door: Thomas van Zijl | 9 november 2017
Er zijn meerdere interventieprogramma’s voor mensen met overgewicht en daaraan gerelateerde gezondheidsproblemen, maar het implementeren en combineren ervan laat nog wel eens te wensen over. In opdracht van Zorgverzekeraar CZ is de afgelopen drie jaar door Universiteit Maastricht onderzocht of een leefstijlcoach daarin een rol van betekenis kan spelen. Het antwoord luidt: 'ja'.
Bij een interventieprogramma zijn talloze partijen, experts en instanties betrokken. Het netwerk is er, maar de verbindingen worden niet altijd even makkelijk gelegd. Dat betekent dat een leefstijlcoach meerdere rollen op zich kan nemen. Enerzijds het actief coachen van cliënten, anderzijds het doorverwijzen naar de juiste zorgprofessional. De pilot Coaching op Leefstijl (CooL) van CZ die is uitgevoerd in samenwerking met Universiteit Maastricht toont aan dat er behoefte is aan een spin in het web.
Verbinden van verschillende disciplines met vele betrokkenen
Promovendus Celeste van Rinsum deed onder leiding van hoogleraar obesitaspreventie Stef Kremers onderzoek naar of de leefstijlcoach kan worden ingebed in de zorgketen voor mensen met overgewicht of obesitas. Kremers: “Het gaat om zoveel verschillende disciplines met zoveel betrokkenen. Variërend van huisartsen tot diëtisten, van gemeenten tot sportclubs. De leefstijlcoach kan die met elkaar en de cliënt verbinden, mits hij zelf bekend is bij die zorgprofessionals. Het is nog een relatief nieuw fenomeen, dus daar valt nog winst te behalen.”
De resultaten zijn in het algemeen positief. Volwassenen gingen vaker ontbijten en kozen vaker voor fruit in plaats van ongezonde tussendoortjes
Zorgverzekeraar CZ ziet al langer de toegevoegde waarde van leefstijlcoaches bij gecombineerde interventieprogramma’s voor mensen die kampen met overgewicht. De begeleiding van de cliënten is nu vaak de verantwoordelijkheid van praktijkondersteuners bij huisartsenpraktijken. Eerdere studies lieten zien dat die daar vaak onvoldoende tijd voor hadden en soms ook kennis te kort kwamen. Dat is vaak funest, want deelnemers moeten op vele fronten progressie laten zien. In de pilot waarin de leefstijlcoach binnen dit traject als centrale zorgverlener fungeerde, is zowel de motivatie als de verandering in beweeg- en voedingsgedrag gemeten.
Kwaliteit van leven nam toe
De resultaten zijn in het algemeen positief. Volwassenen gingen vaker ontbijten en kozen vaker voor fruit in plaats van ongezonde tussendoortjes. Hun kwaliteit van leven nam naar eigen zeggen toe. Ook kinderen gingen gezonder eten en zaten minder lang voor de tv, met eveneens een betere kwaliteit van leven als gevolg. Van veel tussentijdse uitval was geen sprake Kremers: “De pilot duurde drie jaar, de programma’s zelf meestal zes maanden. Het voordeel is dus dat de coaches gedurende de looptijd van de pilot bepaalde zaken hebben kunnen aanpassen en als het goed werkte in een protocol hebben gegoten.”
De uitkomsten van de pilot zijn een flinke duw in de rug voor de leefstijlcoach. Veel zorgprofessionals moesten enkele jaren geleden nog wennen aan deze nieuwe partner, maar Yneke Kootstra die in 2010 met de Academie voor Gezondheid en Leefstijl de opleiding tot leefstijlcoach introduceerde, ziet dat de samenwerking steeds soepeler verloopt.
“Bijvoorbeeld het contact met huisartsen is al sterk verbeterd en dat is essentieel, want met praktijkondersteuners werken de leefstijlcoaches het meeste samen. Alles begint bij coaching, maar mensen die onze opleiding volgen moeten uiteraard wel weten met wie zij kunnen samenwerken en hoe zij zich tot andere zorgprofessionals verhouden.” Kootstra weet dat veranderingen in de zorgwereld lange tijd in beslag kunnen nemen, maar vindt dat de leefstijlcoach een stormachtige ontwikkeling meemaakt. “In 2010 begon ik met de opleiding, en al vrij snel hadden zorgverzekeraars ons in het vizier zodat in 2014 de CooL-pilot gestart kon worden.
Begeleiding essentieel
De pilot bewijst eens te meer dat er een directe relatie is tussen leefstijlverandering en gezondheid en onderstreept dat goede begeleiding daarbij essentieel is. Die link, zegt hoogleraar Kremers, is niet nieuw maar de uitdaging ligt in het implementeren van dit type interventies in de praktijk.
Voor meer informatie: www.avleg.nl