door: Frank Molema | 26 maart 2020
Niet de gemeente moet bepalen hoe en waar in een wijk meer bewogen moet worden, maar bewoners zouden daarin een cruciale stem moeten hebben met als bijkomend voordeel dat ze meer betrokkenheid voelen. In Groningen is daarom een Living Lab opgericht voor de stadswijk Vinkhuizen. Zelfs in tijden van corona kunnen bewoners hun bijdrage leveren.
Enkele jaren geleden opende in de Groningse stadswijk Vinkhuizen het vernieuwde Diamantpark, een sportief ingerichte plek waar wijkbewoners onder meer kunnen fitnessen. Op het park zouden meerdere partijen en mensen moeten samenkomen, zodat er maximaal geprofiteerd wordt van de faciliteiten daar.
Hangjongeren
Hoewel de bedoelingen van de gemeente Groningen goed waren, bleek de praktijk anders. “Op den duur hingen er wat jongeren rond die je er liever niet hebt”, vertelt Berry van Holland van de Hanzehogeschool uit de stad. “Het was niet de meest veilige plek om te zijn.”
Van Holland is in opdracht van de gemeente Groningen als onderzoeker betrokken bij het nieuwe project Living Lab, dat een subsidie van 25.000 euro heeft gekregen van ZonMw om in de wijk Vinkhuizen aan de slag te gaan. Aanleiding is onder meer dat er rondom de plannen van het Diamantpark het één en ander niet goed is gegaan. “We hoorden dat bewoners wel zijn benaderd, maar dat de gemeente een hele grote stem heeft gehad. Bewoners zijn niet voldoende gehoord. Nu kan je je afvragen: staat dat park daar wel op de goede plek en wilden de mensen dit wel echt?”
De betrokkenheid van bewoners moet omhoog. Dat gebeurt meer aan de hand van citizen science, oftewel burgerwetenschap
Het doel van het LivingLab is dat er beter geluisterd wordt naar bewoners. Van Holland kijkt niet alleen naar het Diamantpark in Vinkhuizen, maar richt zich op de hele wijk waarin zo’n 11.000 mensen wonen. De projectleider wil een netwerk van stakeholders vormen dat moet bestaan uit bewoners, winkeliers en instellingen die zich gezamenlijk inzetten om de buurt beweegvriendelijk te maken en te houden. Dat wordt ook wel een community of practice genoemd.
Zelf onderzoek doen
De betrokkenheid van bewoners moet omhoog, betoogt Van Holland. Dat gebeurt meer aan de hand van citizen science, oftewel burgerwetenschap. Dat houdt in dat de inwoners zelf onderzoek doen: ze stellen de onderzoeksvragen op, verzamelen data en geven een eigen interpretatie aan de uitkomsten.
Van Holland noemt drie termen die van belang zijn bij een beweegvriendelijke inrichting: de hard-, soft- en orgware. De hardware gaat over de inrichting van de wijk (bijvoorbeeld alle apparatuur die nodig is), de software bestaat uit het aanbod van activiteiten, begeleiding en communicatie en de orgware is het hele proces dat daaraan ten grondslag ligt. “De orgware willen we aanpakken: het hele proces moet verbeterd worden door de betrokkenheid te vergroten.”
Vertraging door corona
Het project duurt zo’n acht maanden. De bedoeling was dat Van Holland de wijk in zou gaan om met bewoners te spreken, maar vanwege het coronavirus is dat voorlopig van de baan. Ook studenten van de Hanzehogeschool wilden de wijk in gaan om mensen uit Vinkhuizen vragen te stellen, maar ook dat gaat niet door. Het project zal daarom wat vertraging oplopen, maar Van Holland had sowieso niet de verwachting dat aan het einde van dit jaar de doelstellingen al zijn gehaald. “We hebben acht maanden om een netwerk te vormen, maar we hebben niet de illusie dat we dan alles hebben staan.”
“We willen het graag bottom-up aanvliegen, maar de gemeente heeft er nog wel wat over te zeggen”
Corona of niet, aan de bewoners wordt wel iets anders gevraagd, legt Van Holland uit. “Zo’n twintig à dertig mensen vragen we met een app van ons op pad te gaan. Zij kunnen tijdens hun wandeling plaatsen in de wijk op de foto zetten. Het zou kunnen gaan om plekken die een goede bijdrage leveren aan sport en bewegen, maar ook om plekken die dat nog niet doen. Zo maken wij een overzicht. Samen met bewoners kunnen we vervolgens een werksessie houden over hoe we bepaalde dingen kunnen verbeteren. Op deze manier houden ze zelf inspraak en creëren we betrokkenheid.”
Hoewel bewoners meer inspraak krijgen, betekent dit project niet dat de gemeente volledig buitenspel wordt gezet. “We willen het graag bottom-up aanvliegen, maar de gemeente heeft er nog wel wat over te zeggen”, zegt Van Holland. “Bovendien, als de werkwijze bevalt, kan de gemeente dit ook toepassen in andere wijken.”
Voor meer informatie: projectomschrijving Living Lab Beweegvriendelijk Vinkhuizen (website ZonMw)
