door: Nelleke van der Heiden | 18 april 2019

De NOC*NSF Atletencommissie vraagt aandacht voor de financiële positie van topsporters die van doping worden verdacht. De commissie heeft hier grote zorgen over omdat de sporter vaak zelf met beperkte middelen zijn of haar verdediging moet bekostigen, terwijl de klagende partij - een internationale federatie of het wereldantidopingagentschap (WADA) - over het algemeen wel over onuitputtelijke middelen beschikt om steeds weer nieuwe expertise in te schakelen.

Atletencommissie-voorzitter Hinkelien Schreuder vertelt dat de commissie erop kwam door een zaak die vorig jaar speelde. Het gaat om Yara van Kerkhof, de shorttrackster bij wie afwijkende bloedwaarden waren gemeten. Zij werd vrijgesproken in de zaak die de ISU tegen haar aanspande, maar het WADA ging in hoger beroep waardoor zij opnieuw haar verdediging moest opzetten en sindsdien dus ook opnieuw flink kosten maakt. “Je hebt als sporter geen keuze, je moet jezelf verdedigen als je wordt geconfronteerd met een juridische procedure, anders stopt je sportcarrière.” Schreuder zegt dan ook dat de Atletencommissie het onacceptabel vindt als een sporter om financiële redenen een zaak moet laten vallen. 

Eerlijk proces
'Iedere sporter, ongeacht of hij of zij schuldig is of niet, verdient een eerlijk proces en de uitgangspositie om, ongeacht eigen financiële draagkracht, over goede expertise bij de verdediging te kunnen beschikken', stelt de Atletencommissie. Schreuder: “Je ziet steeds complexere dopingzaken in de sportwereld, ook door het bloedpaspoort. Daarmee is de kans op een complexe zaak waarbij veel niet duidelijk is ook steeds groter. Dat vraagt om expertise die een pro deo advocaat doorgaans niet in huis heeft en die ook zóveel kosten met zich mee kan brengen - bijvoorbeeld voor het testen van voedingssupplementen of medicatie op vervuiling of het doen van haaranalyses - dat een rechtsbijstandsverzekering ook niet altijd toereikend is. Afhankelijk van de zaak komt er soms veel meer bij kijken.” 

Ze schetst hoe de kosten nog hoger worden als het - en dat is vaak het geval - een internationale zaak wordt. “Als je naar het Hof van Arbitrage voor Sport (CAS) in Lausanne moet, moet je je verdediging bijvoorbeeld ook in het Engels laten vertalen.” De Atletencommissie pleit voor een voorziening voor deze van doping beschuldigde topsporters. Schreuder denkt aan een fonds of verzekering. Dat zou dan vanuit de sport zelf gefinancierd moeten worden, zegt de Atletencommissie-voorzitter. Ze benadrukt dat een level playing field van het grootste belang is. “We zijn voor zero-tolerance wanneer het op doping aankomt. Maar in het systeem om doping aan te pakken, moet ook de mogelijkheid tot goede verdediging ingebouwd zijn. Zo kan het systeem op een goede manier gechallenged worden en dat komt het systeem ten goede.” 

"Nu is het nog zo dat als je eenmaal bent beschuldigd van doping, het lastig is een partij te vinden die je verdediging wil financieren. Je bent in Nederland onschuldig tot het tegendeel is bewezen, maar als er een dopingverdenking bestaat, ligt de bewijslast van je onschuld in de praktijk toch echt bij jou als sporter", zegt Schreuder. "Daarom zou er standaard iets geregeld moeten zijn, zodat je niet op zoek hoeft als je eenmaal al van dopinggebruik wordt verdacht."

Optimaal sport beoefenen
En de verantwoordelijkheid om dat goed te regelen ligt echt bij de sport, stelt Schreuder. “Niet bij de overheid maar bij de internationale sport.” NOC*NSF en de bonden moeten ervoor zorgen dat atleten optimaal hun sport kunnen beoefenen, maar ook zorgen voor een systeem, waardoor de sporters zich met de noodzakelijke expertise op een goede manier kunnen verdedigen tegen een dopingverdenking. Overigens kent ze op dit moment nog geen concrete voorbeelden van Nederlandse sporters die hun zaak echt hebben moeten laten vallen omdat ze geen geld hadden voor de verdediging. “Maar wel van sporters voor wie het hun persoonlijk faillissement betekent, wanneer ze hun recht willen halen, met alle gevolgen van dien! In andere landen zie je vooral dat sporters geen zaken aanspannen vanwege de kosten en dus dat ze het systeem niet challengen, omdat ze er de middelen niet voor hebben.”

Of het een fonds moet worden, een verzekering of een combinatie van die twee en wanneer het er kan zijn, dat is voor de Atletencommissie nog niet helemaal duidelijk. Daar wordt door NOC*NSF hard aan gewerkt. Alleen al het bestaan van zo’n fonds of verzekering zou de positie van de verdachte sporter ten goede kunnen komen, legt Schreuder uit. Als de tegenpartij weet dat de sporter ook over voldoende middelen beschikt, blijft deze misschien minder snel eindeloos door procederen en mogelijk lukt het eerder om tot een schikking te komen. “Maar liever nog leidt dit tot een verbetering van het systeem.”

Schreuder hoopt dat de Nederlandse bonden het belang hiervan inzien en erover aankloppen bij de internationale federaties. “Zij moeten inzien dat dit niet eerlijk is voor de positie van de sporter. Op dit moment wordt er internationaal niet genoeg gedaan.” 

Internationaal aankaarten
En dat is reden voor de Atletencommissie om zelf het onderwerp ook internationaal aan te kaarten. Zo is voorzitter Hinkelien Schreuder net naar het Atletenforum bij het IOC geweest. "Daar kwamen vertegenwoordigers van alle nationale atletencommissies. Het is ter sprake gekomen en bij WADA en het IOC delen ze de zorg. Het is voor sporters de grootste nachtmerrie." 

In Zwitserland en Amerika zijn de Atletencommissies ook met het opzetten van een voorziening bezig, maar Schreuder verwacht niet dat dat internationaal meteen tot acties leidt. “Wellicht kan de nieuwe sponsor van het IOC, verzekeringsmaatschappij Allianz, hier een rol in kan spelen, maar dat is afwachten.” Ze hoopt dat er 'heel snel' een regeling komt in Nederland en wijst sporters er ondertussen op dat ze er verstandig aan doen een rechtsbijstandsverzekering te nemen. 

Voor meer informatie: NOC*NSF Atletencommissie