door: Bas Kammenga | 7 juli 2022
Yara van Gendt, psycholoog bij Psyned, is eind mei aan de slag gegaan als sportpsycholoog bij schaatsploeg Team IKO. Elke donderdag is ze daar op de werkvloer aanwezig om de ‘well-being’ van de sporters te monitoren, te spreken met schaatsers en het teamproces te begeleiden. Daarbij kan Van Gendt een beroep doen op driehonderd psychologen van Psyned. Een uniek concept, dat Psyned graag verder wil uitrollen in de sportwereld en het bedrijfsleven.
Psyned (Psychologen Nederland) is sinds 2021 sponsor van Team IKO met als doel het team mentale begeleiding te bieden. Met ingang van het seizoen 2022/2023 intensiveert de landelijke behandelorganisatie de samenwerking met een nieuw concept. “Psyned en de technische staf van Team IKO hebben samen een nieuwe manier van ondersteunen binnen de topsport geïntroduceerd”, vertelt Van Gendt. “Kortgeleden ben ik gevraagd deze rol van sportpsycholoog in te vullen en eind mei ben ik in deze nieuwe rol begonnen met een trainingskamp in Italië.”
Coördinator
In deze nieuwe samenwerking is Van Gendt onderdeel van de staf die verder bestaat uit vier trainers en drie fysiotherapeuten. “Ik ben coördinator van de ‘well-being’ van de sporters en staf. In de topsport is het belangrijk dat iedereen lekker in zijn vel zit en daardoor optimaal kan presteren. Elke donderdag ben ik bij de training aanwezig om te observeren en als aanspreekpunt te fungeren. In de middag zie ik de ene week de ene helft en de andere week de andere helft van de schaatsers. We bespreken hoe het gaat binnen het schaatsteam, op school, bij de studie op het werk en privé.”
"Als het nodig is kan er een traject worden opgestart bij één van de driehonderd bij Psyned aangesloten psychologen. Dat is uniek aan deze samenwerking"
Het idee is te kunnen handelen op het moment dat er iets aan de hand is en te voorkomen dat het opkropt bij de rijders en stafleden. “We kunnen ingrijpen voordat zaken zo groot worden en de bom barst. Mijn taak is dat te monitoren en ik ben daarnaast ook hun vertrouwenspersoon. Als het nodig is kan er een traject worden opgestart bij één van de driehonderd bij Psyned aangesloten psychologen. Dat is uniek aan deze samenwerking. Ik koppel de sporter aan de psycholoog die een bepaalde expertise in huis heeft en waarvan ik denk dat die goed past bij de sporter. Als er één vaste sportpsycholoog bij een team zit, is die keuze er vaak niet.”
Teamsessies
De persoonlijke klik is dus belangrijk. De kennis, kunde en persoonlijkheid staan voorop. “Het gaat om maatwerk. Ik zit in het bestuur van de Vereniging Sportpsychologen Nederland (VSN) en ken daardoor veel sportpsychologen. Psyned heeft de specialisaties en kwaliteiten van elke psycholoog goed in kaart. Voor mij is het alsnog een speerpunt om de komende periode meer (sport)psychologen beter te leren kennen.
Naast de individuele gesprekken met de sporters worden er ook teamsessies gehouden. “Daar komen cultuur en omgangsvormen aan de orde. Ik ga ook mee op trainingskampen. Daar ben ik zo laagdrempelig mogelijk aanwezig. Daarnaast heb ik wekelijks sessies met de staf over de rijders en de samenwerking binnen de staf. Dit alles met als doel een omgeving te creëren waarin de sporters optimaal kunnen presteren.”
Balans
Van Gendt heeft de afgelopen periode al gemerkt dat alle sporters en coaches ervoor open staan. “De coaches zijn op zoek naar de tools om het zo goed mogelijk te kunnen doen voor hun sporters. Zij ondersteunen op basis van hun eigen observaties, kennis en ervaring en hun relatie met de sporters maar staan open voor aanvullingen en andere inzichten. Ik observeer en spreek sporters over hun ervaringen met de coaches. De trainers praten met mij en overleggen hoe situaties het beste kunnen worden aangevlogen.”
"Om grenzen te verleggen moet je grenzen over gaan. Maar het mag niet ongezond zijn of voor langdurige schade zorgen"
In de topsport is het niet te voorkomen dat er af en toe toch conflicten ontstaan. “Je moet als team altijd blijven zoeken naar de juiste balans. Een collega van me zei onlangs treffend: ‘Zonder wrijving geen glans, maar je moet niet zo hard wrijven dat er krassen ontstaan’. Om grenzen te verleggen moet je grenzen over gaan. Maar het mag niet ongezond zijn of voor langdurige schade zorgen. Het moet allemaal ook niet te soft en er mag af en toe best een probleem zijn. Het moet soms oncomfortabel zijn om te leren. Bij ieder persoon en in elke situatie ligt dat weer anders. Daarover moet je met elkaar in gesprek blijven.”
Investeren
In haar rol is Van Gendt in staat om dat gesprek te blijven voeren. “Elke twee weken reflecteren we met de sporters en staan ze even stil bij hun gevoel. Dat is al heel waardevol. Hoe meer we het over cultuur en omgang hebben, hoe duidelijker wordt dat iedereen het belang ervan omarmt. Ik heb al geregeld gehoord ‘Daar hebben we Yara voor’. Ik merk dat iedereen achter deze aanpak staat en blij is dat ik erbij ben.”
Het idee van Psyned is om deze werkwijze toe te passen bij andere sportteams, maar ook geloven ze erin dat deze manier van ondersteunen in het bedrijfsleven ingezet kan worden. De samenwerking met Team IKO kan hiervoor als voorbeeld dienen. “Ik ben nu coördinator bij Team IKO, maar ik en mijn collega-(sport)psychologen zouden in de toekomst ook bij andere teams ingevlogen kunnen worden voor individuele begeleiding.”
Voor meer informatie: www.psyned.nl en www.teamiko.nl