door: Leo Aquina | 16 februari 2023
De bezoekers van het WK dameshockey 2022 in Amsterdam en Amstelveen gaven het toernooi een gemiddeld rapportcijfer van 7,9. Dat kwam naar voren uit een onderzoek van het Mulier Instituut en de Hogeschool van Amsterdam (HvA) in opdracht van de organiserende hockeybond (KNHB). Naast beleving werd ook de economische impact onder de loep genomen. Die bedroeg naar schatting 2,6 miljoen euro. Eva Heijnen van het Mulier Instituut geeft toelichting op de cijfers.
Bij een onderzoek dat in opdracht is gedaan van de organiserende bond, rijst natuurlijk allereerst de vraag in hoeverre het onafhankelijk is? Heijnen is daar stellig in: “De bond krijgt subsidie, dus het evenement is gedeeltelijk met belastinggeld betaald. Zij willen daarom een onafhankelijke meting om aan te tonen dat dit geld goed is besteed, bovendien wil de bond ervan leren om volgende toernooien (nog) beter te kunnen organiseren. Wij zijn een onafhankelijk onderzoeksinstituut. We maken onder andere gebruik van de standaardmethodes die zijn ontwikkeld door de voormalige WESP (Werkgroep Evaluatie Sportevenementen, tegenwoordig de Kenniskring voor onderzoek en evaluatie van sport- en cultuurevenementen). Op basis daarvan maken wij een onafhankelijk rapport. De bond krijgt wel een concept te lezen, maar inhoudelijk kunnen zij er niets aan veranderen. Wel kunnen ze ervoor kiezen om het te publiceren of niet.”
Sascha van den Wall Bake, Projectcoördinator Kennis en Onderzoek bij de KNHB, legt uit waarom het onderzoek waardevol is voor de bond: “Enerzijds omdat we de organisatie van dit soort evenementen continu willen blijven verbeteren en een onafhankelijke evaluatie daarin zeer belangrijk is. Anderzijds omdat we door middel van een dergelijk onderzoek in beeld kunnen brengen hoe groot de economische en maatschappelijk impact van een evenement is en wat dat betekent voor de regio, Nederland en de sport als geheel. Met deze informatie kunnen we ook voor de organisatie van toekomstige evenementen weer ons voordeel doen.”
"Een deel van de bezoekers zou niet in Amsterdam of Amstelveen zijn geweest zonder het evenement. Hun uitgaven in de regio kunnen we bijschrijven als economische impact"
Als opdrachtgever had de KNHB uiteraard wel invloed op de zaken die onderzocht moesten worden. “Wij formuleren de onderzoeksvragen”, aldus Heijnen. “Maar de hockeybond heeft wel inbreng. Zij wilden bijvoorbeeld weten hoe het publiek tegen Nederland aankijkt als hockeyland en ze wilden weten hoe het zicht was op de tribunes. Dan onderzoeken wij dat soort zaken ook.” Economische impact en bezoekersbeleving lijken twee totaal verschillende thema's, maar ze liggen in elkaars verlengde, zo legt Heijnen uit. “Met het onderzoek naar economische impact proberen we te kijken of het geld dat erin wordt gestopt er ook weer uitkomt, maar de waarde van evenementen is niet alleen economisch. Er is ook maatschappelijke waarde, plezier en trots. Worden bezoekers aangespoord om zelf vaker te gaan hockeyen als ze naar het WK hebben gekeken? Het sluit heel mooi op elkaar aan.”
Uitgaven en inkomsten
Als het gaat om economische impact van sportevenementen, gaat het alleen om extra bestedingen vanwege het evenement in de regio. Heijnen: “Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen bezoekers die additioneel of niet-additioneel zijn. Een deel van de bezoekers zou niet in Amsterdam of Amstelveen zijn geweest zonder het evenement. Hun uitgaven in de regio kunnen we bijschrijven als economische impact.” Het totaalbedrag van 2,6 miljoen euro bedraagt uitgaven die in de regio Amsterdam/Amstelveen zijn gedaan als direct gevolg van het WK dameshockey 2022. Het bedrag komt voor 55 procent van bezoekers, 22 procent van de internationale hockeybond FIH en partners en 17 procent van de projectorganisatie. De overige uitgaven zijn gedaan door deelnemers en begeleiders, officials, vrijwilligers en pers.
Welke uitgaven staan er tegenover deze opbrengsten voor de regio en wie heeft dat betaald? De begroting van de projectorganisatie bedroeg ruim 2,8 miljoen euro. In totaal is er ongeveer 900.000 euro aan belastinggeld geïnvesteerd in het evenement. VWS droeg 860.000 euro bij aan subsidie en de gemeente Amsterdam 39.000 euro. Daarnaast droeg de KNHB euro 207.000 bij en de overige inkomsten kwamen uit kaartverkoop, sponsors en event sales (stands en hospitality). Wie hebben er van de impact geprofiteerd? Heijnen: “De bedrijven die aan het evenement leverden profiteerden. Denk daarbij aan de TV-productie en bedrijven die de logistiek en catering verzorgden. Een deel van de uitgaven van de bezoekers ging natuurlijk direct naar de projectorganisatie zelf in de vorm van tickets en uitgaven op het evenement. Een ander deel zit bijvoorbeeld in hotelovernachtingen en uitgaven in horeca en winkels.”
Beleving en maatschappelijke impact
De bezoekers gaven het WK 2022 een goed rapportcijfer. De algemene organisatie werd beoordeeld met een 7,9. De sfeer en entourage op het complex kreeg de hoogste waardering (8,3) en negen op de tien bezoekers (92%) vonden Nederland een hockeyland. Dat zegt vooral iets over de organisatie van het evenement zelf. Als het gaat om daadwerkelijke maatschappelijke impact, is een groter opgezet onderzoek nodig, waarbij bijvoorbeeld aan de orde komt wat buurtbewoners ervan vinden en waarbij ook onderzocht wordt of het evenement een positieve invloed heeft op het aantal actieve sporters. Dat laatste is zeker niet automatisch het geval, zoals ook blijkt uit bijvoorbeeld het effect van de Olympische Spelen in Londen 2012.
"Vanaf september 2023 start een meerjarig onderzoeksprogramma naar de maatschappelijke waarde van topsportevenementen"
“We hebben wel de vraag gesteld of bezoekers vaker hockey gaan volgen op televisie naar aanleiding van hun WK-bezoek en of ze daardoor ook vaker zelf aan hockey gaan doen. 29 procent van de mensen gaf aan het eens te zijn met die stellingen, maar dat zijn antwoorden van de mensen zelf. We hebben nu gekeken naar verwachte effecten op korte termijn, maar meer onderzoek is nodig om de maatschappelijke impact op langere termijn (legacy) te meten. In opdracht van het ministerie van VWS en ZonMw start vanaf september 2023 een meerjarig onderzoeksprogramma naar de maatschappelijke waarde van topsportevenementen. Dit programma draagt bij aan de maatschappelijke verantwoorde organisatie van topsportevenementen en helpt om deze voor zoveel mogelijk mensen van waarde te laten zijn”, aldus Heijnen.
Voor meer informatie: rapport WK Hockeydames 2022 - Economische impact en beleving