door: Remo Mombarg

Simon mag niet meer meedoen. Waarom? Ach, volgens zijn trainer 'past hij niet in de groep' en 'snapt hij niet wat winnen is'. Sinds september dit jaar mag Simon niet meer meevoetballen met C3. Een team vol met jongens die dromen over Ronaldo en zichzelf later in de Champions League zien spelen. Mooie prachtige verlangens die vast omgezet gaan worden in meer realistische en haalbare doelen. Het eindexamen halen of je kamer opruimen. Maar nu zijn ze nog bezig met de droomgoal en de fantastische kampioensbeker. 

Simon heeft moeite met dit soort dromen, omdat ze niet voorstel- en voorspelbaar zijn. Door de onvoorspelbaarheid snapt hij veel sociale situaties ook niet altijd. Waarom spring je op elkaar als er een doelpunt is gescoord? Waarom houdt iedereen zijn onderbroek aan bij het douchen? Hoe moet er ruimte gecreëerd en diep gespeeld worden? De logica van een autistische jongen is soms logischer dan de werkelijkheid. 

Tot nu toe was er eigenlijk geen probleem. De jongens en de trainer waren bezig onder het motto: 'iedereen moet gewoon zijn best doen en we gaan lekker voetballen'. Totdat dit jaar een nieuwe trainer bedacht dat ze wel kampioen konden worden. Er moest in het teambelang gespeeld worden en met moderne spelprincipes. Jongens van 13 jaar willen winnen. Als dan de ultieme vraag aan het team gesteld wordt of 'iedereen mee moet doen of de besten opgesteld moeten worden', dan is het antwoord voorspelbaar. Aangezien alle jongens driftig 'ja' hadden gezegd, volgde de onvermijdelijke vraag 'of Simon nog wel mee moest doen? Want anders zat ie toch maar op de bank'. Simon kwam thuis met het verhaal dat hij niet meer mee mocht voetballen. De reden waarom was hem volledig ontgaan. Gelukkig maar, denk ik. 

Wens 
Er zijn veel meer Simons, die stoppen met sport rondom hun 13e. Dit is niet alleen gebaseerd op onwil of onvermogen van de trainer, maar komt ook voort vanuit de diepere wens van deze kinderen om gewoon te sporten zonder direct te hoeven winnen. Gewoon met anderen gezellig sporten om er allemaal plezier aan te beleven. Op dit moment is er in de huidige sportvereniging nauwelijks plek voor de sporter die niet zo nodig hoeft te winnen. De sporter die het prima vindt als er halverwege gekeken wordt of de teams wat eerlijker verdeeld kunnen worden. De sporter die gewoon wil genieten van het spelletje. 

Graag wil ik sportverenigingen uitdagen om voor kinderen zoals Simon een plek te creëren op hun club. Niet omdat het moet, maar gewoon omdat het kan. Juist omdat deze kinderen ook recht hebben om deel te nemen aan de prachtige sportmaatschappij en het gevoel te krijgen dat zij er ook toe doen. Om dat voor elkaar te krijgen zou het (jeugd)beleid zich expliciet moeten uitspreken over de deelname en begeleiding van alle kinderen. Bijvoorbeeld: 'Ieder kind heeft recht op een plezierige sportervaring die rekening houdt met zijn of haar kwaliteiten en behoeften.' 

Inclusief begeleiden
Vervolgens zouden trainers ondersteund kunnen worden bij het meer inclusief begeleiden van deze kinderen. Hierbij gaat het er niet om dat er een nieuw soort curlingtrainers ontstaat die alle problemen voor deze kinderen wegvegen. Als trainer kan je deze kinderen wel helpen door moeilijk voorstel- en voorspelbare situaties van te voren door te spreken Maar misschien is het wel het belangrijkste om te vragen wat de kinderen zelf kunnen en willen. 

Juist het samen oplossen en rekening houden met elkaar zou centraal moeten staan. Uiteindelijk zou dit ook kunnen betekenen dat er voetbalteams komen die niet perse competitie hoeven te spelen of misschien zelfs wel 4 tegen 4 op een klein veld. Helaas zal dit voor Simon niet meer helpen, maar we kunnen wel voorkomen dat kinderen zonder wedstrijdmotief gemangeld worden in de aspiraties van de vereniging en de overambitieuze trainers. Met als uiteindelijk doel dat ieder kind een eigen eindeloze sportloopbaan kan kiezen die bij hem of haar past.

Remo Mombarg is lector Bewegingsonderwijs en Jeugdsport aan het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool, lectoraat sportwetenschappen. Hij doet samen met studenten, professionals uit het werkveld en docenten onderzoek naar effectieve (beweeg)interventies om kinderen deel te laten nemen aan de huidige en toekomstige sportmaatschappij. Daarbij kijkt hij ook naar de relatie met overige ontwikkelingsgebieden en gezondheid. In 2007 is Mombarg gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen met het proefschrift ‘Hulp op Maat voor leerlingen met leerproblemen in het leerwegondersteunend onderwijs'.