door: Henk Kraaijenhof
Laat me dit verhaal beginnen met te melden dat ik geen tegenstander ben van de Olympische Spelen. Sterker nog, ik heb als geaccrediteerd coach vijf Zomerspelen mogen voorbereiden en meemaken en kijk daar met plezier op terug. De reden om dit stuk te schrijven is omdat zelfs in de korte tijdsspanne van dertig jaar er wel iets is veranderd in het doel, de opzet en de uitvoering van de Olympische Spelen en niet alleen ten positieve.
Velen van ons hebben gekeken naar de openingsceremonie en de start van de Olympische Winterspelen in Sotsji. Toeval of niet: tijdens de openingsceremonie bij de presentatie van de vijf olympische ringen ging de laatste ring niet open: misschien een symbool voor de trend van de olympische beweging?
Natuurlijk keken er wereldwijd meer dan drie miljard mensen naar het openingsevenement dat naar schatting meer dan honderd miljoen euro heeft gekost. Een soort uit de klauwen gegroeid Cirque du Soleil. Wij mensen zijn nu eenmaal verzot op mysterieuze symboliek, de vlag, de hymne, de vlam, de ringen, de openingswoorden, de eed, de intrede van de deelnemers, het vuurwerk. Alsof we daarmee onderdeel worden van iets 'groots' en mysterieus. Kijk nog eens naar de films van Leni Riefenstahl over de Spelen in Berlijn 1936 en je begrijpt wat ik bedoel (Triumpf des Willens en Olympia).
De goedbedoelde Olympische Spelen zijn met grote stappen verworden tot een megalomaan en geldverslindend gedrocht dat vrijwel alleen nog in bepaalde landen georganiseerd zal kunnen worden: China, Qatar, Rusland, Brazilië, Korea, waar nepotisme en corruptie geen probleem zijn. Wellicht denkt u dat ik overdrijf, maar het is tekenend voor de tendens dat de inwoners van zowel Zwitserland (Davos), Zweden (Stockholm) en München - nota bene de woonplaats van Thomas Bach (voorzitter IOC) - tegen een bid voor de Olympische Winterspelen in hun stad/streek voor 2022 stemden. Ongetwijfeld heeft dit te maken met de absurd hoge kosten voor een sportwedstrijd. Maar ook met het gebrek aan respect voor het milieu, de omwonenden, voor de arbeiders die de bouw van die megacomplexen mogelijk maakten/maken, denk aan Qatar en Sotsji.
In een poging om de mondiale populariteit en de geloofwaardigheid van de Spelen te benadrukken, hebben we kunnen zien hoe achtereenvolgens Togo, Tongo and West Irian het stadion binnenmarcheren. De sporter en het gezelschap van 'begeleiders' kunnen vanaf nu op verjaardagen en partijtjes vertellen dat ze 'erbij' zijn geweest. Met topsport of sport of met de populariteit van de Spelen heeft dit natuurlijk niets meer te maken. De lege tribunes tijdens het schaatsen vertellen het ware olympische verhaal.
Ik ben bang dat voor veel mensen de grens is bereikt. De ongekende corruptie geeft al aan dat de organisatoren de Spelen beschouwen als een alibi om hun eigen financiële en politieke ambities waar te maken. Dat is alleen mogelijk omdat het publiek geen echte stem heeft. Immers protest wordt in de kiem gesmoord, denk aan de oppositie in Rusland en Qatar.
Wie zou niet naar de Spelen gaan als hij of zij de kans kreeg na een aantal jaren hard trainen? Of zouden zij thuisblijven omdat zij die Spelen een megalomane manifestatie van macht en hebzucht vinden? Zal een topsporter zijn kansen op faam en eer laten schieten ten gunste van de laatste beer in de bergen van Sotsji, de slaven van het subcontinent die onder onmenselijke omstandigheden in Qatar de stadions bouwen (overdreven: lees het rapport dat Amnesty schreef over de werkomstandigheden in Qatar) of vanwege de corruptie van de organisatoren?
Misschien dat wij, coaches, begeleiders, bestuurders, sponsoren zouden moeten opstaan en onze stem laten horen over de toekomst van de Spelen. Voor degenen die nog de illusie hebben dat de Spelen in 2028 naar Nederland zouden moeten komen: je zou het niet eens moeten willen.
Ja, wellicht raken de Olympische Spelen aan hun einde, de rek is eruit. U denkt dat zoiets niet zal gebeuren, maar de oude Grieken dachten dat ook en hun klassieke Spelen - die zelfs meer dan 600 jaar georganiseerd werden - kwamen ook aan hun eind. Gelukkig werden ze 1500 jaar later werden ze weer met alle nobele intenties aan de vergetelheid ontrukt. Pedagogische en morele ontwikkeling waren naast harmonie en verbroedering voor de Coubertin de voornaamste redenen voor het doen herleven van de Olympische Spelen.
Wellicht zijn de Winterspelen in Sotsji een eyeopener om de olympische beweging weer de originele richting te geven. De vraag is of dat met Rio de Janeiro in zicht en de huidige structuur van het IOC gaat lukken. Misschien is het tijd voor een breed gedragen alternatief voor deze Spelen, waarin sport en de sporter weer de hoogste prioriteit hebben.
Henk Kraaijenhof is performance consultant bij zijn eigen bedrijf Vortx. Eerder was hij was atletiekcoach van o.a. Nelli Fiere-Cooman, Merlene Ottey, Troy Douglas en Letitia Vriesde. Verder was hij consultant van de Engelse rugbybond, coördinator van de krachttraining van het Nederlands herenhockeyteam, conditietrainer van o.a. tennisser John van Lottum en tennisster Mary Pierce, consultant bij voetbalclub Juventus en bondstrainer van de KNAU bij de heren, dames en junioren. Kraaijenhof is ook één van de oprichters van NLcoach, de belangenbehartiger van trainers en coaches. Voor blogs van zijn hand op zijn eigen site zie hier.