De vraag van… Mark Tuitert, voormalig topschaatser, o.m. olympisch kampioen 1.500 meter
Aan... prof. dr Asker Jeukendrup inspanningsfysioloog en sportvoedingskundige, als gasthoogleraar werkzaam voor Loughborough University, als performance consultant werkzaam voor TeamNL, team Jumbo Visma en het Red Bull Athlete Performance Center
De vraag
Wat zijn de laatste inzichten op het gebied van voeding die nu toegepast worden in topsport, die over 10 jaar gemeengoed zullen zijn in ons ’normale’ leven?
Het antwoord
De toekomst voorspellen is nooit gemakkelijk. Op het werkterrein van voeding is veel van waar mensen over praten het directe gevolg van wild geopperde ideeën en persoonlijke meningen; beroemdheden hebben helaas meer invloed op wat mensen eten dan experts. En voedingsadviezen die we op sociale media krijgen, worden vaak meer beïnvloed door mythen en rages dan door wetenschap. Zo hebben we kennisgemaakt met verschillende 'rage diëten' en veel verschillende supplementen die opduiken en allemaal beloven ze dingen die te mooi lijken om waar te zijn (en het is ook meestal te mooi om waar te zijn). De wetenschap gaat niet zo snel, de wetenschap gaat te langzaam voor de krant en blogs die elke week nieuwe koppen nodig hebben. Het is misschien moeilijk te geloven dat deze koppen zullen verdwijnen, maar de meeste berichten zullen echt geen stand houden. Deze ideeën en meningen zijn hooguit trends waar mensen in geloven en een tijdje volgen, maar dan vervaagt het en iedereen vergeet het. Het zonedieet was overal, Atkins was overal, Paleo was overal, Keto was overal…. Maar deze trends vervagen en zullen worden vervangen door nieuwe, waarschijnlijk nog extremere ideeën.
"Sporters moeten zo veel eten als ze - als brandstof - nodig hebben voor hun wedstrijden en om hun specifieke doelstellingen te realiseren"
Nieuwe tools
Echter sommige ideeën en meningen blijven hetzelfde. Ze lijken nooit te veranderen omdat ze nu eenmaal worden ondersteund door meer solide bewijs. Misschien zijn deze ideeën minder 'sexy' en voelen ze vrij eenvoudig aan. Ze leiden in ieder geval niet tot opvallende koppen die de aandacht trekken: eet gevarieerd, eet een gemengd dieet, eet bepaalde dingen met mate…. Niets van dit alles zal lezers trekken. Toch zijn dit uitgangspunten waarvan consequent wordt aangetoond dat ze het meest effectief zijn: sporters moeten zo veel eten als ze - als brandstof - nodig hebben voor hun wedstrijden en om hun specifieke doelstellingen te realiseren (vaak aangeduid als geperiodiseerde voeding). Dit basisidee is eenvoudig, maar de uitvoering ervan is verre van eenvoudig. Hoe doe je dit? Daarvoor hebben we denk ik hulpmiddelen en nieuwe tools nodig om het voor de sporters gemakkelijker te maken. Verschillende ontwikkelingen in de topsport kunnen doorsijpelen in alledaagse apps.
Zo hebben we met Jumbo (supermarkt) een app ontwikkeld voor het profwielrennen. Deze app houdt rekening met wat renners verbruiken qua energie, schat hoeveel koolhydraten er gebruikt worden in de training (of in etappes van de Tour de France) en op basis van deze gegevens worden specifieke maaltijden samengesteld. De algoritmen in de app zijn gebaseerd op fundamentele fysiologie en op wetenschappelijke consensus. De gemiddelde mens zal nooit elke gram voedsel op zijn bord afmeten zoals een professionele wielrenner dat doet, en de gemiddelde mens heeft geen toegang tot koks die het eten strikt volgens vooraf bepaalde recepten bereiden. Maar mensen begeleiden om de basis goed te krijgen, mensen begeleiden om voedingsrages te vermijden en hen te laten focussen op de dingen die er echt toe doen, dat zal deel uitmaken van de toekomst. Jumbo loopt hierin voorop. Ze ontwikkelden een app voor de Jumbo Visma wielerploeg, een app voor PSV, vervolgens een app voor de duursporter en uiteindelijk zal ook de gemiddelde mens in staat zijn om zijn of haar doelen te bereiken en vervolgens begeleiding te krijgen bij het maken van betere voedingskeuzes die hen zullen helpen om hun doelen bereiken.
"Apps die mensen helpen betere voedingkeuzes te maken, (...) die apps zullen de toekomst bepalen"
Natuurlijk zal de toekomst vervuild blijven door nieuwe producten met nieuwe claims, supplementen met twijfelachtige voordelen, nieuwe 'rage diëten' ondersteund door beroemdheden, niet door experts, enzovoorts. In feite zal dit waarschijnlijk alleen maar erger worden, met diëten en ideeën die extremer worden in een poging om de krantenkoppen te halen. Als gevolg hiervan zullen mensen meer in de war raken over al deze tegenstrijdige ideeën en beweringen. Dus apps die mensen helpen betere voedingkeuzes te maken, apps die atleten helpen om het op dat gebied beter te doen dan hun concurrenten, apps die vasthouden aan het wetenschappelijk bewijs en niet aan rages, die apps die al in gebruik zijn in de topsport, die apps zullen de toekomst bepalen.
Volgende keer het antwoord op de vraag van prof. dr Asker Jeukendrup aan sportarts Kasper Janssen:
Ik zie een trend dat mensen zich steeds meer specialiseren. Bijvoorbeeld op medisch gebied, waar specialisten beter worden in hun specifieke discipline, ongeacht of dit nu cardiologie, neurologie of een andere discipline is. Problemen (gezondheidsproblemen, prestatieproblemen) waarmee we worden geconfronteerd, staan vaak niet op zichzelf en hebben niet één enkele oorzaak. Ze zijn vaak multifactorieel. Om deze problemen te begrijpen, moeten we kennis hebben van alle organen, we moeten de fysiologie van het hele lichaam begrijpen, vaak wordt dit systeembiologie genoemd. Met de toenemende specialisaties lijken er steeds minder professionals te zijn die problemen holistisch kunnen benaderen. Hoe kunnen we dit verbeteren?