Doorbraak voor sporters met een beperking

door: Emilie Maclaine Pont | 14 augustus 2025

Een unaniem gesteunde motie in de Tweede Kamer, een verhoogde subsidie van 750.000 euro en een concreet perspectief op een duurzaam bruikleenmodel per 2028. Het Uniek Sporten Centraal Loket heeft in korte tijd een enorme stap gezet richting structurele toegankelijkheid van sport voor mensen met een beperking. “Dit is een doorbraak”, zegt Nike Boor, directeur van Fonds Gehandicaptensport. “We hebben jarenlang gewerkt aan dit loket en nu is er politiek en maatschappelijk draagvlak om het écht te borgen.”

Voor veel mensen met een beperking is sporten geen kwestie van willen, maar van kunnen, en soms helaas ook van niet kunnen. Want waar een valide sporter meestal met één muisklik een hockeystick of tennisracket bestelt, moet iemand met een beperking soms maandenlang strijden voor een geschikte sportrolstoel, handbike of aangepast running frame. “Elke gemeente heeft z’n eigen beleid”, vertelt Nike Boor. “De ene vergoedt alle kosten die met de aanschaf van een sporthulpmiddel gepaard gaan, de ander niets; en alles daartussen. Daar wilden we iets aan doen.”

Het Uniek Sporten Centraal Loket wordt opgericht als onafhankelijk vangnet voor deze versnippering. Het loket gaat advies geven aan sporters én gemeenten, begeleidt aanvragen voor sporthulpmiddelen en springt financieel bij wanneer reguliere routes via de Wmo of zorgverzekeraars tekortschieten. Inmiddels zijn ruim duizend aanvragen via het huidige vangnet behandeld. Vaak gaat het om schrijnende situaties, waarin mensen anders buiten de boot vallen. “En dat is onacceptabel”, zegt Boor. “Iedereen moet kunnen meedoen.”

Bruikleenmodel
Dankzij de extra 750.000 euro kan het loket doorgroeien naar een structurele oplossing: een landelijk bruikleensysteem. Boor: “We willen dat sporthulpmiddelen net zo vanzelfsprekend worden als een voetbal of tennisracket. Onbekendheid met de mogelijkheden en kosten zijn vaak het grootste obstakel. Nu vindt de aankoop steeds per individu plaats. Als iemand stopt met een sport, of zijn of haar beperking verandert, dan belandt het sporthulpmiddel veelal ongebruikt in de garage. Dat is natuurlijk zonde. Bij een bruikleensysteem geef je het terug of ruil je het om. Dat is dus een veel duurzamere en goedkopere oplossing.”

De komende jaren werkt het loket toe naar dit model, dat in 2028 een feit moet zijn. Gemeenten en zorgverzekeraars blijven de belangrijkste financiers, terwijl Uniek Sporten als vangnet en adviesorgaan gaat fungeren. “Er zullen altijd uitzonderingen blijven, maar die kunnen we dan echt gericht opvangen”, aldus Boor.

1,8 miljoen mensen met een beperking
Nederland telt naar schatting 1,8 miljoen mensen met een beperking. Daarvan heeft 12 procent een sporthulpmiddel nodig. Van hen sporten er nu maar weinig: één op de drie sport regelmatig. Eén op de drie wil wel, maar het lukt niet, vaak vanwege ontbrekende hulpmiddelen. Op die groep richt het loket zich. “Ons doel is 60 procent sportparticipatie. Net als bij mensen zonder beperking”, zegt Boor. “Iedere barrière die we kunnen wegnemen, is winst.”

De Wmo verplicht gemeenten wettelijk om ondersteuning te bieden bij (sport)participatie. Boor: “In de praktijk beoordeelt iedere ambtenaar een aanvraag anders, zeker als het om meer ingewikkelde hulpmiddelen gaat als een handbike of een tennisstoel.  Dat begrijpen we goed, want sporthulpmiddelen betreffen geen dagelijkse aanvragen. Daardoor krijgen sommige sporters alles vergoed, terwijl anderen letterlijk nergens terechtkunnen.  Keuzevrijheid zal er altijd zijn, maar met onze inmenging ontzorgen we gemeenten en voorzien we hen van het in onze optiek juiste advies.”

