Talentherkenning op basis van speelgoed, hobby’s en sport

door: Thomas van Zijl | 11 december 2014

Speelgoed, hobby’s en sporten uit de kindertijd zeggen vaak meer over iemands talent en karakter dan naar voren komt uit assessments en competentietesten. 'KernTalentenspecialist' Marc Budel wijst er op dat persoonlijkheid voor het overgrote deel bij de geboorte immers al vast ligt. Voor coaches van sporttalent is het daarom van belang om daar een goed beeld van te hebben.

De zogeheten 'KernTalenten-methodiek' komt uit België. Arbeidsadviseur Danielle Krekels kreeg daar eind jaren tachtig de opdracht oud-mijnwerkers naar een nieuwe baan te begeleiden. Ze voerde vele moeizame gesprekken over interesses en het vervolg van hun carrières, tot het moment aanbrak dat ze met hen sprak over hun kindertijd. Speelgoed, hobby’s en sporten van vroeger brachten het enthousiasme terug en maakten duidelijk waar hun werkelijke interesse lag. Na jaren van ontwikkelen en fijnslijpen ontstond zo een methode die in Nederland onder anderen wordt toegepast door Marc Budel.

“Aan de basis van het onderzoek staan 23 vragen die inzicht geven in waar mensen als kind, tussen hun vierde en twaalfde jaar mee bezig waren. Van iemand die bijvoorbeeld graag schaakte of begon aan een potje Risk, kunnen we zeggen dat hij beschikt over veel strategisch inzicht.”

Spelvoorkeuren hebben voorspellende waarde
Kerntalenten en persoonlijkheidskenmerken komen volgens Budel bij uitstek naar voren in de kindertijd. “Het idee van de homo ludens - de spelende mens - gaat er vanuit dat de mens in de eerste plaats een spelend wezen is. De voorkeuren die kinderen daarin maken zijn belangrijk.” Dat niet ieder kind op vroege leeftijd daarin geheel de vrije keuze heeft doet daar weinig aan af. “Natuurlijk komt het voor dat ze gaan hockeyen of voetballen omdat hun ouders daar de voorkeur aan geven of omdat hun vriendjes dat ook doen. Dat is dan meestal tijdelijk. Als ze liever gaan turnen of een andere individuele sport beoefenen, komt het daar meestal echt wel van. Een kind laat zich niet beperken, maar doet wat het leuk vindt, al dan niet in georganiseerd verband. Daarom is spel een serieuze zaak, met voorspellende waarde.”

De KernTalenten-methodiek wordt dan ook al jaren toegepast bij studie- en beroepskeuze, maar de sport is nog een relatief onontgonnen terrein. Budel is in Nederland de enige die zich met de methode specifiek richt op talenten en coaches. In België is dat vaker en al wat langer het geval. Zo onderging voormalig toptennister Sabine Appelmans de test om meer te weten te komen over haar persoonlijkheidsstructuur. Ze was de status van talent toen al ontstegen, maar zinloos is zo’n onderzoek bepaald niet.
“Stel dat we hier Krajicek, Siemerink en Eltingh alle drie de test laten doen en ze blijken van jongs af aan al bepaalde waarden te delen, dan kan dat iets zeggen over criteria om de top te halen.” Budel zou graag zien dat talenten daar net na hun twaalfde op worden getoetst. Hij is er van overtuigd dat het coaches kan helpen hun pupillen de best denkbare begeleiding te geven, omdat duidelijk wordt welke punten extra ontwikkeld kunnen worden.

Ideaal profiel
In de toekomst hoopt Budel op basis van eerdere resultaten en in samenspraak met coaches en experts per sport een ideaal profiel op te stellen. Als talenten vervolgens een test doen weten ze waar ze extra moeten trainen en compenseren, want ontwikkeling is zeker mogelijk. De KernTalentenspecialist vindt op dit moment echter twee problemen op zijn weg: de sport wil nog niet betalen voor het arbeidsintensieve onderzoek en er is nog relatief weinig aandacht voor het mentale vlak.

“De sportwereld is heel visueel en fysiologisch ingesteld. Als iemand niet lang genoeg is, weten we bijna zeker dat hij het als basketballer niet gaat halen. Daar durven we heel harde oordelen over te vellen. Kijken we naar iemands karakter dan zijn we plotseling terughoudend om iemand te testen. Voor de goede orde: deze test is er niet om talent uit te sluiten, maar maakt wel duidelijk dat karakter en persoonlijkheidskenmerken net zo bepalend kunnen zijn voor het bereiken van de top.”

Voor meer informatie: www.toysstory.nl