De vraag van Tom van ’t Hek aan Mark Tuitert

De vraag

• Van... Tom van ’t Hek, voorzitter Nederlandse Sportraad
• Aan... Mark Tuitert, oud-schaatser en schaatsanalist

De vraag

Het internationale schaatsseizoen is weer begonnen en ik heb alle schaatsers al met angst en beven horen praten over het Olympisch Kwalificatietoernooi (OKT) in December. Mark: is dat keiharde kwalificatietoernooi een nadeel of een voordeel voor de Nederlandse schaatsers straks op de Olympische Spelen?

Het antwoord

De OKT’s zijn in de loop der jaren steeds strenger geworden en hoe strenger het werd, hoe beter we als Nederland presteerden op de Olympische Spelen, dus ik denk zeker dat het bijdraagt aan de kwaliteit van onze schaatsers die straks naar Milaan afreizen. Het OKT is een harde afrekening, maar het dwingt schaatsers ook om er goed mee bezig te zijn, om daar te pieken. Je kunt er niet meer vanuit gaan dat je een ticket krijgt voor de Olympische Spelen. Het is wel heel heftig, zowel fysiek als mentaal.

Wat betreft trainingsopbouw hoeft het de prestaties op de Spelen zelf niet in de weg te zitten. De timing is eigenlijk perfect, ook voor het publiek. Het is zo’n bijzondere wedstrijd, tussen Kerst en Oud & Nieuw. Dat maakt het voor de schaatsers extra moeilijk. Iedereen viert de feestdagen en jij moet op dat moment optimaal gefocust zijn op presteren. Dat is echt apart. Uiteindelijk is het OKT de meest verschrikkelijke wedstijd om te rijden. De druk is gigantisch, maar dat geldt voor iedereen. Het is niet vergelijkbaar met World Cups, niet vergelijkbaar met NK’s, EK’s of WK’s. Dit is echt next level en daarmee is het ook weer een perfect selectiemoment. Op het OKT komen mensen bovendrijven die laten zien dat ze met die druk om kunnen gaan. Dat kun je niet trainen. Iedereen kan een penalty nemen op een achterafveldje zonder publiek, maar kun je het ook in een vol stadion? Als je daar staat, is het handig als je het al een keer eerder hebt gedaan.

Ik heb zelf beide kanten van de medaille gezien. Voor de Spelen van 2006 in Turijn had ik een kruisje achter mijn naam als beschermde schaatser. Als ik op het OKT zou vallen kon ik daar aanspraak op maken. Mijn olympische ticket was dus min of meer beschremd. Ik maakte op het OKT een enorme misser maar ik viel niet, dus ik kon ook geen aanspraak maken op dat kruisje. Achteraf gezien had ik beter kunnen gaan liggen. Dat is natuurlijk heel cru. In 1998 was ik eerste reserve en heb ik niet mee geschaatst. In 2002 was ik ziek. Toen heb ik wel gereden, maar speelde ik geen rol van betekenis. Uiteindelijk kwam het in 2010 allemaal bij elkaar. Op het OKT was ik nog niet op mijn top, maar ik kwalificeerde me wel en op de Spelen was ik echt in topvorm.”

Ik heb het OKT in de loop der jaren zien veranderen. Die kruisjes achter de naam zijn er niet meer, al heeft de selectiecommissie nog wel wat vrijheden. Als je Femke Kok nu ziet schaatsen… Ze zullen nooit zeggen dat ze haar van tevoren aanwijzen, maar het moet gek gaan mocht zij niet naar de Spelen gaan, ook als er onderweg iets gebeurt.

In principe denk ik dus wel dat we een goed systeem hebben, maar toewerken naar een OKT botst wat seizoensopbouw betreft nog wel eens met presteren in de wereldbekers en dat is ook wel weer jammer. We hebben net de wereldbekers in Salt Lake City en Calgary gehad. Eigenlijk wil je dat schaatsers daar goed zijn. Als sporter is het ook mooi. Je moet oppassen dat je in je hoofd niet alleen maar met die olympische kwalificatie bezig bent, want dan geniet je niet meer van dat soort prachtige wedstrijden.

Bovendien is er een risico dat je olympische startplaatsen verliest als je het als land in die eerste vier wereldbekers laat liggen. Dat is in het verleden nog nooit gebeurt, maar de regels zijn strenger geworden. Er zijn maar negen plekken per gender en als het even tegenzit, halen we straks maar zeven plekken. Los van het feit dat je daarmee als land minder schaatsers op de Spelen hebt, kom je ook op het OKT met een gigantisch probleem te zitten, want de KNSB heeft de selectiecriteria opgesteld op basis van dat maximale aantal van negen plaatsen. Bij de vrouwen zal het wel loslopen met het binnenhalen van die tickets, maar bij de mannen zijn er op de 5.000m en de 10.000m maar twee plekken per land en de internationale concurrentie is enorm. Daar kun je zomaar twee startplekken verliezen.