door: Ivar Spierings
Voor veel bestuurders van sportclubs voelde het vorige week als ‘do or die’. Ze kregen te horen of hun aanvraag in het kader van de subsidieregeling 'Sportimpuls' gehonoreerd was of niet. Honorering van de aanvraag was zeker niet voor iedere club weggelegd. NOC*NSF liet weten dat het niveau van de aanvragen nog nooit zo hoog was geweest en dat alleen topaanvragen in aanmerking kwamen. Nu de uitvoering van die projecten nog…
Waarom ik de nadruk leg op de uitvoering van projecten? Ik ga even terug in de tijd, het was ergens in 2013. Als interventie-eigenaar bezocht ik een ‘lerende netwerk’-bijeenkomst in Zaandam. Naast interventie-eigenaren waren ook de Sportimpuls-projectleiders aanwezig. Tijdens een werksessie zat ik naast een vrijwilliger van een voetbalclub die tevens Sportimpuls-projectleider was. Zijn club had
€ 150.000 ontvangen voor een gehonoreerde Sportimpuls-aanvraag. Na anderhalf jaar was de
€ 150.000 op en hij had geen flauw idee hoe nu verder. Doelstellingen waren niet helemaal behaald. Ze hadden vijftig procent van de doelgroep bereikt. Daar was hij trots op.
"Hoe kun je het zo verknallen? Bij hoeveel clubs zal dit zo gegaan zijn?"
Op dat moment ga je nadenken, hoe nuttig besteden we ons geld nu echt? Anderhalf jaar verder en
€ 150.000 die niet tot structurele projecten of sportactiviteiten leiden. Hoe kun je het zo verknallen? Bij hoeveel clubs zal dit zo gegaan zijn? Nu, tweeënhalf jaar later, kijk ik er anders naar en vraag ik mij af: kun je een club, gerund door vrijwilligers, wel de verantwoordelijkheid geven om die € 150.000 juist te besteden én van ze verwachten dat ze na een impuls van twee jaar structureel aanbod hebben gerealiseerd? Ik denk het niet. Niet zoals het nu gaat.
Tussentijdse evaluatie
Wat een flinke verbetering van de Sportimpuls is ten opzichte van de start is het voortgangsverslag dat na één jaar geschreven dient te worden Loopt het project volgens plan? Hoe is de samenwerking binnen het project? En ligt het project op schema om na twee jaar de geformuleerde doelstellingen te behalen? En ook wordt er om een financiële onderbouwing gevraagd. Hoeveel is er reeds aan personeel, materieel en indirecte kosten uitgegeven? Is dit voldoende om clubs er van te weerhouden om de subsidie voor andere doeleinden te gebruiken?
"Het ministerie van VWS ziet het geld van de Sportimpuls sowieso niet meer terug"
Ik moet even denken aan het huis dat ik pas geleden gekocht heb. Bij een huis gaat het meestal om twee, drie of vier ton. Een Sportimpuls-subsidie gaat over maximaal één ton. Een ander verschil: banken lenen het geld en zien bij financiële problemen van de huiseigenaar mogelijk hun geld niet volledig terug. Het ministerie van VWS ziet het geld sowieso niet meer terug. Het is geld om doelgroepen in beweging te brengen. Wat VWS terug wil zien is een toename van het aantal Nederlanders dat beweegt. Maar moet je dan minder scherpe financiële afspraken maken met de ontvangers van de subsidie die bedoeld is om dat te realiseren?
ZonMw als beheerder van ‘bouwdepot’
Deze gedachte kwam op toen ik de zoveelste declaratie voor mijn bouwdepot bij mijn hypotheekverstrekker indiende. Wat nou als ZonMw de hypotheekverstrekker wordt die het geld beheert van alle Sportimpuls-aanvragers? En niet alleen die tien of twintig procent na vaststelling, maar het totale toegekende bedrag. De aanvrager moet facturen indienen om geld te ontvangen, zeg met een minimumbedrag van tweeduizend euro. Anders zal het voor ZonMw niet te overzien zijn. Bij de ingediende factuur zit een begeleidend schrijven. Met een beschrijving van de werkzaamheden die al zijn uitgevoerd. Een verantwoording. Zo voorkom je dat na twee jaar misschien wel negentig procent van het subsidiebedrag verkeerd besteed is.
"Onder de huidige regels is het mogelijk dat een sportschool pakweg € 80.000 gebruikt om schuldeisers te betalen"
Want onder de huidige regels is het mogelijk dat een sportschool pakweg € 80.000 gebruikt om schuldeisers te betalen. Ondertussen vult de projectleider in dat financieel alles volgens plan loopt en aan het eind van het project kan het zijn dat er uitvoerende partijen geen euro terug zien voor het werk dat zij gedaan hebben. Of nog erger: dat er geen persoon extra in beweging is gebracht. Terwijl de Sportimpuls daar wel voor bedoeld is. En niet om als club te overleven!
Professionals
Het is moeilijk om na te gaan hoeveel geld er 'fout' besteed is of wordt. Maar dát het gebeurt, is wél zeker. Dat terwijl het niveau van de aanvragen zo hoog ligt. Je zou toch van de aanvragende clubs mogen verwachten dat ze - als ze als professionals de aanvraag schrijven - ze de projecten ook uitvoeren als professionals. Daar ligt alleen een probleem. Omdat het schrijven van een uitstekende Sportimpuls-aanvraag erg ingewikkeld is, zijn veel clubs daarmee gestopt.
Wat gebeurt er vervolgens? Subsidie-adviseurs benaderen sportclubs met het aanbod om een aanvraag te schrijven. Met als resultaat: een heel hoog niveau van aanvragen, maar niet geschreven voor de clubs zelf. Na honorering van de aanvraag, ontvangt de adviseur zo'n vijf procent en laat de club aan zijn lot over. En daar ligt het gevaar: een club gerund door vrijwilligers, in financieel zwaar weer, met opeens € 125.000 op de rekening...
"De Sportimpuls kan zoveel betekenen voor de burgers in een gemeente. Laat gemeenten de clubs helpen, zodat het geld juist besteed wordt"
Het is voor VWS, NOC*NSF en ZonMw bijna onmogelijk om de clubs hierin te begeleiden. Wellicht ligt hier een taak voor de gemeenten. De Sportimpuls kan immers zoveel betekenen voor de burgers in een gemeente. Laat gemeenten de clubs helpen, ook op financieel vlak, zodat het geld juist besteed wordt en er daardoor in die gemeente meer mensen structureel gaan bewegen. De Sportimpuls heeft tijd nodig om zich te ontwikkelen en volgens mij gaat het de goede kant op. Laten we allemaal meedenken en ons steentje bijdragen om de '+ 10%'-sportdeelname ambitie te realiseren.
Ivar Spierings werkt bij 2Basics Breedtesport & Marketing. Hij is als ‘directeur’ Schooljudo verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van Nederlands grootste schoolsport programma in het basisonderwijs. Hij spreekt dagelijks belangrijke stakeholders uit onderwijs, overheid en sport en vormt vanuit zijn eigen ervaringen en visies van anderen een eigen mening over hoe deze werelden werken en hoe het volgens hem beter kan. Voor meer informatie: ivar@2basics.nl of www.2basics.nl.