• De vraag van… Vincent Luyendijk, van medio 2016 tot medio 2018 directeur van de KNWU. Momenteel ondersteunt hij - vanuit innovatie netwerk Horizons - bedrijven, NGO’s en steden om futureproof te blijven. De nadruk ligt hierbij op de impact van de grote maatschappelijke thema's, zoals digitalisering, duurzaamheid, mobiliteit en de energietransitie
• Aan... Remco Hoekman, directeur van het Mulier Instituut

De vraag

In het kader van Deelakkoord nr. 2 van het Sportakkoord is een zogeheten Routekaart Duurzame Sport opgesteld. Wat is het doel ervan? Hoe en wanneer moet dat bereikt gaan worden en wat is de actuele stand van zaken?

Het antwoord

De Routekaart Verduurzaming Sport is voortgekomen uit het Klimaatakkoord. Alle sectoren moeten bijdragen aan het behalen van de doelstellingen die daarin gesteld zijn, dus ook de sport. In de Routekaart Verduurzaming Sport hebben het ministerie van VWS, NOC*NSF, VSG, provincies en het Platform Ondernemende Sportaanbieders gezamenlijk vastgelegd hoe de sportsector gaat bijdragen aan de doelstellingen in het Klimaatakkoord. Bij de totstandkoming van deze routekaart zijn ook tal van andere partijen betrokken geweest. Te denken valt aan kennisinstellingen, leveranciers, uitvoerders, brancheorganisaties en onderzoeksinstituten. 

Zo heeft het Mulier Instituut met CfP een nulmeting uitgevoerd van de energetische waarde van het sportvastgoed om een beeld te krijgen van het energiebesparingspotentieel, zodat doelen konden worden geformuleerd. De routekaart bevat drie deelakkoorden, waar per deelakkoord een aspect van duurzaamheid centraal staat; te weten CO2-reductie, circulair en milieuvriendelijk beheer. 

Doelen
Het centrale doel van de Routekaart Verduurzaming Sport is om de sport duurzaam en betaalbaar te maken. De partijen die de routekaart hebben ondertekend zetten zich hier voor in en nemen maatregelen om dit mogelijk te maken. Hierbij kan gedacht worden aan het ontzorgen of ondersteunen van verenigingen, uitschrijven van subsidieregelingen, uitvoeren van duurzaamheidsmaatregelen, circulair aanbesteden, opzetten van een kennisplatform, of het opzetten van een data- en monitoringsysteem.

Een duurzame en betaalbare sport is een mooi maar weinig concreet doel. De doelen van de deelakkoorden zijn concreter. Waar het gaat om CO2-reductie is het doel gesteld om 49% CO2-reductie te realiseren in 2030. Dit wordt vooral beoogd door sportaccommodaties op de natuurlijke vervangingsmomenten energieneutraal te maken. Het uiteindelijke doel is om in 2050 95% CO2-reductie te bewerkstelligen. Hiervoor moeten vanaf het moment van ondertekening jaarlijks ongeveer 320 sportaccommodaties worden verduurzaamd. 

Het gebruik van circulaire materialen staat in de sportsector nog in de kinderschoenen. De aandacht is binnen deze lijn vooral gericht op het afvalprobleem van kunstgrasvelden. Hier wordt met SBIR-oproepen geprobeerd om innovatieve oplossingen te vinden voor dit probleem. Milieuvriendelijk beheer van sportvelden is een vervolg van de Green Deal sportvelden en gericht op het tegengaan van het gebruik van hoog risico gewasbeschermingsmiddelen. Vanaf 2025 geldt er namelijk een verbod op het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en biociden. 

