Wie krijgt als het rookverbod voor de horeca ingaat, eventuele boeten voor een overtreding van dat verbod?

Overtreding van de Tabakswet kan worden bekeurd met een boete. De boete is een zogenaamde bestuurlijke boete, wat betekent dat deze niet door de rechter, maar door de minister van Volksgezondheid wordt opgelegd. De hoogte van de boete hangt af van de aard en de ernst van de overtreding. De boeten kunnen worden opgelegd aan de natuurlijke of rechtspersoon aan welke de overtreding kan worden toegerekend. De vraag is in zoverre: aan wie kan de overtreding worden toegerekend?

In de Tabakswet, en dan in de bijlage bij de Tabakswet, is onder categorie C omschreven wat onder een overtreding wordt verstaan. Kort samengevat: het nalaten van zodanige maatregelen te treffen dat werkzaamheden kunnen worden verricht zonder daarbij hinder of overlast van roken te ondervinden. Oftewel in de Tabakswet is niet het roken de overtreding, maar het niet treffen van bepaalde maatregelen zodat zonder hinder en overlast van roken kan worden gewerkt. De insteek van de Tabakswet is dat een rookvrije werkplek wordt gecreëerd voor werknemers, niet dat mensen minder gaan roken. In het kader van de formulering van de overtreding is dus niet de roker de overtreder, maar de beheerder van een gebouw, vaak zijnde de sportvereniging. Aan de beheerder c.q. de sportvereniging zal de boete worden opgelegd. In sommige landen is ervoor gekozen om naast de beheerder ook de mogelijkheid op te nemen om een boete op te leggen aan de roker. Onze minister van Volksgezondheid heeft er expliciet voor gekozen om deze mogelijkheid vooralsnog niet op te nemen in de wet; hij is geen voorstander van strafbaarstelling van de roker.

Conclusie 1: de boete wordt niet aan de roker, maar aan de beheerder c.q. de sportvereniging opgelegd.

Een tweede vraag zou kunnen zijn of de boete, welke wordt opgelegd aan de beheerder c.q. de sportvereniging, kan worden doorbelast aan roker? Voor het in rekening brengen van de boete aan de roker zal een juridische grondslag moeten bestaan. Tussen de beheerder c.q. de sportvereniging en de roker bestaat geen contractuele relatie op grond waarvan de boete aan hem doorbelast kan worden. Het lidmaatschapscontract kan niet als grondslag dienen omdat het contract daar niet op ziet. Indien er geen contractuele relatie is tussen de beheerder c.q. de sportvereniging en de roker op grond waarvan de boete doorbelast kan worden, bestaat er alleen de mogelijkheid om het bedrag te vorderen op grond van een onrechtmatige daad. De beheerder c.q. sportvereniging zal dan moeten stellen en bewijzen dat er sprake is van een onrechtmatige daad van de roker. Dit is geen eenvoudig klus. Daarbij ook nog de kantekening dat de roker, hetgeen te verwachten is, de boete niet vrijwillig zal betalen. Wil de beheerder c.q. de sportvereniging de boete dan kunnen doorbelasten dan zal geprocedeerd moeten worden. Aangezien het voeren van een juridische procedure een kostbare aangelegenheid is, is dit niet aan te raden.

Conclusie 2: het doorbelasten van eventuele boeten is geen eenvoudige klus. Voor het doorbelasten van de boeten moet er sprake zijn van een contractuele relatie die voor het doorbelasten als basis kan bieden. Zonder contractuele relatie kan alleen getracht worden om de boete door te belasten op grond van een onrechtmatige daad. Los van het feit dat dit een ingewikkeld leerstuk is, zal het een kostbare aangelegenheid zijn om de boeten door te belasten op grond van een onrechtmatige daad. Het is als beheerder c.q. sportvereniging beter om er alles aan te doen om boeten te voorkomen. Het is aan te raden om in het huishoudelijk reglement op te nemen dat het verboden is om te roken in het gebouw en dat iemand wordt verwijderd indien hij of zij wel rookt. Het is immers de taak van de beheerder c.q. sportvereniging om een rookvrije werkplek te garanderen. Dat kan alleen door ook streng op te treden tegen overtredingen.

Heeft u zelf een vraag?
Mailt u uw vraag dan aan goedbezig@nl.ey.com. NB: uitsluitend kennisvragen worden door Ernst & Young gratis behandeld. Voor complexe adviesvraagstukken geldt dat doorgaans niet.

Voor meer informatie: Matthijs Heeres, Matthijs.heeres@nl.ey.com of 06-3006 1946.
Postadres: Sportdesk Ernst & Young, Postbus 488, 3000 AL Rotterdam