Talentherkenning: een voorspelling in een voorspelling

door: Aylin Post

Stel, je kunt een kijkje nemen in de toekomst. Pak ‘m beet, vijf tot tien jaar vooruit. Hoe ziet jouw sport er dan uit? Misschien zijn de regels van het spel wel veranderd of is bepaalde technologie ineens toegestaan. Eén ding is zeker: het zal niet hetzelfde zijn als vandaag en dat heeft belangrijke consequenties voor talentherkenning.

Talentherkenning gaat in de essentie over voorspellen. Het gaat over het zien, meten en beoordelen van iets in het hier en nu en het maken van de voorspelling over wat dat betekent voor succes in de toekomst. Dus moet je een beeld hebben van wat 'succes in de toekomst' inhoudt. Ofwel, wat zijn de fundamentele eisen van de sportprestatie op volwassen leeftijd?

In de praktijk kijken we daarom vaak naar de toppers van nu. Zij zijn het leidende voorbeeld voor de nieuwe generatie sporters die Nederland zal gaan vertegenwoordigen op mondiaal niveau. Hun vaardigheden, capaciteiten en kenmerken vormen het uitgangspunt om de vereisten voor de nieuwe aanwas te bepalen. Maar om talent adequaat te herkennen is meer nodig.

Waarom 'vandaag' niet 100% bruikbaar is voor 'morgen'
Begrijp me niet verkeerd, een nauwkeurige analyse van huidige topprestaties is zeker waardevol. Het is alleen niet waterdicht. Dat komt omdat de sport niet stil staat maar verandert over de tijd. Neem bijvoorbeeld de windsurfers die de komende Olympische Spelen niet langer op de traditionele RS:X-plank staan, maar zullen zweven over het water dankzij de komst van de foilplank. En dan het turnen, waar iedere vier jaar het wedstrijd- en oefensysteem wijzigt.

Ook los van veranderingen in materiaal en regels vinden ontwikkelingen plaats. Zo laat onderzoek in de Premier League zien dat over een tijdsbestek van zes jaar voetballers meer zijn gaan sprinten en technische acties - zoals passes - vaker succesvol uitvoeren. En soms zet één atleet de hele sportwereld op zijn kop. Ongeveer vijftien jaar geleden zagen de meeste mensen een relatief grote lichaamslengte bij het sprinten als een nadeel en was talentherkenning met name gericht op stapfrequentie. En toen was daar Usain Bolt. Met zijn bijna twee meter lengte toonde hij aan dat het niet zo simpel was als dat. Nu is bewezen dat ook staplengte een verklarende factor is in topprestaties op de 100m sprint en richt talentherkenning zich op beide uitkomstmaten.

Een voorspelling in een voorspelling
Om talent adequaat te herkennen, moeten we dus niet alleen een voorspelling maken over hoe de sporter zich ontwikkelt, maar ook hoe de sport verandert. Een voorspelling in een voorspelling. Alsof dat niet ingewikkeld genoeg is, volgt de ontwikkeling van sport – net als talenten zelf - geen lineair traject. Dat is bijvoorbeeld goed te zien in de ontwikkeling van wereldrecords in atletiek en zwemmen, wat vaak met horten en stoten gaat. Het verschilt ook per event hoe snel en met welke stappen een nieuwste snelste tijd ooit wordt neergezet.

Hoe lastig het ook is, we moeten er wel wat mee. Het alternatief – doen alsof de sport niks verandert – komt talentherkenning ook niet ten goede. De eerste stap is begrijpen hoe huidige topprestaties tot stand komen. Op basis daarvan kunnen we gaan inschatten hoe de sport in de loop van de tijd zou kunnen veranderen. Dat is belangrijk, want door de toekomst naar voren te halen kom je misschien wel tot andere inzichten als je vandaag de dag talenten opspoort.

Maar daar stopt het niet. Wetenschappers raden coaches aan niet alleen te anticiperen en reageren op veranderingen die worden opgelegd, maar die zelf proactief te creëren. Visie is namelijk één van de succeskenmerken van coaches die meervoudig kampioenen afleverden op het hoogste niveau en de snelheid waarmee een coach en atleet zich kunnen aanpassen aan veranderingen zou wel eens een belangrijke voorspeller voor succes kunnen zijn.

Denk daarom na over vragen die te maken hebben met de toekomst van je sport en laat de antwoorden daarop terugkomen in je huidige aanpak. Zo sla je twee vliegen in één kap. Niet alleen ben je bezig met het anticiperen op de veranderingen voor morgen, ook ben je een drijvende kracht in die verandering. Want zoals Abraham Lincoln zei: 'The best way to predict the future is to create it'.

Aylin Post is opgeleid als bewegingswetenschapper, promoveert op het gebied van talentherkenning en -ontwikkeling in zwemmen en werkt als embedded scientist voor het Nederlands zwemteam. Ze volgt talentvolle zwemmers op weg naar de top en is betrokken bij het verbeteren van talent- en topsportprogramma's middels onderzoek, metingen en analyses. Haar kennis en ervaring deelt ze met een breder publiek op www.talent-topics.com.