door: Nelleke van der Heiden | 6 december 2018

Weet u nog? Die gele praatpalen van de ANWB langs de snelweg? Die heeft het bedrijf Ecoleon, dat zich bezighoudt met duurzame oplossingen, in opdracht van Rijkswaterstaat verwijderd. Daarmee hield de opdracht niet op: er moest een duurzame nieuwe bestemming voor de palen komen. Eén daarvan is de belevingspaal, speciaal bedoeld voor dementerende ouderen. Er zit een ‘touchscreen’ in en een computer. Met een druk op de bekende gele knop krijgen mensen beelden en geluiden van vroeger voorgeschoteld. Dat brengt de ouderen terug in de tijd en daar blijken ze van op te knappen.

3300 palen waren er, vertelt Arjan Heikoop van Ecoleon. Daarvan zijn er 1200 in de losse verkoop naar verzamelaars gegaan. Voor de overige 2100 ging Ecoleon op zoek naar ideeën voor duurzame bestemmingen. “We hebben beloofd ze te hergebruiken: upcyclen en niet recyclen. Dus niet uit elkaar schroeven en de losse onderdelen opnieuw gebruiken, maar een nieuw concept vinden voor de paal als geheel." 

Oproep
Ecoleon plaatste een oproep in de hoop op een leuk idee. Een aantal organisaties is rechtstreeks benaderd. Dat heeft vierduizend reacties opgeleverd. Heikoop en zijn collega’s hebben een selectie gemaakt en gekeken welke er financieel haalbaar waren. Uiteindelijk viel de keuze op vier plannen: een autolaadpaal, een fietslaadpaal, een multimediapaal en de belevingspaal.

Het idee van de belevingspaal komt van Carla Scholten van Embedded Fitness. “Wij doen van alles met interactief bewegen”, vertelt ze. “Dat kan voor kinderen zijn, of voor ouderen. Ik liep al rond met het idee voor een paal voor mensen in een ziekenhuis om hen met berichten op die paal uit bed te krijgen.”

Polygoonjournaals
Samen met een student werkte Scholten het idee verder uit. Oorspronkelijk waren er drie concepten: een paal voor ouderen, eentje voor kinderen en één voor zieken- en verzorgingshuizen. Alleen het eerste concept is uitgewerkt en inmiddels is de eerste paal in gebruik genomen in zorgcentrum Merefelt in Veldhoven, waar 160 ouderen wonen, onder wie 60 dementerenden. Merefelt is onderdeel van zorgorganisatie RSZK (Regionale Zorgcentra De Kempen). De paal is ook in samenwerking met dit zorgcentrum verder ontwikkeld.

Wat valt er te beleven aan de paal? Door een druk op de gele knop krijgen mensen polygoonjournaals van vroeger en oude foto’s te zien. Scholten: “Die oude foto’s leiden tot gesprekken. De dementerende ouderen herkennen die oude beelden.” Ze kijkt of het nog mogelijk is om kleine opdrachtjes aan de paal te koppelen. Net als muziek, met liedjes uit de jaren veertig en vijftig. “Het lopen naar de paal, die focus, dat is al winst voor de vitaliteit. Deze mensen zitten op een gesloten afdeling. En mantelzorgers vinden het ook leuk. Ze hebben een wandelingetje en wat te bespreken.” 

De belevingspaal activeert de ouderen. “Onderzoeken tonen aan dat actief bezig zijn het dementieproces vertraagt. Natuurlijk gaan ze niet opeens veel wandelen, maar voor deze mensen die vaak zitten is het toch een nieuwe activiteit”, zegt Scholten.

Duizend palen ombouwen tot belevingspaal
Scholten bracht de zorgkennis mee en deed de technologische ontwikkeling. Ecoleon leverde de praatpalen, gaf deze een upgrade en deed de nodige mechanische aanpassingen. Arjan Heikoop van Ecoleon vond het meteen interessant. “We wilden ook graag een concept aan de zachte kant en op deze manier geef je de paal echt een meerwaarde in de zorgsector, dat paste perfect”, zegt hij.

Het meest populair is tot nu toe de autolaadpaal, maar er zijn geen minimum- of maximumaantallen voor de verschillende concepten afgesproken. Er kunnen praatpalen afgenomen en omgebouwd worden tot autolaadpaal, fietslaadpaal, multimediapaal of belevingspaal tot de voorraad op is, vertelt Heikoop. Scholten wil graag veel zorgcentra met dementerende ouderen van een belevingspaal voorzien. “Ik hoop wel duizend praatpalen om te bouwen tot belevingspaal.” De eerste offerteaanvragen zijn in elk geval binnen.

Voor meer informatie: Belevingspaal van Embedded Fitness en Koop een praatpaal, van Ecoleon