door: Remo Mombarg
Ik mis de geruststellende pass van Virgil van Dijk, het vrolijke voetbal van Frenkie en de weergaloze bewegingen van Ronaldo. Zo’n wedstrijd waarbij alles op zijn plaats valt en je kan genieten van alle succesvolle acties die uiteindelijk afgerond worden met een subliem doelpunt. Ik mis zelfs het bij vlagen moedeloze voetbal van het noordelijk FC. Sport is inmiddels verworden tot WC-rol challenges en 1,5 meter afstand-hardloopclubjes. Op een mooie dag bestaat dat veelal uit een slingerachtige slalom beweging dat meer weg heeft van een slecht tikspel. Het is veel meer een doelloze uitlaat-activiteit geworden.
Laat ik duidelijk zijn. Ik heb diep respect voor alle sportcollega’s die challenges verzinnen om kinderen zo veel mogelijk in beweging te houden. Dat is geen sinecure, aangezien de meeste gymleraren nu eenmaal niet opgeleid zijn tot vloggers en talk-showhosts. Gelukkig zijn sommige filmpjes zo enthousiast en aanstekelijk opgezet dat de meest zwaarmoedige, aartsluie anti-sporter er nog vrolijk van zou worden. Hierbij denken ze zelfs aan verschillende niveaus en keuzevrijheid om kinderen gemotiveerd te houden. Een collega vertelde zelfs dat ze bewust fouten maakt om kinderen het gevoel te geven dat niet alles per se hoeft te lukken.
"Het gaat niet om de 10.000 stappen of om de glinsterende medaille. Het gaat om het samen het gevoel hebben iets te kunnen, het succesgevoel bij de ander en bij jezelf te zien"
Plezier beleven
Toch is het voor de meeste gymleraren lastig om binnen te dringen in de overbelaste huishoudens waar ze allang blij zijn als ze taal en rekenen afkrijgen en elkaar de hersens niet inslaan. Bovendien zie je aan de gymcollega’s het gemis van echt contact. Ook nu blijkt maar weer eens dat de echte waarde helder wordt als deze is verdwenen. Voor sport is interactie en wederkerigheid noodzakelijk. Het gaat niet om de 10.000 stappen of om de glinsterende medaille. Het gaat om het samen het gevoel hebben iets te kunnen, het succesgevoel bij de ander en bij jezelf te zien. Of het nu gaat om een loopgroepje, een coach met een fanatieke pupil of een jeu de boules-wedstrijd, het doel is bij alle sporten hetzelfde. Plezier beleven in de ogen van jezelf en die van de ander.
De coronacrisis biedt ook de mogelijkheid om eens kritisch te kijken naar onze beweegadviezen. Laten we met het besef dat het gaat om gezamenlijk plezier beleven ook afscheid nemen van de verplichting om 1 uur per dag te bewegen. Dat is ongeveer net zo onaantrekkelijk als het winkelen tijdens de coronacrisis. Je doet het omdat het moet en niet omdat je het wilt…
Laten we kinderen leren om verliefd te worden op bewegen door een veelzijdige beweegschijf met drie lagen aan te bieden. De buitenste laag wordt gevormd door brede motorische ontwikkeling met daarin aandacht voor verplaatsingsvaardigheden (o.m. lopen, rollen, dansen, rijden en zwemmen), balansvaardigheden (balanceren, stoeien, drijven, klimmen en schaatsen) en balvaardigheden (slaan, schoppen, vangen, werpen en mikken). In de tweede laag kan kleur gegeven worden aan de beweging door deze aan te bieden met een verschillend motief. Elke beweging kan uitgevoerd worden met het doel om te leren, te ontspannen, te winnen te beleven, gezonder te worden of samen te sporten.
Kern beweegschijf
Tot slot bestaat de kern uit de sport- en beweegomgeving. Hierin kan een brede afspiegeling van de huidige en toekomstige bewegingscultuur geboden worden. Dus bal-, wieler-, vecht-, survival-, water- winter- en zwemsport, maar ook fitness, trendsporten en joggen. Elke sport vraagt namelijk om andere vaardigheden en motieven. Zo leent tennis zich meer voor de ontwikkeling van het slaan en het prestatiemotief, terwijl longboarden meer gaat om balanceren en ontspanning. Als we er dan ook nog voor zorgen dat de kinderen breed motorisch leren bewegen in wisselende situaties is de kans op een leven lang bewegen gegarandeerd. Dit betekent dat kinderen elke week verschillende sporten kunnen beoefenen om te presteren, wat te leren, te ontspannen, zelfvertrouwen te krijgen, samen te spelen en gezond te blijven.
"Eigenlijk is het voetbal van Virgil alleen geruststellend en echt genieten als ik samen met mijn dochters kan praten over datzelfde voetbal"
Natuurlijk snap ik dat deze queeste in de corona tijden wellicht wat te veel gevraagd is, maar misschien is het ook een mooi moment om onze bewegingsadviezen te herzien en niet door te slaan naar eenzijdig gezond en eenzaam meters maken. Mensen zijn nu eenmaal geen tredmolenpaarden. Opvallend hierin is dat zelfs de sportbonden bezig zijn om breed motorische ontwikkeling te omarmen, terwijl RIVM nog steeds dezelfde saaie bewegingsrichtlijnen hanteert. Hierbij een nadrukkelijke oproep om dit aan te passen naar een meer veelzijdige bewegingsschijf. Tot slot kan ik mij voorstellen dat de oplettende lezer zich verbaast over mijn gemis van het voetbal op tv. Dat is toch ook geïsoleerd en eenzaam beleven zonder interactie? Hierbij moet ik u teleurstellen. Eigenlijk is het voetbal van Virgil alleen geruststellend en echt genieten als ik samen met mijn dochters kan praten over datzelfde voetbal. Voorlopig kijken we naar de klassieke wedstrijden zoals Nederland-Spanje. Het is behelpen, maar we zijn gezond en misschien mogen we over een maand wel weer de wei in…
Remo Mombarg is lector Bewegingsonderwijs en Jeugdsport aan het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool, lectoraat sportwetenschappen. Hij doet samen met studenten, professionals uit het werkveld en docenten onderzoek naar effectieve (beweeg)interventies om kinderen deel te laten nemen aan de huidige en toekomstige sportmaatschappij. Daarbij kijkt hij ook naar de relatie met overige ontwikkelingsgebieden en gezondheid. In 2007 is Mombarg gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen met het proefschrift 'Hulp op Maat' voor leerlingen met leerproblemen in het leerwegondersteunend onderwijs.