door: Jelle Zondag | 27 augustus 2020

Innovaties vormen de basis van vooruitgang voor elke maatschappij. In de sport zijn innovaties nodig om op topniveau te blijven presteren en om sportconsumenten te verrassen met nieuwe technologieën en mogelijkheden. Dat stelt sportkoepel NOC*NSF op haar website. Sportschoenenontwikkelaar Bodil Oudshoorn kan daar meer over vertellen. Zij promoveerde in 2018 op een onderzoek naar de veiligheid van rugbyschoenen en werkt tegenwoordig voor een Brits bedrijf dat hardloopschoenen ontwikkelt. 

Bodil Oudshoorn deed haar promotieonderzoek aan het Centre for Sports Engineering Research van Sheffield Hallam University. Daarvoor voltooide ze haar master aan hetzelfde instituut en een bachelor bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar master werkte ze voor de wereldrugbybond aan een onderzoek over de testmethode van noppen onder rugbyschoenen. “We kwamen erachter dat die testmethode helemaal niet goed was. Daarop heb ik een onderzoeksvoorstel geschreven dat door de universiteit werd geaccepteerd”, vertelt ze over de start van haar onderzoek.

De noppen van rugbyschoenen veroorzaken veel blessures, met name snijwonden. De veiligheidseisen die World Rugby aan de schoenen stelt, zijn volgens Oudshoorn echter vaag. “Een referee moet voor een wedstrijd de noppen controleren van dertig spelers en zelf inschatten of deze gedragen mogen worden.” Dat is niet alleen een probleem voor de veiligheid, maar belemmert ook de innovatie, legt ze uit. “Schoenenfabrikanten zoals adidas, Nike en Canterbury investeren niet in het innoveren van rugbynoppen, omdat er misschien niet mee gespeeld kan worden.” De wereldrugbybond gebruikt wel een testmethode om de veiligheid van de noppen vast te stellen, maar die staat volgens de onderzoekster open voor interpretatie en misbruik. “De door World Rugby voorgeschreven methode is om een nop met een gewicht van 8,5 kilo op een skin and muscle simulant te laten vallen. Er wordt echter nergens omschreven van welk materiaal die simulant gemaakt moet zijn. Dat kan bijvoorbeeld gelatine zijn, maar ook een ander materiaal. Daardoor komt elke nop als veilig uit de test.”

Nieuwe testmethode
Als alternatief ontwikkelde Oudshoorn zelf een nieuwe testmethode. Om die zo realistisch mogelijk te maken, nam ze een vragenlijst af bij tweehonderd rugbyspelers. Daaruit kwam naar voren dat veel (snij)blessures werden veroorzaakt door stamping in the ruck – het stampen van een speler op de bal en op een groep spelers die op de grond liggen. Oudshoorn bouwde die situatie na met een crash test dummy om de snelheid en kracht te meten die bij een dergelijke spelsituatie vrijkomt. De uitkomsten verwerkte ze in de bouw van een eigen testapparaat. 

Uit de testmethode van Oudshoorn kwam naar voren dat veilige noppen rond zijn, niet te smal en geen scherpe hoeken hebben. Dat was direct in tegenspraak met de uitkomsten van de test van de rugbybond, waaruit ook smalle noppen, zonder ronding als veilig naar voren kwamen. Ook voetbalschoenen die door rugbyers vaak gebruikt worden, kwamen niet allemaal als veilig uit haar test.

Angst voor claims
Na drie jaar onderzoek leverde Oudshoorn haar bevindingen in bij World Rugby, maar voorlopig heeft de bond nog weinig met de resultaten gedaan. “De rugbybond wil eigenlijk zo min mogelijk met de certificering van noppen te maken hebben, uit angst voor juridische claims. Bovendien is de bond erg bureaucratisch en duren veranderingen lang”, licht ze toe. Fabrikanten zijn volgens haar wel enthousiast over haar nieuwe testmethode. “Fabrikanten willen graag innoveren, maar worden nu tegengehouden door een gebrek aan actie van de bond.”

Zelf rugbyde Oudshoorn jarenlang op verdienstelijk niveau, maar tijdens haar PhD liep ze steeds meer blessures op. Ze stopte en begon met langeafstandslopen in de bergen rond Sheffield. Die nieuwe passie leidde haar naar haar nieuwe baan. “Na mijn onderzoek wilde ik graag voor een bedrijf werken in plaats van voor een universiteit. In het bedrijfsleven ligt een nieuwe innovatie na achttien maanden in de winkel, in plaats van na drie jaar op een bureau. Daarom heb ik gemaild naar inov-8, omdat ik op hun hardloopschoenen loop. Toevallig hadden ze daar net iemand nodig die technisch onderlegd was. Zo kreeg ik binnen een week een baan aangeboden”, vertelt ze over haar overgang.

Intellectuele uitdaging
Bij inov-8 werkt Oudshoorn als Footwear Product Manager en denkt ze mee over de ontwikkeling van nieuwe hardloop- en wandelschoenen. “Ik werk aan schoenen die over twee jaar in de winkel liggen. Dat is heel leuk. Het is een intellectuele uitdaging, ik overleg veel met mensen, ga zelf veel de bergen in en test veel schoenen. We hebben daarbij altijd oog voor de nieuwste innovaties. Dat is ook risico’s nemen en dat maakt het werk spannend.”

Goede offroad-hardloopschoenen moeten volgens Oudshoorn aan veel eisen voldoen. “Ze moeten op veel terreinen grip leveren, zoals de weg, gravel, gras, rotsen en water. Ze moeten water laten weglopen in plaats van opnemen, ze moeten licht zijn en ze moeten bescherming bieden.” Zelf houdt Oudshoorn zich vooral bezig met het testen en ontwikkelen van grip. “De grip op een rots moet anders zijn dan op gras. Op rotsen heb je geen noppen nodig en op gras juist wel. Wij hebben daarom schoenen gemaakt met platte noppen van zacht rubber. Die kunnen contact maken met de rots, maar zorgen ook voor controle op gras.”

Focus op duurzaamheid
Drie weken geleden lanceerde inov-8 de eerste schoen waarbij Oudshoorn van begin tot einde betrokken was. “Dat was een van de allerleukste projecten waaraan ik gewerkt heb”, vertelt ze enthousiast. Over toekomstige projecten kan ze niet teveel in detail treden. “Die komen over twee jaar op de markt, daar mag ik nu nog niet veel over vertellen.” Wel kan ze kwijt dat de focus bij de ontwikkeling ligt op duurzaamheid. “De schoenen die ik ontwikkel, moeten de wereld namelijk niet teveel belasten.”

Voor meer informatie: Introducing 'dr Grip' - dr Bodil Oudshoorn (inov-8 footwear manager); The making of the TERRAULTRA G 270