door: René van den Burg & Karin van der Maat

In oktober 2017 is de conclusie van het evaluatieonderzoek buurtsportcoaches dat de Brede Impuls Combinatiefuncties grote impact heeft. Buurtsportcoaches blijken een essentiële schakel tussen beleid en praktijk. Gemeenten kunnen en willen niet meer zonder. De buurtsportcoaches leveren maatwerk, ze zorgen voor samenwerkingsverbanden, organiseren en ontwikkelen activiteitenaanbod en brengen beweging. Recent panelonderzoek van het Mulier Instituut laat zien dat buurtsportcoaches vooral verbindende en assertieve personen zijn. Kennis van de doelgroep en het gewenste beleid zijn van belang, maar als belangrijkste vaardigheden van een goede buurtsportcoach worden communiceren en samenwerken genoemd. Deze essentiële vaardigheden in de functie vormen de basis van de werkzaamheden die wij, voor zowel sportprofessionals als organisaties, in een nieuw label hebben ondergebracht. De naam van dit nieuwe label: De Verbindelaar, ontwikkelkracht door dialoog. Recent hebben wij een compact boekje met dezelfde titel laten verschijnen.

In de afgelopen jaren is de functie van buurtsportcoach veranderd (dit geldt overigens ook voor veel vergelijkbare functies!). Terwijl de inzet eerst vooral ging om sporttechnische expertise, zien we nu dat zij steeds meer taken krijgen in het adviseren van organisaties die zij ondersteunen. Op sommige plekken worden zij gevraagd initiatieven van de grond te krijgen, inspiratie te leveren en organisaties in beweging te krijgen. We zien het vak veranderen van ‘trainingspak naar maatkostuum’. 

Het beroep professionaliseert
Het belang van borging van de activiteiten krijgt een steeds grotere rol. Dit vraagt nieuwe en andere (aanvullende) competenties en vaardigheden van een jonge beroepsgroep die zich graag verder wil ontwikkelen en erkenning verdient van hun vak. De verandering van het vak wordt versterkt door het sportakkoord. De 'impulsmaatregel combinatiefunctionarissen' is omgezet in een regeling die niet meer is weg te denken in de beweeg- en sportsector. De regeling krijgt ook meer verbinding met het sociaal domein. Het aantal functies neemt verder toe, het beroep professionaliseert.

Het belangrijkste onderdeel van het maken van verbindingen is de interactie met anderen. We zien dit in zowel de ‘trainingspak’- als ‘maatkostuum’-functies terugkomen. Er is terecht veel aandacht voor interactie via dialoog. Een echte dialoog aangaan, is veel meer dan een gesprek. Het is juist in deze functie een zoektocht naar gemeenschappelijke belangen. 

Zoeken naar gemeenschappelijke belangen
Een voorbeeld in een andere context om dit duidelijk te maken: een echtpaar maakt ruzie over de vakantie, de één wil naar Frankrijk, de ander naar Spanje. De één wil met de auto, de ander wil vliegen. De één wil een hotel, de ander liever een buitenhuisje, etc. Ze wisselen dus standpunten uit en komen er niet uit. In dit geval is het verstandig op zoek te gaan naar gemeenschappelijke belangen en de waarom-vraag te stellen. Waarom Frankrijk, waarom Spanje? Waarom vliegtuig, waarom auto? Dan blijkt dat beiden een land kiezen, omdat ze beiden naar de zon willen, dat ze een auto daar willen hebben om nog wat rond te kunnen toeren en dat zij beiden ook lekker een zwembad willen. Een ingewikkeld standpuntenprobleem wordt een gemeenschappelijke belangen-oplossing!

In de dialoog gaat het dus om een proces waarbij mensen en/of partijen het proberen met elkaar eens te worden over iets wat ze samen willen bereiken. Als beide hetzelfde willen bereiken kan op dat punt energie verzameld worden en kunnen stappen worden gezet. Het is belangrijk in die dialoog jezelf te kennen en op het juiste moment de juiste stappen te zetten. 

Ontwikkelkracht door dialoog
Een verandering krijgt kracht door dialoog en de zoektocht naar gemeenschappelijke belangen. De realisatie van een verandering, iets anders, iets nieuws wat toepasbaar is en toegevoegde waarde heeft, is waardevol voor iedereen met hetzelfde belang. Die belangen komen natuurlijk niet zonder nadenken tot stand. Sommigen noemen dat strategie. Echter strategisch denken is, wat ons betreft, niets anders dan doelgericht nadenken over de toekomst.

Er is heel wat voor nodig om een verandering tot stand te brengen. De centrale lijn is: doe het samen, zorg voor draagvlak en betrokkenheid, ga in gesprek, doe het eens op een andere manier en denk zelf na. Om beweging te krijgen, is het noodzakelijk dat er urgentiebesef is bij alle betrokkenen. Ga uit van de kracht van mensen en toon lef op het juiste moment. En dan komen we vanzelf weer bij de noodzaak tot het aangaan van een goede dialoog. 

Label De Verbindelaar
Wij, René van den Burg (BURGerBrink) en Karin van der Maat (PUUR K), beiden afkomstig uit de sportwereld, werken al een aantal jaren samen in de beweeg- en sportsector en hebben recent onze krachten gebundeld onder een nieuw label: De Verbindelaar.

Vanuit dit label werken we zowel voor mens als organisatie. In de afgelopen jaren hebben we vele maatwerktrajecten mogen uitvoeren voor verenigingsadviseurs, combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches. 

