door: Sjak Rutten
Het besluit om de Nederlandse deelnemers aan de Olympische en Paralympische Spelen met voorrang te vaccineren tegen corona heeft weinig maatschappelijke discussie opgeleverd. Het Nederlandse publiek kan blijkbaar wel leven met de gedachte dat olympische sporters voorrang krijgen op andere gezonde inwoners onder de zestig jaar. Er is begrip dat sporters hun olympische droom, waarvoor ze jarenlang hebben getraind willen verwezenlijken. En die paar honderd vaccinaties voor de sporters en hun begeleiders gaan niet ten koste van zorgpersoneel, ouderen en kwetsbare mensen onder de zestig. Die hebben inmiddels ook minimaal één prik gekregen.
Niet alleen Nederland denkt er zo over, maar ook de meeste andere rijke landen. Ze zijn rijk genoeg om hun atleten op een veilige manier naar Tokyo te sturen, zij het dat tijdens de Olympische Spelen vele aanvullende veiligheidsmaatregelen worden genomen zoals het zoveel mogelijk vermijden van contact, een virtuele openings- en sluitingsceremonie, het dagelijkse testen van alle deelnemers en het niet toelaten van buitenlandse bezoekers.
"Er is een reden om het medailleklassement bij de komende Olympische Spelen secundair te verklaren of maar helemaal te negeren"
Winnen is belangrijker dan meedoen
Van het oorspronkelijke olympische ideaal, de ontmoeting van jongeren uit de hele wereld, blijft zo weinig over, maar dat was de laatste decennia toch al niet het geval. Winnen is belangrijker dan meedoen. Daar is op zich niets mis mee, mits het niet tot in het absurde wordt doorgevoerd tot losersvluchten toe. De ambitie van de NOC*NSF is om structureel tot de beste topsportlanden van de wereld te behoren, wat vertaald wordt in een plaats in de top tien van het medailleklassement van de Olympische Zomer- en Winterspelen.
Dat medailleklassement is in de loop der jaren heilig verklaard. Een positie in de top tien zorgt voor nationale trots. Het zet Nederland op de kaart en heeft een positieve uitwerking op de sportparticipatie in het land. Maar er is een reden om het medailleklassement bij de komende Olympische Spelen secundair te verklaren of maar helemaal te negeren. Door de coronapandemie kon en kan er immers geen sprake zijn van een wereldwijd gelijk speelveld.
Ongelijk speelveld
Rijke landen zijn onder de pandemie beter in staat geweest om hun atleten op een relatief veilige manier te laten trainen en te laten deelnemen aan voorbereidingswedstrijden en kwalificatietoernooien. Dat ongelijke speelveld wordt door de vaccinatieaanpak nog een stuk ongelijker. Arme landen zijn voor hun vaccinatieprogramma grotendeels afhankelijk van het COVAX-programma waarbij rijke landen en internationale organisaties vaccins doneren aan 92 lagere en middeninkomenslanden. Tot nu toe zijn er pas 300 miljoen vaccins toegezegd en 40 miljoen geleverd aan deze landen. Een land als Ethiopië ontvangt via het COVAX-programma op een bevolking van 110 miljoen mensen 8 miljoen vaccins, waarvan er tot nu toe slechts 1,2 miljoen zijn geleverd. Zo’n land kan vervolgens hun sporters niet laten voorgaan op zorgpersoneel, ouderen en kwetsbaren.
"Het zou daarom goed zijn als NOC*NSF deze keer de top tien ambitie in het medailleklassement in het vriesvak zou leggen en zich zeker niet op de borst zal kloppen bij een overvloedige medailleoogst"
Voor de atleten is het te hopen dat de Olympische Spelen doorgaan en dat ze kunnen strijden voor de medailles waarvoor ze al die jaren getraind hebben. Voor een individuele atleet uit een rijk land is het te hopen dat hij of zij die medaille niet heeft veroverd door het ongelijke speelveld dat door de coronapandemie is geschapen en door de wereldwijde vaccinatieaanpak is versterkt. Rijke landen zullen trots zijn op hun medailles, maar hen past ook schaamte voor de trage hulp die ze aan de rest van de wereld hebben geboden. Dat geldt ook voor Nederland. Het zou daarom goed zijn als NOC*NSF deze keer de top tien ambitie in het medailleklassement in het vriesvak zou leggen en zich zeker niet op de borst zal kloppen bij een overvloedige medailleoogst. Daarvoor zitten er te veel gestolen plakken bij.
Sjak Rutten is historicus en biograaf. Hij is secretaris en corona-coördinator van HTV Berg en Dal in Den Haag, een van de grootste tennisverenigingen in Nederland. Contact: 06-4702 6706 en sjak.rutten@ziggo.nl.