door: Thomas van Zijl | 12 maart 2015
De geur van gras en modder tussen de noppen: in discussies over voetbal op kunstgras voeren sentiment en nostalgie meer dan eens de boventoon. Sportadviesbureau NMC Bright gaat het gesprek liever aan op basis van de feiten en verrichte onderzoek onder selectieteams van top-amateurclubs. Daaruit komt naar voren dat liefst driekwart van de jeugdteams traint op kunstgrasvelden.
Over kunstgras in het betaalde voetbal is veel gezegd en geschreven. Het amateurvoetbal werd in de ogen van NMC Bright te lang buiten beschouwing gelaten. Vreemd, want die tak geldt wel als de kurk waar het Nederlandse voetbal op drijft.
“Het wordt hoog tijd dat we op een wat verstandelijker manier gaan kijken naar kunstgras. Met dit onderzoek leveren we daar een bijdrage aan”, zegt mede-oprichter Wouter Kuperus van NMC Bright. Hij richtte zich in deze studie op selectieteams van honderd amateurclubs uit de Topklasse, Hoofdklasse en Eerste Klasse. Zij hebben een relatief kleine afstand tot het betaalde voetbal. Voor alle leeftijdscategorieën – van F1 tot A1- geldt dat gemiddeld drie van de vier trainingen op kunstgras worden afgewerkt. Kuperus concludeert dat de top van het Nederlandse amateurvoetbal een kunstgrasgeneratie opleidt.
Topklasse: 86% jeugd traint op kunstgras
Opvallende bevinding uit het onderzoek is hoe hoog met name de Topklasse scoort waar het gaat om het gebruik van kunstgras. Jeugdspelers in selectieteams uit Nederlands hoogste amateurniveau werken hun trainingen vrijwel altijd af op kunstgras. Ruim 86% van alle trainingsactiviteiten vindt daar plaats op kunstgras. Landelijk ligt dat percentage op 72%. Ook de thuiswedstrijden worden in meerderheid gespeeld op kunstgras. Onmiskenbaar is er een generatie talentvolle voetballers in opkomst die nauwelijks in aanraking komt met natuurgras. Kuperus onderstreept dat met cijfers:
“Zo’n 30% van de jeugdselectiespelers speelt alles op kunstgras, zowel alle trainingen als alle thuiswedstrijden. Alleen bij uitwedstrijden hebben ze nog voetbalschoenen met noppen nodig. In de Topklasse geldt dat zelfs voor meer dan de helft van alle jeugdselectiespelers.
Kunstgras is de toekomst
Uit het onderzoek van NMC Bright blijkt duidelijk dat een toekomst zonder kunstgras in het amateurvoetbal zo goed als ondenkbaar is. Inmiddels is al één op de drie velden van kunstgras. De geënquêteerden - met name trainers en bestuursleden met jeugd in hun portefeuille - zien dat aantal de komende jaren alleen maar toenemen. Dat zou passen bij een ontwikkeling die al enige tijd gaande is.
“De meeste velden zijn vrij jong, de afgelopen vier jaar aangelegd. Bijna 80% van de ondervraagden die een vragenlijst hebben ingevuld - opgesteld in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam - geeft aan dat dit ook de toekomst zal zijn. Ergens is dat logisch, want deze velden kunnen een veel zwaardere belasting aan waardoor er weinig trainingen en wedstrijden afgelast hoeven te worden.”
'Jeugd niet gebaat bij uitsluitend spelen op kunstgras'
Voor veel amateurclubs zijn zes wedstrijden per dag op een veld geen uitzondering. Natuurgras is dan geen optie. Toch zijn niet alle trainers en bestuursleden van de ondervraagde verenigingen per definitie voorstander van enkel en alleen kunstgras: slechts 16% denkt dat de jeugd het meest gebaat is bij wedstrijden en trainingen op uitsluitend die ondergrond.
De meerderheid van de respondenten gelooft uiteindelijk in een mix van natuur- en kunstgras, waarbij de nadruk ligt op dat laatste. Welke gedachten er met betrekking tot de toekomst leven bij de jeugdopleidingen van profclubs is voor NMC Bright onderwerp voor vervolgonderzoek. Een interessante invalshoek is volgens Kuperus de relatie tussen het opleiden van spelers bij de BVO’s en de actuele discussie over het wel of niet toestaan van kunstgras in de Eredivisie en Jupiler League.
“De opleiding is bedoeld als voorbereiding op een carrière als profvoetballer. Als we in Nederland massaal opleiden op kunstgras maar op het hoogste niveau gevoetbald moet worden op natuurgras, dan moeten we absoluut nadenken over beter beleid.”
Meer informatie: rapport Feiten & cijfers over het gebruik van kunstgras in jeugdopleidingen topamateurs