door: Leo Aquina | 21 mei 2015

Afgelopen dinsdag presenteerde het Topteam Sport de website Sportinnovator. "Op die site willen we top-down en bottom-up informatie delen”, aldus Harry van Dorenmalen. Minister Schippers stelde de IBM-directeur in het najaar van 2014 aan als voorzitter van het Topteam. VWS stelt jaarlijks één miljoen euro beschikbaar voor sportinnovatie en het Topteam moet daartoe een ‘Kennis- en innovatieagenda sport’ opstellen. Eind mei is de concept-agenda online voor reactie; eind juni wordt de definitieve agenda gepresenteerd. Voor Sport Knowhow XL licht Van Dorenmalen alvast een tipje van de sluier op. “Er is veel aandacht voor technologie en data. Daarnaast willen we kijken hoe effectief de al bestaande fieldlabs zijn en we willen vooral oog houden voor sporters. Topsporters en breedtesporters moeten er wat aan hebben.”

Toen Van Dorenmalen in het najaar aan zijn taak als voorzitter van het Topteam begon was hij een grote onbekende in de sportwereld. “Ik denk dat de minister iemand uit het bedrijfsleven de lead wilde geven”, zegt hij daar zelf over. “Ik heb vroeger gesport en ik kijk graag naar sport. Wat me aanspreekt is het feit dat sport alles in zich heeft. Het is een echte industrie en ook een exportartikel.” In het door de minister samengestelde topteam zijn de overheid, de wetenschap, het bedrijfsleven en de sport vertegenwoordigd. “Afgelopen halfjaar hebben we bovendien een team om ons heen verzameld met experts die ons wegwijs maken”, aldus Van Dorenmalen.

Vitaal en presteren
Samen met die experts werkte het Topteam het afgelopen halfjaar aan de agenda. In het Sectorplan Sport uit 2010 was sprake van vijf verschillende onderzoeksthema’s (Meedoen, Vitaal, Presteren, Nederland in Beeld en Nederland op de Kaart). Het Topteam beperkt zich momenteel tot slechts twee van die thema’s: Vitaal en Presteren. Van Dorenmalen: “We willen voorkomen dat we weer op alles gaan schieten. Er moeten duidelijke keuzes worden gemaakt en met 'Vitaal' en 'Presteren' bedienen we zowel de breedtesport als de topsport.” Binnen die twee thema’s richt het Topteam zich sterk op de technologie.

“Data en data-infrastructuur zijn belangrijk. In de huidige innovatielabs en andere fieldlabs wordt veel los van elkaar geknutseld. Daar is nog veel voor verbetering vatbaar. Als je de data in de juiste structuur giet, kun je er heel veel analyse op loslaten. Naar ons idee moet het onderzoek altijd gebaseerd zijn op het delen van kennis.”

Sharing
Van Dorenmalen blikt kort terug op het verleden, waarin diverse ideeën en initiatieven om tot een gezamenlijke Nederlandse Kennis- en Innovatieagenda te komen mislukten (zie onder meer hier). “Er zijn verschillen redenen waarom de oplossingen uit het verleden niet allemaal even effectief waren. Een van de factoren was dat er altijd maar weer werd gedelegeerd, commissie hier, commissie daar. Ik denk altijd: less is more. Ten tweede denk ik dat de mobiele, digitale wereld met sociale media een steeds grotere rol gaat spelen. Het draait om platforms en connecties. Je kunt mensen veel beter van dienst zijn als je op een transparante manier communiceert. Het delen van kennis en middelen is daarbij essentieel.”

Volgens het Topteam moet de bereidheid om kennis en middelen te delen een van de voorwaarden zijn om voor subsidie in aanmerking te komen. De subsidiecriteria moeten sowieso scherper worden gesteld dan in het verleden. Van Dorenmalen: “Mensen komen wel erg makkelijk op subsidie af. We vinden dat mensen die subsidie aanvragen ook echt een trackrecord moeten hebben met resultaat en rendement, of als starter op zijn minst plausibel kunnen maken dat dat rendement te behalen is Ten tweede moeten zij zelf laten zien dat ze ook al in staat zijn om naast de subsidie andere inkomstenbronnen aan te sporen en ten derde moeten ze leiderschap tonen. Hun idee moet niet alleen impact hebben in Nederland, maar ook in Europa en de rest van de wereld.”

Het Topteam geeft zelf met de website Sportinnovator een voorzet als het gaat om kennisdeling. “We willen dat via platform op internet en sociale media een soort olievlek vormen van informatie. Iedereen kan daar terecht met ideeën, vragen en expertise om aansprekende innovaties in de sport op gang te brengen.” Het eerste succes is binnen met minstens tien nieuwe bijdragen op de eerste dag dat de site online was.

Regie
In een interview met Sport Knowhow XL zei Margo Vliegenthart, voorzitter van de ‘Stuurgroep Sectorplan Sportonderzoek’ over het Topteam: ‘Wij hopen dat het Topteam haar taak (…) breed opvat. In het overdrachtsdocument leggen wij het Topteam de vraag voor wie de regie gaat voeren op de kennis- en innovatieagenda tot 2020.’ Van Dorenmalen is helder in zijn antwoord:

“Dat willen we in eerste instantie zelf doen. We willen geen agenda neerleggen en vervolgens de deur achter ons dichttrekken. Het gaat ons er niet om dat we controleren wat er gebeurt, maar wel dat we stimuleren dat ons gedachtengoed ook echt wordt uitgevoerd. Daarnaast kijken we hoe instellingen als ZonMw en STW daarbij kunnen helpen. Ook voor NISB (door de minister in haar Kamerbrief over het Topteam nadrukkelijk genoemd als kennisloket, red.) is een coördinerende rol weggelegd.”

InnoSportLabs
Naast de één miljoen die VWS beschikbaar stelt voor sportinnovatie is er vanuit het ministerie jaarlijks tien miljoen euro aan reguliere NWO-gelden beschikbaar voor sportonderzoek over de periode 2013-16. “Dat loopt gewoon los van wat wij doen. Daar willen we absoluut geen verwarring over”, legt Van Dorenmalen uit. Wel zet hij vraagtekens bij het rendement van dat onderzoek. “Gevoelsmatig denk ik dat het allemaal wat strakker kan. Als Topteam stellen wij onszelf steeds de vraag wat eruit komt en of het effectief is.”

Diezelfde vraag heeft het Topteam als het gaat om de InnoSportLabs en andere fieldlabs – in totaal zo’n twintig – die zich bezighouden met innovatief sportonderzoek. “Er zijn labs die het geweldig doen, zoals de Tongelreep in Eindhoven, maar ik denk niet dat het op alle plekken even effectief is. We willen niet weggooien wat goed is en we geven iedereen de kans om opnieuw iets in te dienen, maar het is net als in het bedrijfsleven: als je niet op tijd je transformatie inzet, mis je de boot.”

Voor meer informatie: www.sportinnovator.nl