door: Leon Janssen Lok | 3 december 2020

Ook in de sport is verduurzamen een hot item. Begin dit jaar werd de Routekaart Verduurzaming Sport gepresenteerd, met daarin aandacht voor thema’s als de energietransitie, klimaatadaptatie, circulair materiaalgebruik en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Voor gemeenten een grote en bepaald niet eenvoudige opgave. Om ze daarmee te helpen is nu de ‘Serious Game Verduurzamen’ ontwikkeld, een online spel waarmee in minder dan een half uur ervaren wordt waar je als beleidsmaker zoal tegenaan loopt.

‘Waarom een game?’ is de vraag die aan bedenker Sigrid Postema wordt voorgelegd. Zij is als interim communicatieadviseur werkzaam bij het Kenniscentrum Sport & Bewegen, dat de game samen met Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ontwikkelde. “We wilden de informatie op een wat frissere en leukere manier brengen”, verklaart ze. “Er is al zo veel informatie beschikbaar over hoe je je energieverbruik omlaagbrengt, hoe je de CO2-uitstoot reduceert, wat het kost om te investeren in zonnepanelen, wanneer een warmtepomp interessant is. Maar het is veel leuker om het een keer te ervaren en te merken wie je daar allemaal bij nodig hebt. En bovendien: gamen hoort bij de sportwereld; je wil jezelf verbeteren, zien of je het beter doet dan anderen.”

De tijd tikt
De bedoeling van het spel is om in de fictieve gemeente Watertoren verduurzamingsmaatregelen door te voeren in de zes aanwezige sportaccommodaties, mét een beperkt budget. Met die maatregelen moet de gemeente in 2030 dan aardgasvrij zijn en 49% CO2-reductie hebben behaald. Het spelelement zit ‘m onder andere in de tijdsdruk die er is om de opdracht uit te voeren. Postema daarover: 

“We zitten inmiddels eind 2020, we moeten echt aan de slag. Dat willen we ook laten zien in het spel. Sommige maatregelen hebben snel effect, andere zijn meer voor de lange termijn. Je moet constant afwegingen maken terwijl de tijd tikt.” Zomaar zo snel mogelijk alle duurzaamheidsopties aanklikken en je doelen dan halen binnen het beschikbare budget en de beschikbare tijd, is er niet bij. “Nee, je kunt ook verkeerde keuzes maken. Zonnepanelen kunnen bijvoorbeeld een prima idee lijken, totdat blijkt dat de constructie van dat monumentale pand waarin een zwembad zit, daar helemaal niet geschikt voor is.”

“Soms krijg je dus ook gewoon een 'nee', dan moet je een alternatief zoeken. Wat ook kan: de ene partij staat er veel meer voor open dan de ander. Je krijgt te maken met weerstand en met eigen agenda’s.” Het spel is niet alleen grafisch mooi, er zit ook veel interactiviteit in. Zo kunnen er incidenten optreden die snel opgelost moeten worden. Postema: “Dan moet je bijvoorbeeld denken aan een hockeyveld dat onder water is komen te staan door een pittige onweersbui. Dat gebeurt steeds meer in Nederland, net als de andere ingebouwde incidenten is dat op waarheid gebaseerd. In het spel word je geconfronteerd met de noodzaak om allerlei partijen tijdig te betrekken. Soms ben je enthousiast, maar ben je afhankelijk van de eigenaar van de sportaccommodatie, of van een ledenvergadering. Dan zijn het soms tijdrovende trajecten.” 

Vernieuwende leeroplossing
Het spel werd in ruim een half jaar tijd ontwikkeld en gebouwd. “VSG ging begin dit jaar met een duurzaamheidstour het land door en daar polsten we bij deelnemers of er animo voor zoiets was”, vertelt Postema. “In de ‘onlineperiode’ is het vervolgens allemaal tot stand gekomen, met dank aan Tinqwise Immersive dat dit soort vernieuwende leeroplossingen maakt. Met vier specialisten adviseurs duurzaam bouwen en ingenieurs hadden we inhoudelijke sessies en later zijn we gaan testen: hoe is de speelervaring, loopt de flow helemaal goed?” Het resultaat is dus een visueel fraai spel, met veel interactie met clubbestuurders, sportondernemers, adviseurs en exploitanten, meestal trouwens met toepasselijke, grappige namen. 

Het spel richt zich op het behalen van doelstellingen over tien jaar, een periode waarin echter veel kan gebeuren. Hoe duurzaam is het spel zelf eigenlijk? “Het Klimaatakkoord reikt tot 2050, dat is echt te ver weg voor een spel als dit. Daarom richten we ons op het tussenmoment 2030. Hopelijk kunnen we er een paar jaar mee vooruit, maar het spel is zo gemaakt dat we ook cases kunnen toevoegen. Als er grote incidenten zijn kunnen we het spel daarop aanpassen. Of als nieuwe technieken opeens super succesvol blijken te zijn, zoals nieuwe kunstgrasvelden, dan verwerken we dat erin. Er zitten nu bijvoorbeeld velden in met natuurlijke infill, maar ook nog met rubberkorrels. We geven in het spel dan wel aan hoelang ze meegaan, hoeveel onderhoud het vergt en hoe ervoor te zorgen dat die korrels zo veel mogelijk op het veld blijven.”

De game maakt deel uit van een breed ondersteuningspakket voor gemeenten, verenigingen en ondernemers dat het Kenniscentrum Sport & Bewegen biedt en dat op www.duurzamesportsector.nl verzameld is. “De game is wel echt voor gemeenten. Het zou geweldig zijn als we alle gemeenten daarmee zouden bereiken. In de eerste week hebben zo’n tweehonderd unieke bezoekers het al gespeeld, dat is in ieder geval een mooie start”, besluit ze hoopvol.

Voor meer informatie: 'Verduurzamen: a serious game'