Gecentraliseerd adviesorgaan
Op dit moment dragen gemeenten per individu gemiddeld 3.600 euro bij aan een sporthulpmiddel. Na drie jaar kan je opnieuw een aanvraag indienen  Het loket streeft ernaar deze termijn te verlengen van drie naar zeven jaar voor een bedrag van € 8.400. Op die manier heeft de sporter voor langere tijd zekerheid. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) helpen om gemeenten landelijk op één lijn te krijgen. De notitie ‘Aanvullend Wmo-modelbeleid sporthulpmiddelen’ is inmiddels overgenomen door de commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs (ZJO) van de VNG.

Boor: “Wij gaan de aanvragen beoordelen. Wat wil en kan de sporter? Wat is er aan sport beschikbaar in de buurt? Kan de aanvrager zelf naar de sportclub toegaan? Het doel is immers om de sportparticipatie te vergroten; daarvoor moet de drempel om te sporten zo laag mogelijk zijn. Ook kijken we of het een recreatieve of competitieve sporter is of zelfs een topsporter. Op basis hiervan beslissen we tevens of het aan te bevelen is om bij een vereniging een hulpmiddel te plaatsen als het door meerderen gebruikt kan worden, een running frame voor hardlopen bij een atletiekvereniging bijvoorbeeld. Zo wegen we af wat de beste keuze is. Ons advies gaat terug naar de gemeente en de sporter. Zij kunnen in afwachting van de ontwikkeling van het bruikleenmodel overgaan tot aanschaf van het sporthulpmiddel tegen een juiste prijs, onder voorwaarden die de komende periode verder worden uitgewerkt. De huidige prijs ligt vaak te hoog, omdat er per individu wordt besteld. Door collectieve afspraken te maken, denken wij dat de kosten omlaag kunnen.”

Daarnaast is het versterken en inzetten van het netwerk van buurtsportcoaches, professionals en lokale organisaties een doel. Boor: “Wij zijn in feite de motorkap. Daaronder helpen buurtsportcoaches, leveranciers en lokale organisaties de sporter samen verder. Denk aan de Esther Vergeer Foundation, die zich richt op aanvragen door jongeren.”

Het Uniek Sport Centraal Loket wordt nu bemand door twee medewerkers die specifiek de binnengekomen aanvragen beoordelen. Dat is voldoende om de huidige vraag te ondervangen, maar niet genoeg om in de toekomst ook alle extra beoordelingsaanvragen te kunnen doen. “Het aanvullende budget willen we besteden aan het vangnet voor sporthulpmiddelen. Extra medewerkers bekostigen we uit het al beschikbare budget, zodat we de capaciteit op termijn kunnen vergroten. Het is nog een black box voor ons om hoeveel aanvragen het jaarlijks zal gaan. We weten namelijk niet hoeveel aanvragen er nu exact worden gedaan, omdat gemeenten en zorgverzekeraars dit niet bijhouden. Het mooie van het nieuwe model is dat we dat inzicht wél gaan krijgen.”

En als de extra financiering niet komt?
De motie roept het ministerie op om ook in 2026 en 2027 diezelfde 750.000 euro per jaar beschikbaar te stellen. Dat besluit moet nog vallen, in beginsel volgend jaar. Wat als het geld niet komt? “Dan blijft het loket bestaan en advies geven, maar kunnen we geen schrijnende gevallen meer helpen”, waarschuwt Boor. “En dan hebben we dus straks mensen die willen sporten, maar niet kunnen. Terwijl het hier gaat om kwetsbare groepen, soms kinderen, die nergens anders terecht kunnen. En elk sportmoment dat je ze ontzegt, kost uiteindelijk meer, in zorg, welzijn en levenskwaliteit.”

Toch is Boor optimistisch. “Het mooie van het amendement is dat álle 150 Kamerleden voor stemden. We hebben van links tot rechts meegekregen. Dat is veelzeggend. Het maakt ons niet uit wie er straks in het kabinet zit, als we maar samen blijven kiezen voor gelijke kansen in sport.”

Voor meer informatie, klik hier