Sportpedagoog helpt clubs met handhaven normen en waarden

door: Leo Aquina | 3 april 2013

“De sportpedagoog is een van de eerste initiatieven van Clubtotaal”, vertelt Dennis Meens van het Sportbedrijf Venlo. Zeven gemeenten in Noord-Limburg zijn onder de noemer Clubtotaal een samenwerkingsverband aangegaan op sportgebied. Normen en waarden langs het veld behoren tot de belangrijkste thema’s waar Clubtotaal aan werkt. Daar kunnen zij volgens sportpedagoog Marc Orval best wat hulp bij gebruiken. “Bonden ontwikkelen allerlei producten en trainingen, maar verenigingen werken met vrijwilligers die zij niet te zwaar kunnen belasten. Als sportpedagoog werk ik vanuit de behoefte van de vereniging.”

Het aanbieden van de sportpedagoog aan verenigingen is een belangrijk thema van Clubtotaal, maar zeker niet het enige. Meens:

“De samenwerking is eigenlijk ontstaan vanuit regionale samenwerking bij de Special Olympics, toen dezelfde zeven gemeenten samenwerkten (Beesel, Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Peel en Maas, Venlo en Venray red.). Ze gingen op sportgebied steeds nadrukkelijker met elkaar samenwerken en op een gegeven moment ontstond er een gemeenschappelijke ambitie. De verenigingsondersteuning is ondergebracht in Clubtotaal.”

Drie pijlers
Binnen het zogenoemde Regioplan Sport richt het samenwerkingsverband zich op drie pijlers: jongeren op gezond gewicht brengen, ervoor zorgen dat iedereen kan sporten en verenigingsondersteuning. De sportpedagoog is een uitvloeisel van deze derde pijler.

Het fenomeen sportpedagoog is niet nieuw in Nederland. “In Rotterdam werken ze er ook al een paar jaar mee”, vertelt Meens. “Wij merkten dat er bij de verenigingen veel behoefte was aan ondersteuning bij normen en waarden langs het veld. De clubs willen aandacht schenken aan sportief en respectvol gedrag bij spelers én ouders binnen de verenigingen, zowel op als naast het veld. Bovendien constateren verenigingen dat de trainers en begeleiders - veelal vrijwilligers - regelmatig worstelen met problemen binnen een team of met een individueel kind waardoor het plezier in de sport verdwijnt.”

Begeleidingstrajecten
Sportbonden zoals de KNVB hebben met name na de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen veel begeleidingstrajecten en trainingen ontwikkeld om het klimaat op en rond de velden te verbeteren. Meens en Orval zien echter dat de initiatieven van bonden niet altijd goed aansluiten bij de wensen en de behoeftes van de club.

“Clubs zien vaak door de bomen het bos niet meer en ze kunnen bovendien niet altijd een beroep doen op een aantal avonden van hun vrijwilligers om die programma’s in te vullen. Dat is de reden dat wij er een sportpedagoog tussen hebben gezet”, vertelt Meens. Orval voegt toe: “Als sportpedagoog ga ik bij een club kijken waar ze tegenaan lopen. Ik zie welke behoefte er is bij de club en ik kan ze helpen het zelf op te lossen. Als dat niet lukt, kan ik kijken welke hulpmiddelen er bijvoorbeeld bij de bonden beschikbaar zijn. Waar nodig worden verenigingen met dezelfde hulpvraag samengebracht, zodat er veel gemotiveerde mensen tegelijkertijd worden bereikt.”

Pedagogisch klimaat
“De sportpedagoog adviseert besturen en coördinatoren van verenigingen hoe zij een geschikt pedagogische klimaat in de vereniging kunnen realiseren, biedt handvatten en helpt de vrijwilligers om ermee aan de slag te gaan”, legt Meens uit. Wat is precies een geschikt pedagogisch klimaat? Wat voor handvatten zijn dat bijvoorbeeld?

Orval: “Het moet kindvriendelijk zijn. Dat houdt in dat de begeleiders de achtergrond van de kinderen een beetje kennen en zich tot een bepaalde hoogte kunnen verplaatsen in het kind. Waarom komt een kind bij de club? De motivatie kan enorm uiteenlopen. De een komt puur voor zijn plezier of voor het sociale aspect en de ander is veel meer gericht op de prestaties. Trainers moeten zich daar bewust van zijn. Ik geef trainers handvatten, bijvoorbeeld als ze te maken hebben met kinderen die niet luisteren Het duidelijk opstellen van groepsregels die ook bekend zijn bij de kinderen is belangrijk. Hoe doe je dat? Daarnaast besteed ik aandacht aan positief coachen. Trainers kunnen de ontwikkeling van kinderen stimuleren in plaats van afremmen.”

Autistisch kind
Naast het algemene pedagogische klimaat pakt de sportpedagoog ook concrete hulpvragen bij verenigingen op. Meens geeft een voorbeeld “Een trainer op een club kan bijvoorbeeld worden geconfronteerd met een autistisch kind. Hoe ga je daar als trainer mee om? De sportpedagoog kan de trainer in dat specifieke geval helpen en hij kan vervolgens ook helpen met handleidingen hoe clubs in het algemeen met dit soort zaken om moeten gaan.”

Orval is op dit moment al bij zeven Noord-Limburgse verenigingen als sportpedagoog aan het werk. Zijn werkzaamheden worden regionaal gecoördineerd vanuit Clubtotaal en lokaal gefinancierd. “Clubtotaal heeft lokaal accountmanagers zitten en de specifieke expertisegebieden worden vanuit de regionale backoffice aangevuld”, aldus Meens. “De sportpedagoog wordt gedetacheerd door de gemeente of het sportbedrijf van de gemeente, afhankelijk hoe dat lokaal is georganiseerd.” Orval hecht daarbij veel belang aan de behoefte van de clubs: “Het gaat erom vraag en aanbod bij elkaar te brengen.”

Voor meer informatie: www.clubtotaal.nl