door: Ton van Rietbergen
‘Nederlander wil niet meer sporten na corona’ was de alarmerende kop in het AD van vrijdag 20 mei. Onderzoek van NOC*NSF laat zien dat nu nog maar 54% van de Nederlanders tussen 5 en 80 jaar minimaal vier keer per maand sportte, terwijl dit voor de coronacrisis nog 62% was. Nooit sinds de sportmeting die startte in 2013 was de score zo laag. Juist bij jongeren was de daling het sterkst. Daar ging men van 78 naar 65 procent. En net als in de echte economie waar de supermarkten en bezorgdiensten de grote winnaars waren en de horeca, de cultuur en evenementenbranche de grote verliezers was er bij de sport één grote winnaar: de wandelsport, met in zijn kielzog golf, sportvissen, tennis en nieuwkomer padel. Met name dat wandelen is echt een hit en zelfs onze sportieve drieling van inmiddels 21 jaar loopt wat af en mijn vrouw probeert haar collega’s af te troeven met haar ommetje-app.
De grote verliezers zijn zwemmen, fitness, dansen en zaalsporten die hun leden massaal zien vertrekken. De volleybalbond probeert met ‘Wij missen jou, maar hopelijk jij ons ook’ iets van de 7.000 leden die de club de rug toe keerden terug te krijgen. Ook de zwemverenigingen hebben het zwaar en zagen 13.000 leden vertrekken en dat bedreigt het voorbestaan van zwembaden.
"Het draagvlak geeft aan hoe ver een bezoeker bereid is te reizen om de voorziening te bezoeken"
Drempelwaarde en draagvlak
De theorie van Walter Christaller uit mijn vakgebied de economische geografie gaat dan ineens opspelen. Het gedachtegoed kent twee kernbegrippen: de drempelwaarde en het draagvlak. Zo kent elke voorziening een drempelwaarde, ofwel een minimaal aantal (betalende) klanten dat de voorziening nodig heeft om te overleven. Zakt het aantal betalende bezoekers onder deze drempelwaarde dan is de voorziening niet langer houdbaar. Het draagvlak geeft aan hoe ver een bezoeker bereid is te reizen om de voorziening te bezoeken.
Voor het bezoeken van de finale van de Conference League bestaat zo’n beperking niet, want de Feyenoord-supporter reist hiervoor desnoods naar het einde van de wereld, maar voor het trekken van baantjes ligt dat wel anders. Daar is drie kilometer al snel te veel en deze samenhangende begrippen zijn ook gevaarlijk voor de zwemsport. Immers minder gebruikers maakt dat veel zwembaden de drempelwaarde niet halen en als deze dan moeten sluiten daalt het draagvlak verder want veel zwemmers zijn niet bereid om de grotere afstand voor lief te nemen. Dat alles leidt tot een vicieuze cirkel die lastig te doorbreken is.
Regelmaat
Een oplossing is er natuurlijk wel. Sport is bij uitstek gebaat bij regelmaat die is aangetast door corona. Die regelmaat moet terugkomen en daarvoor kent juist Nederland prima mogelijkheden. Onze verenigingsstructuur is uniek in de wereld en elke buitenlander vergaapt zich aan de prachtige accommodaties. Die geweldige accommodaties worden trouwens wel suboptimaal benut want staan doordeweeks en overdag nagenoeg leeg. Tegelijkertijd hebben onze onderwijzers nauwelijks tijd om hun boterhammen te eten. Als we dan ook nog weten dat sport het denken stimuleert, begrijp ik niet waarop we wachten.
"Naast sport zou ook het bespelen van een instrument tot de mogelijkheden kunnen behoren"
Dus breng sowieso het schoolzwemmen terug, ook al doordat er veel kinderen het land binnenkomen die de edele zwemkunst niet beheersen. Er zal wat geld bij moeten maar dat weegt niet op tegen de baten die het dagelijks sporten met zich meebrengt. Naast sport zou ook het bespelen van een instrument tot de mogelijkheden kunnen behoren. Dit past allemaal in de trend die er bij verenigingen bestaat om zich meer midden in de samenleving te plaatsen. Zo kent Hercules inmiddels het project ‘de derde helft’ waarin ouderen de mogelijkheid wordt geboden om gezamenlijk te sporten, wat erg succesvol is. De dagelijkse gang van leerlingen naar de zwembaden en sportclubs zal de levendigheid van de clubs verder verhogen en er voor zorgen dat drempelwaardes niet worden aangetast. Veel trainers van de clubs zouden wat extra inkomen erg op prijs stellen en het vak van onderwijzer wordt weer aantrekkelijk. Kortom, win-win.
Ton van Rietbergen, is oud-voetballer en -voorzitter van Kampong voetbal en inmiddels omroeper bij Hercules en oud-columnist van o.a. AD-Utrechts Nieuwsblad, De Telegraaf en het Utrechtse Universiteitsblad. Hij is als economisch geograaf verbonden aan de Universiteit Utrecht.