Werken met sportprofessionals
Uit het evaluatieonderzoek van het Mulier Instituut komen in een mooi overzicht de kennis en vaardigheden van een goede buurtsportcoach aan de orde. En dat zijn er heel wat: 

kennis doelgroep, verenigingen, methoden, sport, sociale kaart; plannen en monitoren, evalueren, contacten leggen, organiseren, netwerk hebben of kunnen opbouwen (verbinder zijn), les kunnen geven/voor een groep staan, analytisch/strategisch kunnen denken, creatief zijn, sportieve vaardigheden, digitale vaardigheden, kunnen luisteren, motiveren, doorzettingsvermogen, managementvaardigheden, gespreks-/sociale vaardigheden, vraag ophalen, taken verdelen, kunnen afstemmen van vraag op aanbod, proactief zijn, adviesvaardigheden, subsidieaanvragen kunnen schrijven, open staan voor mensen en mogelijkheden, inlevingsvermogen, zich kunnen verplaatsen in de doelgroep, enthousiasme, flexibel, geduld hebben, goed voorbeeld zijn, energiek, toegankelijk, empathisch, ondernemend zijn, kritische houding, consequent zijn. 

Een groot deel van deze competenties is daarom in ons eigen programma verwerkt. Verbinding staat centraal, onder andere door met elkaar in gesprek te gaan. Wij hebben veel professionals - waaronder die uit Den Haag, Amsterdam, Utrecht, Amersfoort en verder in een aantal regio’s en provincies - in het traject kennis laten maken met eigen inzichten van de sportieve dialoog. 

In alle trajecten blijkt - naast aandacht voor het werkveld, de eigen professionele rol en strategisch handelen - de dialoog voor alle deelnemers één van de meest leerzame ervaringen te zijn. Ons uitgangspunt bij alle trainingen is aansluiten op de eigen (lokale) praktijk (maatwerk per gebied). We werken vanuit de praktijk van alle dag en nemen ook onze eigen praktijkervaring mee. Wij vinden dat er veel aandacht moet uitgaan naar persoonlijke ontwikkeling. Dat betekent veel aandacht voor individuele begeleiding.

Werken binnen organisaties
Wij werken steeds meer in ontwikkeltrajecten voor organisaties. Daarbij hanteren wij onze eigen ‘mens gedreven’-filosofie van betrekken en meenemen van medewerkers en management in een doelgerichte aanpak, intern en extern onderzoek en dialoog, zodat er draagvlak en energie in de organisatie ontstaat. We hebben op deze manier lokale sportnota’s opgeleverd, opleidingsprogramma’s in de organisatie helpen ontwikkelen, meegekeken naar de meest efficiënte organisatie van werkgeverschap en we hebben een visie helpen ontwikkelen van de klantrelatie tussen bond en vereniging. We proberen onszelf en anderen, door ons op te stellen als ontwikkelaar en verbinder, een (zoals wij dat zijn gaan noemen) 'Verbindelaar' te maken die door dialoog ontwikkelkracht kan realiseren. In de praktijk blijkt dat deze aanpak mooi aansluit bij organisaties en partijen in de beweeg- en sportsector.

Rode draad
Ons werk heeft dus als rode draad het leggen van verbindingen via de dialoog (gebaseerd op de Harvard-methodiek van onderhandelen, zie ook Sportief Onderhandelen, R. van den Burg 2015) en van daaruit doelgericht handelen om een verandering (iets anders, iets nieuws wat direct toepasbaar is en toegevoegde waarde heeft) te realiseren, die waardevol is voor alle betrokkenen. 

Onze filosofie van werken hebben we recent opgeschreven in een compact boekje met als titel De Verbindelaar – Ontwikkelkracht door dialoog. Deel I van het boekje gaat in op de veranderende samenleving, de ontwikkeling van de sportprofessional, de functie van buurtsportcoach en ontwikkel- en veranderkracht van mens en organisatie. In deel II wordt via 7 inzichten ingegaan op de vaardigheden binnen de sportieve dialoog: 

1. Je neemt jezelf mee
2. Het begrip dialoog kennen en begrijpen
3. Het procesmodel van de dialoog kennen en herkennen
4. De juiste dingen op het juiste moment doen
5. Inzicht hebben in de vuistregels van de dialoog
6. Kunnen argumenteren en overtuigen
7. Om kunnen gaan met lastige situaties

Het boekje gaat over verbinden (dialoog) en samenwerken op basis van inhoud en het in beweging krijgen van organisaties: wij noemen dat graag ontwikkelkracht! Wij geloven in de ontwikkelkracht die de verbindelaar in zijn werk kan inzetten. In vele functies in onze sector kan hiermee ‘beweging’ worden gecreëerd. 

René van den Burg is eigenaar van het eenmansbedrijf Burgerbrink, met als basis de ontwikkelkracht van mens en organisatie. Hij heeft (onder meer als directeur van de werkgevers in de sport) lange ervaring als onderhandelaar (dialoog) en mediator. Voor meer informatie: www.burgerbrink.nl en info@verbindelaar.nu.

Karin van der Maat is naast haar andere werkzaamheden, eigenaar van 'PUUR K', een eenmansbedrijf, opgericht in 2010. Puur is synoniem voor eerlijk, open, komen tot de essentie en de kern. Naast een topsportcarrière is haar achtergrond Bedrijfseconomisch (Services & Retail Marketing).

René van den Burg & Karin van der Maat werken samen onder het label de Verbindelaar, waarbij zij zowel bij de verenigingsbestuurders als bij de sportprofessionals dezelfde essentie tegen kwamen: inspireer, toon lef, ga de dialoog aan, zoek verbinding en durf te doen!