door: Emma Meertens | 25 mei 2022
Met KIEM Sport, een initiatief vanuit Regieorgaan SIA, wordt onderzoek met subsidie ondersteund waarmee vraagstukken vanuit gemeenten rondom bewegen in de openbare ruimte kunnen worden onderzocht. Drie van de acht gehonoreerde KIEM-projecten zijn toegekend aan Fontys Sporthogeschool, lectoraat Move to Be. Een van deze projecten is ‘Changing Views’, waarin gekeken wordt hoe kinderen gestimuleerd kunnen worden om in beweging te komen door meer gebruik te maken van de bestaande fysieke omgeving.
Het onderzoek voor Changing Views wordt uitgevoerd in Maastricht, de stad die jarenlang verdeeld werd door de snelweg A2. Inmiddels is de snelweg ondertunneld en is bovenop die tunnel een zogeheten Groene Loper ontwikkeld. Op die manier is het voor de inwoners van de wijken aan weerszijden van de Groene Loper voor het eerst mogelijk om op een makkelijke manier met elkaar in contact te komen. Om mensen te stimuleren gebruik te maken van dit gebied zijn er onder andere een aantal speeltoestellen neergezet en is er volop openbaar groen aanwezig. Fontys-lector ‘Leren Bewegen in en rondom de School’ en projectleider Dave Van Kann legt uit wat de achterliggende gedachte is van dit onderzoek:
“Wij richten ons op de kinderen uit omliggende wijken en gaan kijken of de kinderen ook aan de andere kant van die Groene Loper komen. Het is voor kinderen belangrijk om nieuwe dingen te ontdekken, oude (fysieke) barrières te doorbreken en om op die manier uit hun comfortzone te komen. En als ze dan nieuwe dingen ontdekken, is het interessant om te kijken hoe we ze daar ook blijvend gebruik van kunnen laten maken. We richten ons dus op het vergroten van het gebruik van de mogelijkheden in een uitdagende omgeving.’’
Applicatie Missie Master
Een van de vragen die centraal staat in dit onderzoek, is: kunnen kinderen met behulp van technologische ondersteuning worden verleid om gebruik te maken van andere locaties dan zij gewend zijn? Met die technologische ondersteuning wordt de applicatie Missie Master bedoeld, een app die ontwikkeld is door 8D Games, en in dit geval wordt toegepast om kinderen te stimuleren een nieuwe omgeving te gaan ontdekken. Door middel van gps-punten wordt er een soort speurtocht uitgezet. “Op die manier proberen we kinderen letterlijk het beeld van de openbare ruimte te laten veranderen. Vandaar ook ‘Changing Views’, ze krijgen een ander perspectief op de mogelijkheden om te kunnen bewegen in hun eigen leefomgeving’’, aldus Van Kann.
"Aan de hand van de gps-punten kunnen we zien welke locaties wel of niet door leerlingen zijn bezocht"
Dat kinderen gestimuleerd worden om andere locaties te ontdekken, en dus niet alleen in hun eigen, bekende omgeving bewegen, is een bewuste keuze van de onderzoekers en de andere betrokken partijen. “Daarmee voorkomen we dat we overal nieuwe dingen plaatsen die heel duur zijn qua realisatie en onderhoud. Er zijn namelijk bestaande plekken die nu onvoldoende gebruikt worden. We onderzoeken of we daar een efficiëntieslag in kunnen maken’’, zo legt de projectleider uit.
Samenwerking met een basisschool
De app Missie Master speelt daar dus een belangrijke rol in. Kinderen uit groep 7 en 8 van een basisschool uit de buurt (basisschool ‘De Letterdoes’) gaan hiermee aan de slag. De onderzoekers hebben dit project bewust ingebed op een school, niet alleen omdat de docenten leerlingen goed kennen, maar ook om hen op een veilige en verantwoorde manier de wijk te laten verkennen. Deze fase van het onderzoekt duurt zo’n twee maanden.
“Daarna meten we nog een keer bij hen hoe ze naar de mogelijkheden van hun omgeving kijken. Aan de hand van de gps-punten kunnen we zien welke locaties wel of niet door leerlingen zijn bezocht. Op die manier kunnen wij onderzoeken of het perspectief op de omgeving verandert zodra je ziet wat de mogelijkheden zijn en wat je dus op verschillende plekken kunt doen.’’
Kinderen aan de tekentafel
In het tweede deel van het project gaan de onderzoekers samen met de kinderen een passend beweegaanbod ontwikkelen bij de plekken die ze hebben gevonden. “We zetten de kinderen dan letterlijk aan de tekentafel. Zij mogen bepalen wat er moet komen en wat voor hen de belangrijkste elementen zijn om te kunnen sporten en bewegen. Dat kan totaal anders zijn dan hoe wij dat als onderzoekers voor ogen zien.’’ En dus zou het zomaar kunnen dat de leerlingen iets ontwikkelen waar op het eerste oog weinig beweging in zit. “Wij gaan daar dan niet voor liggen, want de kinderen zijn hoe dan ook in beweging doordat ze naar een bepaalde plek gaan en zijn hierdoor met elkaar in verbinding. Als onderzoeker en sportprofessional moet je dus vooral op je handen gaan zitten in dit proces, goed luisteren en je eigen opvattingen parkeren, want misschien is het wel niet zo slim wat wij bedenken. Luister naar de kinderen en laat ze echt de baas zijn.’’
Een belangrijke voorwaarde voor toekenning van de subsidie was onder meer dat de resultaten vertaald kunnen worden naar andere gemeenten
Om dit onderzoek te kunnen financieren is er zo’n 40.000 euro aan subsidiegeld beschikbaar gesteld. Naast Fontys Sporthogeschool zijn er ook een aantal partners betrokken, zoals Maastricht Sport, de Universiteit Maastricht (vakgroep Gezondheidsbevordering) en 8D Games. Een belangrijke voorwaarde voor toekenning van de subsidie was dat het een praktijkrelevante vraag uit de gemeente moet zijn en dat de resultaten vertaald kunnen worden naar andere gemeenten.
Hypotheses
De uiteindelijke resultaten zullen over ongeveer een jaar gepresenteerd worden tijdens onder andere een symposium. Dan kan gekeken worden in hoeverre de hypotheses terug te zien zijn in de resultaten. “Een van onze hypotheses is dat zodra je kinderen verleidt tot het gebruiken van andere mogelijkheden in hun omgeving dan dat ze gewend zijn, dat hun perspectief op de omgeving verandert. Daarnaast denken we dat zodra je kinderen in de lead zet voor een passend beweegaanbod, dat ook zal leiden tot meer deelname van deze kinderen aan beweegactiviteiten. Zeker als we hier ook expliciet aandacht hebben voor kinderen waar voldoende bewegen minder vanzelfsprekend is.’’
Voor meer informatie: www.beweegvriendelijkebuurt.nl