door: Thomas Bosman

Het is Eerste Kerstdag 2019. We zitten aan het Kerstdiner en het huis is gevuld met mensen. Enkele dagen eerder had ik mijn eerste sollicitatiegesprek op het Nationale Paardensportcentrum, voor een bestuursfunctie bij de KNHS. In mijn nabije omgeving bevindt zich de hoofdredacteur van een bekend dagblad. Tussen de Kerstgerechten door vertel ik hem enthousiast over de paardensport, de paardensportbond en mijn drijfveren om tot het bestuur toe te treden. Hij luistert aandachtig, lacht en zegt: 'Je moet dus nog ontdekken hoe politiek zo'n wereldje kan zijn, vaak ook gedreven door financiële belangen.'

Reken maar dat de KNHS veel kritiek te verduren heeft. Als het niet iemand van buiten de club is, dan is het wel iemand van binnen de eigen geledingen. Fascinerend vond ik dat altijd. Door de berichtgeving van sommige media heb ik mij ook wel vaak afgevraagd hoe besluitvorming tot stand komt vanuit dat prominente paardensportcentrum op de Veluwe. Is dat ‘politiek’? Absoluut. Met een ledenraad dat als parlement fungeert, sportfora met vertegenwoordigers uit het hele land die sportinhoudelijke adviezen geeft en een bestuur dat een beleidsmatige rol heeft is de organisatie zo politiek ‘democratisch’ als maar zijn kan. Dus, besluitvorming gaat vaak vermoeiend langzaam. En als een besluit naar de buitenwereld wordt gecommuniceerd is het vaak al enkele keren door de complete molen gegaan en dus eindelijk vastgesteld. En dan begint het vaak. Dan barst soms, afhankelijk van het onderwerp, de kritiek los. 

Zakkenvullers
Soms luidt de kritiek: ‘hoe kunnen die zakkenvullers in die ivoren toren in Ermelo deze regels nu weer bedacht hebben’ om maar even iets willekeurigs van een bekend sociaal medium te citeren. Ook staat er weleens een ijverige initiatiefnemer op die roept dat er een tweede paardensportbond opgericht moet worden. Ik moet altijd een beetje lachen om de gewekte indruk dat zo’n tweede bond alles makkelijk beter kan doen. Of dat die zakkenvullers, daar zal ik dan vast ook wel mee bedoeld worden, altijd over één nacht ijs gaan. Helaas, zo werkt het niet. De bond is haast een parlementaire democratie. Waar ik overigens totaal niet om kan lachen, is dat er leden zijn die ontevreden zijn. Dat raakt mij diep. Inhoudelijk is het van fundamenteel belang dat we de belangen van alle leden dienen. En daar ligt wat mij betreft ook de rol van een bestuurslid; het vertegenwoordigen en het behartigen van de belangen van je achterban. Inhoudelijk moet je in gesprek blijven. 

Dat is allemaal leuk gezegd, maar hoe zorg je ervoor dat dit ook zo bij de achterban gevoeld wordt? Het jaarlidmaatschap van de KNHS is, met € 25,75 per jaar, niet duur. Onze jaarstartpas die een sporter een licentie verschaft om deel te nemen aan KNHS-wedstrijden, is met € 118,- per combinatie, een stuk duurder. Van de ongeveer 140.000 leden die wij hebben zijn er zo’n 30.000 leden die in verschillende hoeveelheden startpassen afnemen. Je raadt het dus al: er zijn leden (met bijvoorbeeld meerdere paarden) die jaarlijks relatief veel betalen aan de KNHS en er zijn leden die relatief weinig bijdragen aan de club. Dit maakt dat sommige leden een hoge kostenbeleving hebben ten opzichte van wat er in verhouding voor terug komt. Dat zorgt nog weleens voor scheve gezichten. We hebben te maken met heel veel verschillende doelgroepen en moeten verschillende behoeftes bedienen. Dat maakt de oplossing is ingewikkeld. Het hele systeem moet op de schop. Niet alleen de spelregels, maar ook de manier waarop de KNHS georganiseerd is zal moeten worden aangepast. 

