door: Jeroen Weijermars
'De sport’ is telkens weer bezig is met de waarde van zichzelf aan te tonen. Waarom? Die is inmiddels toch genoegzaam bekend? Het lijkt een beetje op de klimaatdiscussie maar dan juist andersom. Er is een relatief klein groepje dat aantoont dat sport van waarde is maar er blijft blijkbaar scepsis bij een veel grotere groep...
De schoolvakanties zitten erop. De sportvelden en sporthallen worden weer ontgrendeld. De sportbesturen hebben hun eerste vergaderingen achter de rug. Kortom, de zomerstop is voorbij. Vanaf afgelopen maandag - 2 september - is ook het studiejaar op de MBO- en HBO- opleidingen weer begonnen en dus kan er gestart worden met de tellingen van het aantal scholieren en studenten of studenten én studenten zo u wilt. Want sinds vorig jaar werd het duidelijk: MBO’ers willen ook student heten.
"‘Sport sells’ lijkt de 21e eeuwse variant op het oudere ‘Sex sells’. Zet ergens sport voor en de belangstelling neemt toe"
Hoe de lerende jonge mensen ook genoemd worden, als de voortekenen niet bedriegen gaan er weer enige duizenden jongeren starten aan sport gerelateerde studies. Sport en bewegen, sportmarketing, sportkunde, ‘de sport’ trekt grote groepen geïnteresseerden. Nog een kengetal. Bij acht hogescholen in Nederland zijn er zestien lectoraten met als focus sport. Logisch ook. De samenleving ‘versport’ al geruime tijd. Bovendien ‘Sport sells’ lijkt de 21e eeuwse variant op het oudere ‘Sex sells’. Zet ergens sport voor en de belangstelling neemt toe.
Zondag beweegdag
Het is inmiddels decennia terug dat het staatbeeld op zondag bepaald werd door kerkgangers. Wat ooit zondag rustdag was, is ondertussen meer zondag beweegdag. De publieke ruimte wordt zondagochtend gedomineerd door de joggende en wielrennende massa. Maar we kunnen vaststellen dat een gezonde levensstijl gebaseerd op goede voeding en regelmatig aan sport en bewegen doen, inmiddels maatschappelijk de facto de standaard geworden is.
Allemaal goed nieuws voor de huidige en aankomende professionals die werkzaam (willen) zijn in de sport, 'schouders eronder en gaan', zou de pragmatische sportprofessional zeggen. Geen vuiltje aan de lucht. De toekomst lacht hen toe. Maar parallel daaraan zien we inmiddels een continue stroom aan 'bewijsberichten' waarin aangetoond wordt wat de waarde van sport is en waarom het zo belangrijk is. Er lijkt een niet aflatende impliciete bewijsdrang vanuit de sportsector om de waarde van sport aan te tonen. Iets wat inmiddels genoegzaam bekend lijkt maar tocht keer op keer weer door de sport wordt onderstreept.
Social return on investment
Op 19 juni jl. – tijdens het congres voor de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) – werden nog maar eens de resultaten van een onderzoek naar de maatschappelijke meerwaarde van sport gelanceerd. Ik citeer uit het bericht dat het Kenniscentrum Sport hierover publiceerde 'Deze ‘social return on investment’ (SROI) wordt geschat op 2,51. Dit betekent dat de maatschappelijke opbrengsten 2,51 keer zo hoog zijn als de kosten. Alle investeringen in sport en bewegen leveren dus maatschappelijke meerwaarde op.' Voor liefhebbers zie hier het onderzoeksrapport: De Social Return On Investment (SROI) van sport en bewegen. Voor de visueel ingestelde lezer is hier de gelijknamige factsheet te vinden.
Dit onderzoek staat niet op zichzelf. Wie op Google de ‘X’-waarde van sport intikt, vindt in vrijwel elk kwartaal van de afgelopen vijf jaar een gepubliceerd onderzoeksrapport daarover. Daarbij is ‘X’ de economische, de maatschappelijke, de sociale impact, de verbindende, de gezonde, etc. Allemaal varianten om de (sociale) impact of sport te meten.
