door: Marc Hoeben | 2 juli 2015
Samen zijn ze sterker dan alleen. Sportbonden Nevobo (volleybal), NBB (basketbal), KNGU (gymnastiek) en NHV (handbal) slaan de handen ineen voor het project ‘samenwerking in de zaalsport – naar meer zeggenschap over de accommodatie.’ Meer zeggenschap, het liefst in nauwe samenwerking met gemeenten, moet de mogelijkheden voor de aangesloten verenigingen gaan verruimen en bijvoorbeeld de weg openen naar een gezonde sportkantine.
Zaalsportverenigingen maken vaak gebruik van een gemeentelijke of commerciële sporthal, die ook nog eens gedeeld wordt met meer clubs. Dat heeft zo z’n beperkingen, weet directeur Joëlle Staps van volleybalbond Nevobo maar al te goed.
“Het merendeel huurt de velden in de zaal van de gemeente en betaalt de huur per uur. In de kantine staat doorgaans een commerciële pachter en deze bepaalt de openingstijden. De club heeft daar weinig invloed op, ook al zou dat op sommige tijden wel gewenst zijn. Iets anders is het aanbod van het eten en drinken in die kantine. De pachter gaat het om de omzet en maakt het meestal niet uit of hij of zij daarvoor zo veel mogelijk friet en bier moet verkopen. Voor clubs komt dat vaak niet overeen met hun idee van sportbeleving en de bijbehorende levensstijl. Ze hebben de regie in de kantine niet in handen, hebben vaak te maken met andere gebruikers van de accommodatie en kunnen niet een thuisgevoel creëren.”
Flexibilsering gewenst
Het is geen toeval, betoogt Staps, dat juist de zaalsportbonden nu met elkaar optrekken om tot flexibilisering of doorbreking van bestaande situaties te komen. “Wat zien we in Nederland? De sporten met eigen accommodaties zoals voetbal en hockey floreren. Mensen komen daar vaak ook naar het clubhuis als ze zelf niet hoeven te trainen of te spelen. Zulke clubs kunnen diensten aanbieden als huiswerkbegeleiding of kinderopvang en vormen daardoor een goede gesprekspartner voor gemeenten. Ze worden steeds sterker, terwijl zaalsportverenigingen de andere kant op bewegen en meer en meer afhankelijker worden van lokale overheden. Wij hebben gezegd dat het anders moet en daarom hebben we als zaalsportbonden de handen ineen geslagen.”
"Voor een afzonderlijke volleybalvereniging is het lastig om als partij bij de gemeente aan tafel te komen"
Ontwikkelingen van buitenaf zouden een bijkomend voordeel kunnen opleveren. Misschien is één en één zelfs wel meer dan twee. “We zien een mooie, andere beweging in de maatschappij. Gemeenten moeten zich druk maken om het vastgoed, dat niet zelden duur is in de exploitatie en leidt tot verliezen. Wij brengen dat graag samen met onze wens voor meer zeggenschap. Voor een afzonderlijke volleybalvereniging is het lastig om als partij bij de gemeente aan tafel te komen. Voor de gemeente is het op haar beurt lastig om één club voor te trekken. Daarom is het juist zo belangrijk dat je op lokaal niveau met verschillende partijen in gesprek gaat hoe je partners van elkaar kunt worden. Dat vraagt vaak wel een omslag in denken", aldus Staps.
"Clubs waren toch altijd concurrenten van elkaar om de beste zaaltijden. En als huurder werd kritisch naar de gemeente gekeken door de relatief hoge zaalhuren. We moeten er meer naar toe dat we als zaalsporten de handen ineen slaan en gemeenten gaan helpen bij het mooier en beter maken van Nederland. Dan kun je denken aan de inzet van verenigingen bij programma’s in de strijd tegen obesitas, of tegen de vereenzaming van ouderen of het bevorderen van de integratie van bepaalde bevolkingsgroepen.”
Clubs helpen exploitatie verbeteren
De zaalsportclubs kunnen helpen de bezettingsgraad te verhogen en zo de exploitatie te verbeteren. Ze kunnen gemeenten helpen bij het uitvoeren van taken en daarmee de kracht van de clubs maximaal benutten. “Dan heb je dus echt over het sterker maken van de verenigingen en het maatschappelijke speelveld en sluiten we aan bij de ontwikkeling van de participerende samenleving.”
Het project is zeker niet voor de korte termijn, zegt Staps. “Als het bijvoorbeeld om de kantine gaat: pachters hebben contracten, je moet toch het geduld hebben om te wachten tot het contract afloopt. Maar het is goed om als club te anticiperen op die situatie en met andere huurders met de gemeente in gesprek te gaan over de periode daarna. Daarin zijn verschillende modellen denkbaar.”
"We zeggen allemaal dat we een vitaler en gezonder Nederland willen. Maar juist in de sportkantine zien we vaak een ongezond aanbod"
Wat lokale overheden ook moet aanspreken: de zaalsportbonden zetten in op een gezonder aanbod in de kantine. “Daar zit toch wel wat gekkigheid in. We zeggen allemaal dat we een vitaler en gezonder Nederland willen. Daarvoor heb je twee knoppen om aan te draaien: meer bewegen en gezonder eten. Maar juist in de sportkantine zien we vaak een ongezond aanbod. Het is heel logisch om met gemeenten in gesprek te gaan over dat onderwerp en aan te geven dat we als sportclub de kantine willen overnemen.”
Bonden trekken samen op
De bonden kwamen op 27 juni bij een symposium tijdens het WK beachvolleybal bij elkaar. “Iedereen onderschrijft de analyse en ziet samenwerking als de sleutel. Als bonden willen we samen optrekken, hetzelfde geldt voor de relatie met de gemeenten. We zijn inmiddels op vijfentwintig plekken in Nederland gestart met dit project, om de gesprekken tussen clubs en gemeenten op gang te brengen, onder begeleiding van de bonden. Er is heel veel animo om aan de slag te gaan. Als volleybalbond hebben we 1068 clubs, we zijn in elk dorp wel vertegenwoordigd. Maar vele clubs bevinden zich in krimpgemeenten en zijn klein, met minder dan vijftig leden. Dan is het juist zo belangrijk dat de kantine een ontmoetingsplek is. We gaan dit heel gefaseerd doen. Maar als er van de vijfentwintig van nu aan het einde van het jaar tien operationeel zijn, dan is dat heel mooi.”
Voor meer informatie over het symposium 'Gezonde horeca als vliegwiel voor meer zeggenschap klik hier