Het duurt lang
Hier hebben we een grootschalig programma ‘Vernieuwing van de wedstrijdsport’ voor opgezet. Binnen dit programma zijn klankbordgroepen uit het veld samengesteld zodat er van buiten naar binnen gekeken kan worden wat er anders kan en moet. Hier zijn meerdere projecten uit ontstaan. Het is de bedoeling dat deze projecten de komende vier jaar stuk voor stuk geïmplementeerd worden. Dat het ingewikkeld is, is duidelijk. Binnen die ‘politieke’ organisatie moeten al die geledingen, terecht, meekijken. Dat nog niet alle leden hier iets van merken en dus kritiek blijven uiten vind ik ook begrijpelijk. Het duurt ook lang allemaal. 

En toen kwam het coronavirus. Dat zet de boel helemaal op scherp. Want die dure startpas had ineens niet veel waarde meer. Mensen willen hun geld terug of die passen kosteloos verlengen. Ik hoor weleens: 'twee maanden verlengen kost de KNHS toch niets?'. Technisch gezien niet, maar het levert ook niets op. Anders kom jij even twee maanden voor mij werken, gratis. Dat kost ons allebei ook geen geld. Een flauw antwoord natuurlijk en ik begrijp die leden ook wel, het is een waardeloze tijd nu. Maar het roept de vraag op hoe je een sportbond moet benaderen. 

Complexe wereld
Is het onze club die onze belangen behartigt of is het een commerciële dienstverlener? De boel draait op gemeenschapsgeld, op contributiegelden en andere baten afkomstig van paardensporters en paardensportorganisaties. En in de paardensport is dat misschien nog wel complexer dan in andere sporten. In de totale paardensector wordt naar schatting jaarlijks tussen de 1,75 en 2 miljard euro omgezet en dat gaat veel verder dan sport alleen. Denk aan de retail, handel en fokkerij. Bovendien heb je binnen de paardensport zowel verenigingen als commerciële sportaanbieders zoals maneges. 

Ook de KNHS bezit een eigen accommodatie, het Nationale Hippisch Centrum (NHC) in Ermelo. Een prachtige locatie waar leden kampioenschappen kunnen rijden en topruiters kunnen trainen. Maar dit centrum stuit ook op kritiek. De kosten voor het onderhoud zijn aanzienlijk en het is tot nu toe niet gelukt om dit rendabel te krijgen. Commerciële exploitatie is niet de core business van een sportbond en daar liggen ook wel principiële zaken aan ten grondslag. Daarom is er vorig jaar gekeken naar andere manieren van exploitatie en ook een verkoop van het centrum staat op het lijstje van mogelijke opties.

Constructieve houding
Ondanks, of misschien juist wel dankzij deze complexiteit is het belangrijk dat wij als bond én ook de leden kritisch blijven kijken naar wat het beste is voor de sport. Maar laten we dan wel het gesprek over de inhoud voeren. Dan hebben we er ook wat aan. Een sportbond is geen commerciële dienstverlener, dus of je nou een 'onze-club-gevoel' hebt of niet, alleen een constructieve houding van alle partijen biedt oplossingen. We kunnen best al die democratisch geledingen overboord gooien, vervolgens KNHS-aandelen uitgeven, een dure commerciële directeur aanstellen en een raad van commissarissen benoemen, zodat die op Shell-achtige wijze te werk kunnen gaan. Het hoofddoel wordt geld verdienen en de prijzen van alle diensten (wedstrijdafdrachten, startpassen, enzovoorts) komen tot stand door vraag en aanbod. Zou dat een geschikt model zijn voor de sportbond van de toekomst?

Thomas Bosman (1999) is jeugdbestuurslid bij de KNHS en is vierdejaarsstudent Econometrie en Operationale Research aan de Universiteit van Tilburg. Daarnaast werkt hij voor een grote Amerikaanse barbecuefabrikant en heeft hij een eigen bedrijfje dat websites bouwt voor voornamelijk starters en ZZP’ers. Ook geeft hij doordeweeks bijlessen wiskunde en economie aan middelbare scholieren. Verder is hij ook bestuurslid bij paardensportvereniging PV Midland te Utrecht. Thomas Bosman is ook actief in de springsport, met zijn eigen paard en met een paard in eigendom van een fokker. Hij doet regelmatig mee met springwedstrijden in het weekend. Als zijn agenda het toelaat, bezoekt hij hengstenkeuringen, internationale wedstrijden en kampioenschappen.