door: Ernst Baart

Enkele Nederlandse hockeyclubs zijn met hockeybond KNHB al enige tijd aan het brainstormen over een mogelijke nieuwe competitieopzet waarbij onder meer gedacht werd aan een grensoverschrijdende Benelux-competitie. Doel is een en ander beter aan te laten sluiten bij internationale verplichtingen, de sport op de olympische kalender houden en de toekomst van de sport verzekeren.

Wij zijn terecht trots op het innovatieve karakter van onze hockeysport waar men het niet schuwt regels uit te testen om de sport aantrekkelijker te maken. En om deze nieuwe regels snel in te voeren, te evalueren én weer af te voeren als ze niet aanslaan. Ook al werd recent op Radio 1 ¹ een kritisch geluid gehoord over al die innovaties. Voormalig tophockeyer Jacques Brinkman, eveneens voormalig topcoach Marc Lammers en Heleen Crielaard - manager van een van de bepalende sponsors in de hockeysport namens Rabobank - vonden dat internationale hockeyfederatie FIH een beetje aan het overdrijven is met al die nieuwe regels. 'Hockey is de weg kwijt', opperde een van hen zelfs…

Er werd daarnaast kritiek geuit op het gebrek aan voorafgaand overleg (iets waar we in Nederland ook wel eens in willen overdrijven, maar goed). Maar ook en vooral waren ze huiverig voor de verschillen in spelregels tussen tophockey en recreatief hockey zoals die recent zijn ontstaan. Rabobank-manager Crielaard meende zeer terecht dat de herkenbaarheid van het spelletje voor de supporter/recreant belangrijker is voor het engagement bij de sport (en dus voor de sponsors) dan enkele extra reclameblokjes tijdens topwedstrijden. Een boodschap die hopelijk gehoord zal worden door de FIH.

Toch zou ik een lans willen breken voor een behoorlijk impactvolle innovatie die zich naar mijn mening opdringt: onze traditionele clubcompetitie, die in Europa aan de basis staat van de hockeysport, is toe aan een kritische blik.

Gezonde en evenwichtige balans
Internationaal zullen de toernooien en competities blijven wijzigen, of dat nou wenselijk is of niet. Zo werd recent de Hockey World League en de spectaculaire HIL aan het palet van hockeycompetities wereldwijd toegevoegd. Beide zijn boeiende concepten en goed voor onze sport! Maar het betekent ook dat ook onze toch redelijk traditionele Europese clubcompetities verder onder druk komen. Want professionele topspelers zullen de komende jaren uit willen komen in meerdere club-/teamcompetities over de hele wereld, naast de 'verplichtingen' bij hun nationale ploeg. Iedereen is dan ook gebaat bij duidelijke afspraken, ver van tevoren, over timing en invulling van al deze verschillende evenementen om tot een gezonde en evenwichtige balans te komen.

Verder valt op dat internationale toernooien qua 'format' sterk afwijken van de typisch Europese clubcompetitie. Nationaal wordt één keer per week en maanden na elkaar constant presteren beloond met een hogere plaats in de rangschikking en een kans op de titel. Internationaal gaat het om diverse wedstrijden kort achter elkaar met dan al snel een spannend knock out-systeem en spectaculaire 'alles of niets'-wedstrijden. De invoering van de play off aan het einde van onze reguliere competitie was al een stap in de goede richting. Het houdt de competitie spannend tot op het einde. En dat is een belangrijke factor (spektakel!). Maar om internationaal mee te blijven tellen, zal onze hoogste nationale competitie op de schop moeten. We zullen moeten toewerken naar kortere cycli met meer piekmomenten. Dat zal volgens mij bijdragen aan betere prestaties op het internationale podium.

Meer dan een jaar geleden werd er al overleg gestart over een 'Hoofdklasse 2.0', maar tot nu toe kwam daar maar weinig over naar buiten. Misschien is het tijd om dat voorafgaandelijk gezamenlijk overleg met diverse betrokkenen, wat wij in Nederland typisch zo uitvoerig mogelijk doen, nu toch eens af te ronden om tot beslissingen over te gaan.

Veranderingen zijn nooit gemakkelijk en zullen altijd weerstand oproepen, maar stilstaan is veel gevaarlijker. Ik hoop dat wij op korte termijn ons competitiesysteem beter zullen laten aansluiten op de internationale kalender en vereisten. Maar tegelijk hoop ik ook dat de spelregels van tophockey en recreatief hockey weer dichter bij elkaar komen. Een flinke uitdaging voor de KNHB en de andere Europese hockeybonden… Ik gooi in ieder geval met mijn voorstel hieronder de knuppel in het hoenderhok in de hoop dat het wat teweeg brengt !

Mijn voorzet voor een Hoofdklasse 2.0…
Uitgangspunten van mijn visie op een vernieuwde opzet voor de clubcompetitie zoals we die nu kennen zijn:

