door: Emma Meertens | 12 mei 2022

Ze studeerde af als docent lichamelijke opvoeding, maar Monique Berger kwam er al snel achter dat ze de theorie achter bewegen veel interessanter vindt. Na het succesvol voltooien van de opleiding bewegingswetenschappen en aansluitend het afronden van haar promotieonderzoek ook aan de faculteit Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam, ging ze aan de slag als docent op de Haagse Hogeschool bij de opleiding Bewegingstechnologie. Inmiddels is Berger naast docent ook lector van het nieuwe lectoraat Technologie voor Inclusief Bewegen en Sport aan de Haagse Hogeschool.

Het nieuwe lectoraat komt voort uit de onderzoekslijn 'Bewegen, sport en technologie' van een ander, voormalig lectoraat binnen de Haagse Hogeschool, het lectoraat Revalidatie dat gesplitst is in twee lectoraten. De reden van de afsplitsing heeft te maken met de grootte van de onderzoekslijn. Monique Berger merkt dat die beslissing een positieve uitwerking heeft: "We hebben sowieso meer menskracht, dus is er meer power op de onderzoeken die we doen. En doordat het een zelfstandig lectoraat is, krijgen we meer gezicht naar buiten toe en krijgen we ook meer voor elkaar."

Paralympische Spelen
Dat ook de buitenwereld het belang inziet van sport en bewegen voor mensen met een beperking, blijkt onder meer uit het feit dat het lectoraat veel aandacht kreeg afgelopen jaar tijdens de Paralympische Spelen. Het is ook dat sportevenement wat Berger stimuleerde om door middel van technologie meer mensen in bewegen te krijgen. In 2008 ging ze samen met een delegatie van de Haagse Hogeschool en de TU Delft naar de Paralympische Spelen in Beijing.

"We zaten op de tribune bij een rolstoelbasketbalwedstrijd en zagen dat de rolstoelen verbetering konden gebruiken. Naderhand raakten we in gesprek met de coach van het team en concludeerden we dat er nog veel te winnen viel bijvoorbeeld qua snelheid en wendbaarheid", aldus de lector. In samenwerking met studenten en bedrijven werd een nieuwe rolstoel ontwikkeld voor de Spelen van 2012. Berger legt uit dat de onderzoeken die daarop volgden niet alleen zinvol zijn voor de paralympische sport: "We passen het ook toe bij bijvoorbeeld revalidatiecentra. Als je dan een nieuwe, meer efficiënte rolstoel ontwikkelt, dan wil je dat iedereen daar gebruik van kan maken."

Rolstoelmonitor
Recent is  door een van de onderzoekers, Rienk van der Slikke, een rolstoelmonitor ontwikkeld die feedback kan geven aan topsporters over hun bewegingen. Deze monitor wordt inmiddels ook ingezet voor mensen die aan het revalideren zijn. Een goede ontwikkeling, maar de uitvoering blijkt vaak nog lastig. Berger: "Het liefst zou ik voor iedereen in een revalidatiecentrum een app willen hebben die registreert wat je elke dag doet in bijvoorbeeld je rolstoel. Technisch is het mogelijk, maar we hebben onder meer nog financiële ondersteuning nodig zodat bedrijven de ontwikkeling van zo’n app ook daadwerkelijk willen oppakken."

‘Om parasport gelijkwaardig te maken aan de reguliere sport heb je echt meer middelen nodig.’’ Kinderen met een beperking kunnen nu bijvoorbeeld niet zomaar elke sport beoefenen die ze willen, daar hebben ze eerst een prothese of rolstoel voor nodig en de kosten voor het verkrijgen van zulke hulpmiddelen zijn vaak hoog. Voor arme landen zijn deze materialen zelfs nauwelijks betaalbaar. Maakt de afhankelijkheid van de techniek parasport niet heel oneerlijk maakt? "Dat is een goede vraag en voor ons ook echt een ethisch dilemma. Maar we kunnen wel nadenken over hoe we met zo eenvoudig mogelijke middelen ook hen in beweging kunnen krijgen. De onderzoeken die we doen worden altijd gepubliceerd en zijn dus voor iedereen beschikbaar."

Ambitie van het lectoraat
Ondanks dat er nog veel te winnen valt, ziet Berger ook positieve ontwikkelingen: "Er is meer aandacht voor de parasport. Daarnaast zijn boegbeelden zoals Bibian Mentel, Esther Vergeer en Jetze Plat inspirators voor kinderen en volwassen om in beweging te komen. Maar ook de middelen worden steeds beter, door technologische ontwikkelingen zoals een 3d printer, kunnen we sneller iets op maat maken." Dat is hard nodig, want nu sport maar 25 procent van de mensen met een beperking een keer per week tegenover 60 procent van mensen zonder beperking. "De ambitie van het lectoraat is dan ook om dat verschil een stuk kleiner te maken. En het allermooist zou natuurlijk zijn dat het woord inclusief niet meer nodig is in de naam van dit lectoraat."

Om dit te bewerkstelligen werkt het lectoraat nauw samen met andere lectoraten binnen de Haagse Hogeschool en met universiteiten en bedrijven. Het lectoraat Technologie voor Inclusief Bewegen en Sport valt onder het Kenniscentrum Health Innovation, net als lectoraten Impact van Sport, Gezonde leefstijl in een Stimulerende Omgeving en Technologie voor Gezondheidszorg. De invalshoek van het lectoraat Technologie voor Inclusief Bewegen en Sport komt deels voort vanuit het Expertisecentrum Bewegingstechnologie. Dit centrum is twintig jaar geleden opgezet om samen met studenten en bedrijven maatschappelijke vraagstukken over bewegen en technologie op te pakken. Verder is het lectoraat ook verbonden aan Basalt, het grootste revalidatiecentrum van Nederland. "Een van de belangrijke pijlers van revalidatie is om weer te kunnen bewegen en sporten. En met name in dat aspect zit de verbinding tussen ons en Basalt."

Beweegvriendelijke omgeving
Een van de onderzoeken waar het lectoraat Technolgie voor Inclusief Bewegen en Sport momenteel mee bezig is het beweegvriendelijker maken van het Zuiderpark in Den Haag. "Bewegen begint met de omgeving beweegvriendelijker te maken", zo legt Monique Berger uit. "Als je nu in het Zuiderpark rondloopt dan zie je nul handbikers voorbijkomen, maar wel veel scootmobiels." In samenwerking met studenten van de Haagse Hogeschool probeert de gemeente daar verandering in te brengen.

Een aantal weken terug vonden in datzelfde Zuiderpark de Invictus Games plaats. Berger zag onder andere, tijdens een mede door hen georganiseerd symposium, dat protheseproducent Ottobock bezig is met een aantal bijzondere producties. "Dat heb ik verder nog niet teruggezien op het evenement zelf, maar het is sowieso heel mooi om te zien wat sport met mensen doet. Al die verhalen van militairen komen zeker binnen."

Voor meer informatie: op 16 juni is de intreerede van Monique Berger, lector Technologie voor Inclusief Bewegen en Sport