Gooi de zwemvereniging niet met het badwater weg!

Het organiseren van deze Europese Kampioenschappen is een direct gevolg van een moeder (zwemtrainster) die haar zoon prikkelde om te gaan wedstrijdzwemmen. De zoon bleek een groot talent en kreeg landelijk naam tijdens de Olympische Spelen van 2000 in Sydney. Inderdaad, het gaat om Pieter van den Hoogenband. Die prestaties waren geen incident. Ze waren het succes van een vereniging, de zwemvereniging PSV te Eindhoven. In het traject naar het succes in Sydney werd met zorg een coach aangesteld en stroomden meer zwemmers in deze goedwerkende structuur. Het leidde direct na Sydney tot het beschikbaar stellen van geld door de nationale, provinciale en lokale overheid voor de aanleg van een nieuw bad. Een superbad, het Nationaal Zwemstadion de Tongelreep te Eindhoven, nu anno 2007 samen met het Sloterparkbad te Amsterdam de basis voor de nationale zwemploeg van de KNZB.

Vanwege de faciliteiten in de Tongelreep is het mogelijk om in dat bad de EK zwemmen 2008 te organiseren. Het grootste sportevenement dat Nederland in 2008 binnen zijn landsgrenzen heeft. Hoewel de Europese Kampioenschappen gerund worden door een professionele staf met Henny Smorenburg aan de leiding, is ook hier de inzet van vrijwilligers onmisbaar. Ruim 800 vrijwilligers zijn er nodig. Uiteraard zijn daar diverse vertegenwoordigers van zwemvereniging PSV bij. Zij vervullen cruciale functies binnen de organisatie van ons EK.

Met de kwalificatie van de waterpolo-dames, de nominatie van de synchroonzwem-dames en vele zwemmers voor de komende Olympische Spelen staat de KNZB er weer goed voor. 59% van onze Nederlandse samenleving denkt dat zwemmen medailles gaat halen op die Spelen. De meest kansrijke Nederlandse sport aan de Spelen, aldus het Nederlandse volk.

Dat is mooi en het lijkt allemaal koek en ei, de waarheid is echter anders. Steeds meer en steeds vaker moeten die zwemverenigingen knokken voor een paar uurtjes zwemwater. Uit een volgend voorjaar te publiceren accommodatieonderzoek blijkt dat de zwemverengingen een structureel tekort van 20% hebben aan badwater (beschikbare capaciteit in zwembaden). Niet dat er niet genoeg badwater is, maar de verenigingen mogen meestal niet vooraan staan als het badwater verdeeld wordt. Zowel niet als de hoeveelheid verdeeld wordt, als op het moment dat de tijdstippen verdeeld worden. Dat beperkt de ontwikkelingen van onze zwemverenigingen.
Als het beschikbare badwater toeneemt, zal er snel ledengroei ontstaan. 90% van de Nederlanders kan zwemmen. 3,5 miljoen mensen doen dat gemiddeld twee keer per maand. Jaarlijks leren 200.000 kinderen zwemmen en als één van de weinige sporten kan men zwemmen van baby tot op vergevorderde leeftijd. Zwemmen is goed voor je, ook als je een lichamelijke beperking hebt. Kinderen met een bovenmatig gewicht kunnen in het zwembad vaak goed mee komen met hun wat slankere leeftijdgenootjes. Tevens zijn de zwemverenigingen een goede plaats voor integratie van specifieke doelgroepen in de Nederlandse samenleving.

De verenigingen als sociaal maatschappelijke spil van de samenleving. Vijf jaar geleden was de vraag of er nog wel bestaansrecht voor de sportvereniging zou zijn, nu is die visie 180 graden gedraaid en kan de samenleving niet zonder de smeerwerkfunctie van de sportvereniging. Het is te vrezen dat die drinkbeker aan de zwemvereniging voorbij gaat. Iedere zichzelf respecterende gemeente wil een zwembad, helaas betekent dat niet automatisch dat daarbij aan een zwemvereniging gedacht wordt. Zoiets zou bij voetbal en tennis ondenkbaar zijn. Als er al een zwemvereniging is, krijgen zij niet de mooie uren maar de tijdstippen op de dag dat het bad niet door anderen gebruikt wordt. Een wedstrijdzwemmer traint vaak om 06.00 uur in de ochtend. Voor welke sport kun je dat bedenken? ‘Zwemverenigingen horen geen rol te vervullen bij het geven van zwemlessen’, aldus de Vereniging Sport en Gemeenten als belangenvertegenwoordiger voor een grote groep zwembadexploitanten. Hoe leg je dat uit voor welke sport(vereniging) dan ook? Stel bijvoorbeeld dat volleybalverenigingen hun inkomende leden niet mogen leren volleyballen, maar dat ze dat over moeten laten aan de eigenaar van de sporthal.

Als wij niet nog 40 jaar willen wachten op de volgende Europese Kampioenschappen zwemmen in Nederland en als wij ook na de periode Pieter van den Hoogenband nieuwe zwemmers van zijn kaliber willen hebben dan ……… dan moet de overheid ervoor zorgen dat de zwemverenigingen de mogelijkheid tot ontwikkeling krijgen die ze willen, maar ook verdienen. We willen niet voor niets bij de Topsport top 10 van de wereld horen en de zwemsport is daarbij één van de belangrijkste peilers.

Dus:… zwemverenigingen eerst!

(zie voor meer informatie: www.knzb.nl en www.ecswimming2008.nl

Jan N. Kossen is directeur van de Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB).