door: Marian ter Haar

De Nederlandse Boksbond timmert aan de weg met een nieuw concept. 'Boxercise' is een methode om verantwoord, intensief, veilig, leuk en supereffectief te werken aan ‘boxing skills’, ook buiten de traditionele boksvereniging. Is Boxercise het antwoord waarmee de bond boksen laagdrempelig maakt en maatschappelijke betekenis en een positief imago geeft? 

Vechtsport wordt steeds populairder. Jongeren, werknemers aan de Zuidas van Amsterdam en jonge vrouwen worden aangetrokken door boksen als work-out in de gym, als extraatje in het fitnesscentrum of als warming up of cardiotraining naast het hockeyen. Bij Box & Joy in Utrecht wordt boksen gecombineerd met bijvoorbeeld yoga of meditatie. Vorig jaar verscheen bij het Mulier Instituut een rapportage over cijfers in de Vechtsport (Elling, Schootenmeyer & van der Dool, 2017). 

Vechtsport is populair
In Amsterdam blijkt de populariteit van vechtsporten (uitgezonderd judo) bijvoorbeeld hoog bij kinderen van zes tot elf jaar. Vechtsporten zijn onder alle etnische groepen populair, maar vooral onder jongens en mannen van niet-westerse herkomst. Bij Amsterdamse jongeren onder de achttien jaar staan vechtsporten - inclusief judo - op de derde plaats na voetbal en zwemmen. Ook bij sporters met een Surinaamse, Antilliaanse, Turkse of Marokkaanse achtergrond staan vechtsporten in de top vijf van favoriete sporten (zie Selten, Greven & Bosveld, 2013).

Tegelijkertijd neemt de belangstelling voor boksen buiten de boksverenigingen toe. Boksen wordt ingezet in combinatie met ‘fitness’ en als middel bij andere sporten, maar ook als weerbaarheidstraining op scholen. Ook in de jeugdhulpverlening, preventie van criminaliteit, onderwijs en de fitnessruimte is de belangstelling voor boksen groeiende. Cijfers over het inzetten van bokstrainingen in deze contexten ontbreken. Navraag bij NL Actief - opleider in de fitnessbranche - bevestigt de toenemende belangstelling voor boksen.

Vechtsport voor risicogroepen
Boksen helpt mensen gezonder en weerbaarder te worden. Het idee dat vechtsport jongeren disciplineert of kan helpen om niet in ‘oude fouten’ te vervallen leeft in Rotterdam bij Challenge 010, maar ook in Amsterdam. In de hoofdstad biedt de gemeente vierhonderd risicojongeren vechtsport aan om te voorkomen dat zij (verder) het criminele pad op gaan. Desgevraagd gaven veel van deze jongeren aan geïnteresseerd te zijn in vechtsport, of aan vechtsport te doen. De gemeente gebruikt vechtsport als mogelijkheid om jongeren aan te spreken en te beïnvloeden. 

Boxercise
De Boksbond gaat nu samenwerken met Boxercise om beginnende boksers technisch goed en veilig de basisbeginselen te leren. Met Boxercise leren fitnessinstructeurs en sportleiders de basistechnieken van het boksen om zo de veiligheid en de effectiviteit voor de sporters te garanderen. De boksbond heeft de door haar opgeleide bokstrainers in een vijfdaagse train-de-trainer-cursus opgeleid als mastertrainers van dit concept. 
Geïnteresseerden als personal trainers, fitnessinstructeurs, fysiotherapeuten en (toekomstige) docenten lichamelijke opvoeding krijgen een eendaagse training om op een speelse wijze vertrouwd te raken met de technisch correcte uitvoering van de basistechniek van het boksen.

Basisrepertoire
Dit gebeurt in acht eenvoudige stappen die overeenkomen met het basisrepertoire van het boksen. Dit is onder meer erg belangrijk voor de veiligheid van de sporter. De Nederlandse Boksbond wist een grote groep van bij de bond opgeleide trainers voor het concept te interesseren. Zij kunnen met dit aanbod een nieuwe markt aanboren. Voor elke opgeleide instructeur doet Boxercise een afdracht aan de bond en aan het Boxercise-concept. Andy Wake - Engelsman en oprichter van Boxercise - heeft de eerste vijftien trainers in vijf dagen opgeleid zodat Boxercise in heel Nederland aangeboden kan worden. 

Voor deze zeer ervaren trainers was het opnieuw aanleren van voor hen heel vanzelfsprekende en geautomatiseerde basisvaardigheden wel even wennen. Dat wat je als bokser automatisch goed doet omdat het is ingeslepen, moet je opeens heel bewust stap voor stap gaan beschouwen. Hoe houd je de duim bij een stoot, hoe staat je vuist ten opzichte van je arm, hoe staan je voeten, hoe groot is de afstand tot je partner en ga zo maar door. Het bewust hanteren van de basis is niet eenvoudig voor geroutineerde boksers.

Iedereen kan boksen
Ook steeds meer vrouwen ontdekken het boksen. Voorheen was dit ondenkbaar, boksen was alleen voor mannen en de bokscultuur sprak vrouwen niet aan. De bokssport is inmiddels populair geworden bij vrouwen dankzij role models als Lucia Rijker en meer recent door Nouchka Fontijn die met haar zilveren medaille een fantastische prestatie leverde tijdens de Olympische Spelen in Rio in 2016. Dankzij deze vrouwen zijn andere vrouwen nieuwsgierig geraakt naar het boksen en zijn meer vrouwen gaan trainen. Dit is ook te zien op de eendaagse opleiding waar bijna de helft van de groep toekomstige Boksercise-trainers uit vrouwen bestaat. 

Slimme strategie
De boksbond heeft een interessant aanbod met deze eendaagse training voor ervaren sportbegeleiders. Haar eigen bokstrainers zijn inmiddels als mastertrainers verantwoordelijk voor het verspreiden van dit concept. Het is een verstandige en strategisch interessante keuze van de bond om Boxercise in Nederland te introduceren. 

Ze geeft hiermee gemotiveerde trainers de mogelijkheid nieuwe groepen te bereiken en met laagdrempelig aanbod te vernieuwen. De bokssport groeit zo zonder aan kwaliteit en veiligheid voorbij te gaan. Slim gebruik van social media bij de kennisuitwisseling tussen de trainers informeert de bond over de behoefte aan scholing en informatie. Door de korte lijnen kan de bond de verwachtingen van trainers en betrokkenen ‘managen’ en samen met hen werken aan de kwaliteit en erkenning van de waarde van het boksen. 

Goed voor het imago
Tegelijkertijd helpt de bond de trainers met aanbod in nieuwe markten. Mijn verwachting is dat de bond zo nieuwe doelgroepen aan de sport weet te binden die bovendien goed zijn voor het imago van de sport. De boksbond heeft met Boxercise een interventie in huis die het mogelijk maakt de maatschappelijke waarde die zij voor bijzondere groepen kan hebben, daadwerkelijk vorm te geven. Bij mij overheerst het idee dat het boksen met dit nieuwe aanbod en deze nieuwe generatie trainers kansen creëert om haar rijke sporttraditie voort te zetten.

Bronnen

• Elling, A, Schootemeyer, S.& van den Dool, R.(2017). Cijfers over Vechtsport. Een inventariserende studie naar beoefening, aanbod, evenementen en veiligheid van Full-contact vechtsporten in Nederland
• Selten, R. Greven, J.& Bosveld, W.(2013). Sportmonitor 2013. Inzicht in het sportgedrag van Amsterdammers. Amsterdam: Gemeente Amsterdam/Onderzoek & Statistiek

Marian ter Haar is stafmedewerker kwaliteit bij Kenniscentrum Sport. Zij promoveerde in 2014 met haar proefschrift ‘Communicatie en Improvisatie; omgaan met dynamiek en complexiteit bij de ontwikkeling en implementatie van een gezondheidsinterventie’. Vanuit Kenniscentrum Sport werkt zij samen met vechtsportpraktijken, Hogescholen en Universiteiten aan kennis over de bijdrage van vechtsport aan veerkrachtige identiteiten bij jongeren in achterstandswijken. Voor meer informatie: marian.terhaar@kcsport.nl.