De vraag van Paul van de Ven aan Thomas Krol

• De vraag van… Paul van de Ven, Flight Instructor op de KLM Academy
• Aan...  oud-schaatser en leerling-vlieger Thomas Krol

De vraag

Beste Thomas. Ik heb diep respect voor de focus en toewijding waarmee jij tot nu toe vorm geeft aan jouw opleiding tot verkeersvlieger. Kun jij de volgende vragen voor mij beantwoorden:

- Welke stijl van trainen heeft jou als topsporter en piloot in opleiding het meest gebracht?
- Kun je toelichten waarom deze aanpak voor jou werkte?

Het antwoord

Toen ik de vragen van Paul van de Ven ontving, las ik met grote belangstelling zijn antwoord op de vraag van Vera Pauw. De afgelopen anderhalf jaar heb ik intensief met Paul samengewerkt. Hij speelde een cruciale rol bij mijn eerste stappen in de luchtvaart als instructeur en wordt door mij – en eigenlijk door de hele klas van de KLM Flight Academy – gezien als een soort mentor. In de ontwikkeling van jonge mensen, of dit nu in de topsport is of in de luchtvaart, zijn een sterk programma en/of heldere instructies vanzelfsprekend belangrijk. Dat is vaak ook wat de buitenwereld het meest ziet. Maar dat is slechts een deel van het verhaal.

Een goede coach, instructeur of trainer vervult in mijn ogen ook een wezenlijke menselijke rol: iemand die niet alleen aanwijzingen geeft, maar oog heeft voor de persoon achter de student. Want als iemand mentaal niet goed in zijn vel zit, kan zelfs het beste programma zijn doel voorbijschieten en blijft talent onbenut. Paul weet hierin een prachtige balans te vinden.

Om de vragen van Paul te kunnen beantwoorden, moet ik terugkijken op mijn eigen verleden. Sinds mijn jeugd had ik twee dromen: olympisch goud winnen en piloot worden. Twee ambities die toen niet tegelijkertijd uitvoerbaar bleken, wat intern tot strijd leidde. Zou ik nog kunnen vliegen als ik jarenlang alles op het schaatsen zette? Die zorg is inmiddels achterhaald: de KLM Flight Academy heeft de leeftijdsgrens losgelaten, en er zijn tegenwoordig meerdere dertigers in opleiding. Ik ben dankbaar dat ik na een intensieve selectie alsnog deze kans heb gekregen. Dreams do come true!

Het klinkt als een mooi verhaal: een olympische gouden medaille op zak en over een halfjaar start ik als piloot bij KLM. Had iemand mij dit twintig jaar geleden verteld, dan had ik het niet geloofd. Toch is het juist deze weg die mijn mindset heeft gevormd, zonder dat daar één specifieke trainer voor nodig was. Wanneer ik een doel voor ogen heb, zet ik alles op alles en geef ik niet op tot ik dat bereikt heb – of in elk geval het maximale eruit heb gehaald.

De route naar de top is zelden rechtlijnig: er zijn dalen, soms zelfs afgronden. Zo plaatste ik me voor de Olympische Spelen van 2018, maar werd ik uit de selectie gezet ten gunste van mijn geblesseerde beste vriend Kai Verbij, zodat er een extra man mee kon voor de team pursuit. Destijds werd ik vaak bestempeld als ‘te lief’ en ‘te aardig’ om echt te winnen. Misschien had ik harder voor mezelf kunnen opkomen, maar de situatie was complex. Ik was leeg, mijn motivatie op een dieptepunt. Toch wilde ik revanche. Ik wisselde van team en trainer en werd binnen een jaar wereldkampioen. De fysieke kwaliteiten waren er altijd, maar het mentale aspect bleek doorslaggevend.

Ik kwam terecht in een team vol alfamannen, waar je je plek moest opeisen. Dat kostte moeite, maar topsport is hard: je moet jezelf op één zetten, randzaken doen er niet toe. Via dat harde leerproces bereikte ik de absolute top. Daar blijven bleek echter nog een veel grotere uitdaging.

In de aanloop naar de Olympische Spelen van 2022 begon ik steeds meer grote wedstrijden te winnen, maar alles draaide om Beijing. Des te dichterbij het doel kwam, des te groter de druk en dat leidde ook weer tot grotere onzekerheid. Als ik negen races goed reed en één slecht, begon ik direct te twijfelen aan mijn capaciteiten. Het voelde alsof één slechte race mijn hele droom en carrière kon doen wankelen. Wanneer ik die twijfels uitte, vond ik niet altijd gehoor.

Enkele maanden voor de Spelen schakelde ik de hulp in van een mental coach, een sportpsycholoog. Zij leerde me mijn focus te verleggen naar het hier en nu en onderscheid te maken tussen ‘ruis’ en wat er écht toe doet: het schaatsen zelf, niet de gevolgen achteraf. Soms is het beter om die ‘roze olifant’ te accepteren dan om hem krampachtig weg te duwen. Elk mentaal ongemak – een slechte nacht, een gebrekkige voorbereiding of een lastige tegenstander – kun je zien als een uitdaging in plaats van een bedreiging.

Die mentale training heeft me het meest gebracht, en ik profiteer er nog dagelijks van in de cockpit. Na een mindere vliegles analyseer ik wat goed ging en wat niet, en blijf ik oefenen tot het lukt. Ik twijfel niet langer direct aan mezelf of raak in de stress, maar zorg dat ik de volgende keer beter voorbereid ben, waarbij ik de kern eruit filter. En als het dan nog steeds niet lukt? Dan probeer ik het opnieuw. En weer. Opgeven is nooit een optie.

Goede coaching gaat in mijn ogen veel verder dan het schrijven van een programma. Het begint met iets eenvoudigs als oprechte interesse in hoe het écht met iemand gaat, maar ook met het tijdig signaleren van dieperliggende problemen. En wanneer een coach of instructeur merkt dat iets buiten zijn of haar expertise valt, is het cruciaal dat de juiste specialist wordt ingeschakeld – altijd met het belang van de pupil of student voorop.