• twaalf clubs in de hoofdklasse, verdeeld over twee poules van zes van gelijke sterkte voor de beginfase op basis van ranking vorig seizoen;
• afschaffing van het gelijkspel: iedere wedstrijd moet een winnaar opleveren, desnoods door shoot-out na de reguliere speeltijd;
• reguliere speeltijd identiek aan de internationale norm (maar liefst 2x 35 minuten);
• winst binnen reguliere speeltijd levert drie punten op voor de winnaar en nul voor de verliezer, maar winst na shoot-out slechts twee punten voor de winnaar en één voor de verliezer;
• ieder weekend spelen twee teams twee keer tegen elkaar met een uit- en thuiswedstrijd op zaterdag en zondag waarbij de hoogst gerangschikte ploeg van vorig seizoen op zondag thuis speelt;
• vóór de winterstop bestaat de competitie uit drie fases:
  • week 37-41: uit- en thuiswedstrijden tegen de vijf andere clubs binnen de poule;
  • week 42: uit- en thuiswedstrijd tegen teams met dezelfde ranking uit de andere poule waarbij de winnaars een geldprijs winnen en de winnaar van de wedstrijd tussen beide eerste gerangschikte ploegen ook het eerste EHL-ticket voor volgend seizoen pakt;
  • week 43-46: uit- en thuiswedstrijden tegen de clubs uit de andere poule waartegen nog niet gespeeld werd;
• de weken 47 t/m 11 zijn voor nationale ploeg, buitenlandse competities zoals bijvoorbeeld de HIL of varianten zoals zaalhockey, en voor de voorbereiding op de knock-out fase;
• na de winterstop herstart de competitie in week 12 en bevat enkel nog 'knock out'-wedstrijden, met enkele herkansingen:
  • week 12: knock out-wedstrijden op basis van rangschikking (1 vs 12, 2 vs 11, etc… uit en thuis op zaterdag en zondag);
  • week 13/kwartfinale: de zes winnaars uit week 12 + de twee lucky losers (= beste volgens ranking voor winterstop) spelen de volgende ronde : 1 vs 8 , 2 vs 7, etc… Uit en thuis op zaterdag en zondag + 9 vs 12 en 10 vs 11;
  • week 14 en 15/halve finale: de vier winnaars spelen de halve finale, de vier verliezers spelen voor plaats 5 t/m 8 + de vier andere teams spelen voor plek 9 t/m 12 (winnaars week 13 tegen elkaar voor plek 9) met voor iedereen één wedstrijd per weekend (uit en thuis, met thuisvoordeel in de laatste wedstrijd telkens voor de hoogst gerangschikte ploeg voor de winterstop);
  • week 16: vrij weekend voor EHL;
  • week 17 en 18: finale voor landstitel voor de winnaars halve finale, troostfinale voor derde plek (en eventueel derde EHL ticket) voor de verliezers uit de halve finale - de winnaars van de vorige ronde voor plek 5 t/m 8 spelen tegen elkaar voor plek 5, de verliezers van die ronde voor plek 7, de clubs op plek 9 t/m 12 spelen tegen de vier beste uit de divisie eronder voor een plek in de hoofdklasse volgend seizoen;
• in de knock out-fase worden alle rondes gespeeld over uit- en thuiswedstrijd met thuisvoordeel de tweede dag voor de hoogst gerangschikte ploeg voor de winterstop - indien beide teams één wedstrijd winnen, geldt dat een wedstrijd gewonnen binnen reguliere speeltijd beter is dan een wedstrijd gewonnen na shoot-out en als ook dat gelijk staat telt doelsaldo in reguliere speeltijd over de twee wedstrijden en als het dan nog gelijk staat spelen beide ploegen een sudden death shoot-out voor de winst;
• week 19 t/m week 36 zijn voor nationale ploeg, eventuele internationale toernooien en rust.

De voordelen van dit systeem zijn volgens mij:

• meer wedstrijden kort na elkaar (hogere intensiteit en dus meer in lijn met internationale toernooien);
• meer wedstrijden van de topteams voor de club en ieder weekend een thuiswedstrijd;
• 'alles of niets'-wedstrijden na de winterstop waarbij verlies direct kan betekenen dat je geen kans meer maakt op de titel (ook meer in lijn met de internationale toernooien)

Kort samengevat

• afschaffing van het gelijkspel;
• de topteams spelen 22 wedstrijden voor de winterstop waarbij de clubs profiteren van een thuiswedstrijd ieder weekend van hun topteam;
• een programma dat dus veel intenser zal zijn dan wij nu gewend zijn, maar wat beter aansluit bij de internationale eisen waar men ook meer wedstrijden in korte tijd zal moeten spelen.
• na de winterstop nog acht 'alles of niets'-wedstrijden met hogere spanning door de knock-out formule…
• meer ruimte tussen eind november en half maart , net als mei t/m augustus, voor spelers betrokken bij hetzij hun nationale ploeg, hetzij internationale events als de HIL, hetzij zaalhockey, hetzij hun studie…

Dat is dus mijn knuppel in het hoenderhok. Reacties en feedback zijn natuurlijk welkom maar ik hoop vooral dat de hockeybond en hoofdklasseclubs nu op korte termijn het nodige doen om de traditionele clubcompetitie nieuw leven in te blazen! Wat mij betreft met weer een heel ander idee en systeem dan mijn voorzetje zolang het maar voldoet aan wat volgens mij essentieel zal zijn:

• verhoogde intensiteit;
• meer 'alles of niets'-wedstrijden;
• meer tijd voor de alternatieve competities (nationale ploeg, HIL, zaal).

Noot:
1. Luister hier naar het betreffende radiofragment (vanaf minuut 44.26)

Ernst Baart heeft een professionele achtergrond in het teken van sales, marketing en (kwaliteits)managementsystemen, naast ongeveer vijftien jaar ervaring als bestuurder en adviseur van diverse sportclubs. Hij heeft zijn eigen adviesbureau voor strategic & online marketing (communicamus.com) en is een headhunter bij the-headhunters.eu. Hij blogt over hockey op o.a. be-hockey.com. Voor meer informatie en reacties: ernst@baart.net of Twitter