door: Frank Molema | 16 januari 2020
Het is een combinatie die in eerste instantie de wenkbrauwen doet fronsen. Schaakboksen begon in 2003 als een kunstwerk, maar is inmiddels een serieuze sport die fascineert. “Mensen die onbekend zijn met schaakboksen, staan met open mond te kijken en genieten met volle teugen.”
Martijn van Rheenen geeft het meteen toe als hem wordt gevraagd naar de uitleg van schaakboksen. “Het klinkt als een hele rare combinatie”, zegt de initiatiefnemer van twee recente wedstrijden van de relatief onbekende sport in Paradiso in Amsterdam. “Het is de kunst om jezelf na een ronde boksen zo onder controle te krijgen dat je een goede zet op schaakbord kan zetten. Krijg dat maar eens voor elkaar met een stoot adrenaline in je lijf en een hartslag van 160 slagen per minuut.”
6 ronden schaken en 5 ronden boksen
Schaakboksen is bedacht door de Nederlandse kunstenaar Iepe Rubingh en bestaat uit zes ronden schaken en vijf ronden boksen. De spelers starten met vier minuten schaken om elkaar daarna drie minuten in de boksring te bestoken. Tussen elke ronde is er een minuut pauze, bedoeld voor het aan- en uittrekken van de bokshandschoenen en de koptelefoon. Een wedstrijd wordt beslist via schaakmat, knock-out, een jury-besluit of de overschrijding van de bedenktijd.
"Als je dreigt te verliezen bij het schaken, word je gedwongen alles op alles te zetten voor een knock-out tijdens het boksen"
Volgens Van Rheenen kan een schaakbokswedstrijd alle kanten op. “Of een duel wordt beslist in de ring of op het bord, varieert erg sterk”, zegt hij. “Dat is juist het leuke van het spel: alles kan gebeuren. Op den duur gaan spelers risico’s nemen. Als je dreigt te verliezen bij het schaken, word je gedwongen alles op alles te zetten voor een knock-out tijdens het boksen. Het creëert druk om te presteren.”
Seminar plus festival
In de wedstrijden die op 8 januari in Paradiso werden gespeeld, versloeg de winnaar zijn tegenstander telkens op het schaakbord. Het schaakboksen in Amsterdam was onderdeel van het evenement IGNITION by SemiFest, dat bestaat uit een seminar en een festival en is bedoeld voor mensen die hun dromen willen najagen.
Het toeval wil dat de allereerste wedstrijden schaakboksen ooit, in 2003, ook in Paradiso werden afgewerkt. Toen zat Paradiso vol. Vanwege het programma van IGNITION konden op 8 januari ‘slechts’ 450 mensen de wedstrijden bezoeken. “Maar als we de deuren van Paradiso helemaal hadden opengezet voor schaakboksen, zouden we helemaal vol zitten. Het mooie is dat mensen die onbekend zijn met schaakboksen, met open mond staan te kijken en genieten met volle teugen.”
"Of je nu sporter bent of ondernemer, je moet in staat zijn om ook fysiek succes te kunnen boeken"
Van Rheenen, zelf geen beoefenaar van de sport, gebruikt het schaakboksen tijdens IGNITION als een metafoor voor ondernemers die in 2020 van hun droom een missie willen maken.
“De eerste stappen voer je uit met je hersenen”, legt hij uit. “Waarom heb ik een bepaald doel en waarom is dat zo belangrijk voor mij? Daarna gaat het om de vraag wie jij nodig hebt en wie jij moet zijn om er alles uit te halen. Het laatste deel gaat over jouw fysiek: of je sporter bent of ondernemer, je moet in staat zijn om ook fysiek succes te kunnen boeken. Als ondernemer moet je een gladiator zijn, klappen kunnen ontvangen en ook nog kunnen nadenken. Een meer levendig voorbeeld van hoe een droom werkelijkheid kan worden, kon ik niet vinden. Deze metafoor is tevens de reden waarom ik in deze sport ben gestapt.”
Kleine community in Nederland
Professionals in het schaakboksen verdienen met de sport nog te weinig geld om er goed van te kunnen leven. Boksbond World Chess Boxing Organisation (WCBO) organiseert al wel wedstrijden over de wereld en heeft leden in China, India, Iran, Italië, Rusland, Duitsland, Mexico, Turkije en de VS. Ook onderhoudt de WCBO-contact met de Rus Garri Kasparov - een van de grote schakers van de wereld - en met de Oekraïense broers Vladimir en Vitali Klytsjko, twee hoogbegaafde boksprofessionals die ter voorbereiding op hun wedstrijden schaken om hun concentratie te verhogen. Volgens Van Rheenen heeft de sport vooral in Rusland potentie, omdat daar zowel schaken als boksen populair is. De community in Nederland is een stuk kleiner.
Ondertussen droomt initiatiefnemer Iepe Rupingh van schaakboksen op de Olympische Spelen. Van Rheenen ziet kansen om de sport op de olympische kalender te krijgen. “Bij watersport en sneeuwsporten zie je dat rare combinaties opeens uitgroeien tot een olympische sport. In het begin is het vreemd, maar uiteindelijk wordt het geaccepteerd als een bestaande combinatie. Het zou waanzinnig als dat ook lukt met schaakboksen.”