"We hebben we in Nederland ook te maken sceptici: sportsceptici"
Bewijsdrang
Het lijkt erop dat de actoren in sportsector niet alleen binnen de lijnen, maar ook búiten de lijnen een niet aflatende drang hebben om zich te bewijzen. Of wordt de dadendrang toch gevoed van buitenaf? Moet de sportsector opschakelen ondanks dat zij een wezenlijk maar nog onvoldoende gewortelde sector is binnen een wereld waarin alles in ge-economiseerd wordt en derhalve in geld wordt uitgedrukt? Daarnaast hebben we in Nederland ook te maken sceptici: sportsceptici. Een groep mensen die nog overtuigd moet worden van het feit dat sport - geschraagd door sportverenigingen en vrijwilligers - ertoe doet. Dat het ons niet alleen als mens maar ook als maatschappij helpt en van waarde is, een waarde die we bovendien ook nog in geld kunnen uitdrukken. Met dat in het achterhoofd is het goed dat er dan nog meer onderzoeksgeschut in stelling wordt gebracht.
Terwijl de zomervakantie nog op zijn hoogtepunt was is er sinds 1 augustus een nieuw lectoraat in wording. Frank van Eekeren startte per die datum als de lector van het nieuw te vormen en te ontwikkelen lectoraat ‘Impact of Sport’. In een publicatie van Sport en Strategie begin juli zegt hij hierover: '…Met dit lectoraat willen we meer op het niveau van de gemeenschap en de organisatie van de sport gaan kijken. Niet alleen naar de impact op gezondheid, maar ook naar de impact op inclusie en omgaan met diversiteit. Het gaat meer om samenleven en samenwerking. Uiteindelijk wil dit lectoraat via sport bijdragen aan vitale, veerkrachtige en inclusieve gemeenschappen.' Zie ook een onlangs gepubliceerd interview met Van Eekeren 'Superdiversiteit stelt de sport nieuwe vragen' op Sport Knowhow XL.
Hype van transitie voorbij
Er wordt dus nog een tandje bijgezet om de waarde van sport in kaart te brengen. En ik preek een beetje vanuit dezelfde parochie, want eveneens parttime verbonden aan de Haagse Hogeschool maakt dat mij deeltijd-collega van Van Eekeren maar voltijd medestander. Het belang van sport en met name de sportverenigingen onderschrijf ik al geruime tijd. Zie daarvoor mijn eerdere columns. En nu de hype over de transitie in de sport weer over zijn hoogtepunt heen lijkt ervaar ik hier-en-daar zelfs de herwaardering voor het instituut sportvereniging. En als dan sport en de impact daarvan dan extra wetenschappelijk support krijgt juich ik dat alleen maar toe.
"Uitgaan van de eigen kracht is wat sporters doen en wat wij als sector doen"
Tegelijkertijd droomde ik tijdens mijn lange lome vakantie ik weleens weg en vroeg mij licht cynisch weleens af: 'Zou er ook een lectoraat, de impact van cultuur zijn? Of wordt in deze branche de noodzaak om zich te bewijzen tot het nut van het algemeen niet zo gevoeld?' Tijdens de optimistischere momenten, talrijker en doorgaans meer aan het einde van het verlof, bedacht ik dat het mij niet zoveel uitmaakte. Uitgaan van de eigen kracht is wat sporters doen en wat wij als sector doen. Daarom kijk ik er naar uit om het komende sportseizoen mij weer fris en vol energie te mogen inzetten voor die sportsector én de sportopleidingen. Want vrij naar een overheidscampagne van enige jaren geleden: 'De sportmaatschappij, dat zijn wij'.
Jeroen Weijermars is met Zjerom ondernemer in sportmanagement en sportmarketing. Daarnaast is hij als docent verbonden aan de opleiding Sportkunde van de Haagse Hogeschool en geeft hij daar les op het gebied van sportmanagement, -marketing en -beleid. In zijn vrije tijd is hij lid van het bondsbestuur van het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV) met als aandachtsgebied marketing en communicatie. In 2014 behaalde hij zijn MBA Sportmanagement bij het Wagner Instituut te Groningen. Voor meer informatie: jeroen.weijermars@zjerom.nl, Twitter, LinkedIn, of www.zjerom.nl