Voortgang
De mate waarin de doelstellingen worden gerealiseerd en de wijze waarop de sector werkt aan een duurzame en betaalbare sport wordt nauwgezet gevolgd. Veel uitkomsten zijn er evenwel nog niet. Hierbij speelt mee dat de ondertekening nog niet zo lang geleden heeft plaatsgevonden en dat de sector de afgelopen maand met de coronacrisis andere zaken aan het hoofd had. Het zijn onzekere tijden met vermoedelijk grote financiële gevolgen die ook een weerslag zullen hebben op de duurzaamheidsagenda. 

Hoewel er veel raakvlakken zijn is de routekaart geen uitvloeisel van het Nationale Sportakkoord, zoals in de vraag wordt geïmpliceerd. De discussie over de routekaart is namelijk opgestart na de ondertekening van het Klimaatakkoord in 2015. In het Nationale Sportakkoord is mede inhakend op de klimaatdoelstellingen en de toen in ontwikkeling zijnde routekaart een deelakkoord ‘Duurzame sportinfrastructuur’ opgesteld. Binnen dit deelakkoord ‘Duurzame Sportinfrastructuur’ gaat het niet alleen om duurzaamheid, maar is ook aandacht voor exploitatie en beheer van sportinfrastructuur en sporten en bewegen in de buitenruimte. 

Jaarrapport Duurzame Sportinfrastructuur 2019
Voor wie geïnteresseerd is in hoe gemeenten en verenigingen omgaan met het thema duurzaamheid en wat de stand van zaken is op de thema’s energetische waarde vastgoed, kunstgrassportvelden, en Green Deal sportvelden, raad ik aan om het ‘Jaarrapport Duurzame Sportinfrastructuur 2019’ te bekijken. Daarin wordt onder andere geconcludeerd dat de aandacht voor duurzaamheidsvraagstukken bij gemeenten en verenigingen is toegenomen. Verder wordt vermeld dat ruim 1.500 sportverenigingen en 300 stichtingen via de EDS-regeling hebben geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen en duurzame energieopwekking. 

Daarnaast blijkt hieruit dat via de stimuleringsregeling bouw en onderhoud sportaccommodaties (BOSA) tot en met 31 oktober 2019 voor 15 miljoen euro aan subsidies is verstrekt voor duurzaamheids- en toegankelijkheidsmaatregelen. Voor meer recente gegevens is het wachten tot medio 2020, wanneer het Mulier Instituut in functie van de monitoring van het Nationale Sportakkoord een volgende rapportage oplevert aan het ministerie van VWS. 

Uitkomsten monitoring en evaluaties
Om goed op de hoogte te blijven van de voortgang op de Routekaart Verduurzaming Sport is het aan te raden om de website www.duurzamesportsector.nl in de gaten te houden. Dit is het portaal waar uitkomsten van monitoring en evaluaties worden ontsloten en goede voorbeelden worden beschreven. Mochten er specifieke vragen zijn naar aanleiding van mijn bijdrage dan is het natuurlijk ook mogelijk om mij een e-mail te sturen.

Volgende keer het antwoord op de vraag van Remco Hoekman aan Steven Vos, lector ‘Move to Be’ aan de Fontys Sporthogeschool en hoogleraar ‘Design and Analysis of Intelligent Systems for Vitality and Leisure Time Sports’ aan de TU/e:
De sluiting van de sportvoorzieningen tijdens de coronacrisis heeft een grote weerslag op de sportsector. Toch zie ik in deze tijden ook veel creativiteit en veerkracht bij sportaanbieders, die via andere kanalen proberen om hun leden te bereiken. Online judolessen, challenges voor de jeugd, toegang tot trainingsvideo's, een fitnessprogramma voor thuis, en nog veel meer. Deze digitalisering van het aanbod kan van tijdelijke aard zijn, maar het kan ook na de coronacrisis beklijven en onderdeel van het reguliere aanbod worden. Ik wil je vragen om vanuit jouw expertise je licht te laten schijnen op de recente ontwikkelingen in de digitalisering van het sportaanbod en aan te geven wat jouw verwachtingen zijn voor de nabije toekomst.