door: Arthur van der Hoeff

Het recentelijke bericht over de verduistering van ruim 6,5 ton uit de verenigingskas van de Haagse Doopsgezinde kerk haalde de landelijke media. Een uniek geval? Helaas niet! Ook veel sportverenigingen blijken fraudegevoelig; fraude is te voorkomen met het Predicaat Goed Bestuurd.

Of het met de crisis te maken heeft of niet, het heeft er alle schijn van dat er een toename is van het aantal fraudegevallen binnen verenigingen. Ook op mijn bureau ligt momenteel een aantal soortgelijke zaken, waaronder helaas ook van sportverenigingen. Het verduisteren van geld uit de verenigingskas komt dus niet alleen bij de kerk voor. Als ik de publicaties mag geloven gaat het in vrijwilligersland jaarlijks in totaal om een bedrag van elf miljoen euro!

In sommige gevallen duurt het jaren voordat de fraude aan het licht komt. Dat maakt dat de bedragen aardig kunnen oplopen. En zie dan het geld nog maar eens terug te krijgen. Sommige penningmeesters zijn ook heel inventief. Zo heb ik een vereniging bijgestaan waarbij na vele jaren werd ontdekt dat de aflossing van de hypotheek niet naar de bank maar naar de privérekening van de penningmeester was gegaan. De lening bij de bank bleek namelijk al jaren eerder te zijn afgelost! Toen de ex-penningmeester erop werd aangesproken en direct mr. Moszkowicz in de arm nam, wist de vereniging helemaal voldoende. Uiteindelijk is een terugbetalingsregeling overeengekomen, maar het duurde nog een hele tijd voordat de vereniging alles weer terug had.

Soms lukt het ook niet om onderling een regeling te treffen en moet grover juridisch geschut worden ingezet. In de eerste plaats hangt een fraudeplegend persoon natuurlijk strafrechtelijke vervolging boven het hoofd. Maar naast aangifte bij de politie is het vaak raadzaam om ook direct zelf een civiele procedure te starten. Om verhaal zo goed mogelijk veilig te stellen is het leggen van beslag een goede optie. Daarop volgt dan de dagvaarding met de vordering tot terugbetaling van het verdwenen bedrag. Al met al een aardige juridische klus. Voor de vereniging nog eens een extra kostenpost en om de onderste steen boven te krijgen bovendien behoorlijk tijdrovend. Om dan nog maar te zwijgen van de negatieve publiciteit die dit voor de vereniging kan meebrengen.

Zoals zo vaak geldt ook hier: voorkomen is beter dan genezen. Net als bij het voorkomen van inbraken geldt dat het zaak is om het een dader in spe zo lastig mogelijk te maken. Voor inbraakpreventie bestaat zoals u misschien weet het politiekeurmerk Veilig Wonen (ook een aanrader!). Voor verenigingen die hun kas willen beschermen bestaat iets soortgelijks: het door de Nederlandse stichting voor Vereniging en Recht verleende Predicaat Goed Bestuurd.

Goed Bestuurd
Met het predicaat Goed Bestuurd voldoet uw vereniging niet alleen aan de wettelijke eisen die gelden voor onder meer het financiële toezicht binnen de vereniging (zoals opgenomen in Boek 2 BW), maar daarnaast is uw vereniging met enkele praktische zaken zo ingericht dat de kans op fraude zo klein mogelijk is gemaakt.

Een voorbeeld is dat wordt gewerkt volgens het zogenaamde 'vier ogen-principe'. Eén functionaris boekt facturen in, de ander zorgt voor de betalingen. Voorts wordt geregeld dat de penningmeester zelfstandig geen betalingen boven een bepaald (relatief laag) bedrag mag doen zonder goedkeuring van een ander bestuurslid. De aanvraag van een Verklaring Omtrent Gedrag voor functionarissen die een sleutelpositie gaan bekleden is een andere preventieve maatregel. Tot slot worden de interne procedures rondom het toezicht beschreven en gecontroleerd.

Wanneer wordt voldaan aan de eisen die worden gesteld aan het predicaat Goed Bestuurd, hebben leden en bestuur de zekerheid dat ook wordt voldaan aan alle andere wet- en regelgeving die betrekking heeft op hun vereniging. Maximale preventie dus. Het predicaat Goed Bestuurd is voor elke vereniging dan ook een absolute aanrader, en zeker wanneer u uw vereniging niet vanwege fraude de krant wilt zien halen.

Mr. Arthur van der Hoeff is specialist op het gebied van verenigingsrecht en voorzitter van de Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht. In die functie bedient hij een groot aantal verenigingsorganisaties, zowel binnen als buiten de sport. Daarnaast publiceert hij regelmatig in vakbladen en schrijft hij boeken en brochures over sport en recht. Voor meer informatie: 010-458 8431, info@verenigingenrecht.nl of www.verenigingenrecht.nl