast het jonge moederschap."

11. Wat hebben we je niet gevraagd maar wil je wel graag vertellen? 
"Met pijn in mijn hart verlaat ik binnenkort Nederland en zal ik alweer het voorzitterschap overdragen. Ik wil graag zeggen dat we niet ontevreden of ongelukkig zijn bij AV Haarlem, maar dat mijn man Vlaams is en altijd heeft gezegd terug te willen verhuizen. Dat moment is helaas voor sommigen nu in zicht gekomen. Maar niets is voor altijd in het leven, dus ik hoop mee te geven dat je avonturen als een bestuursrol (vaak zijn die standaard voor 3 jaar) niet als iets ‘groots’ moet zien, maar gewoon moet durven aangaan. Omdat het een verrijking is en geen ‘tijdsopoffering’."

"Ook mijn korte carrière (sinds 2018) als microfonist op de atletiekbaan is even onbenoemd gebleven in dit interview. Ik heb er een foto van bijgevoegd, zodat mijn liefde voor de atletieksport nog even onder het voetlicht kan komen."